ΗΠΑ και Ουκρανία καταλήγουν σε επικαιροποιημένο πλαίσιο ειρήνης. Στο επίκεντρο ο πλήρης σεβασμός της ουκρανικής κυριαρχίας
Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Ουκρανίας ανακοίνωσαν το βράδυ της Κυριακής ότι οποιαδήποτε συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία «πρέπει να σέβεται απόλυτα την εθνική κυριαρχία» του Κιέβου. Η κοινή δήλωση, που εκδόθηκε από τον Λευκό Οίκο, ακολούθησε μία ημέρα εντατικών συνομιλιών στη Γενεύη, όπου συμμετείχαν Αμερικανοί, Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.
«Σημαντικό βήμα μπροστά» λέει η Ουάσιγκτον – Αισιοδοξία από Ρούμπιο
Η αμερικανική προεδρία χαρακτήρισε τις συνομιλίες «σημαντικό βήμα μπροστά», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε «πολύ αισιόδοξος» ότι μια συμφωνία μπορεί να επιτευχθεί «πολύ γρήγορα».
Στην κοινή δήλωση, οι δύο πλευρές αναφέρουν ότι η διαδικασία ήταν «πολύ παραγωγική, επικεντρωμένη και με σεβασμό», επισημαίνοντας την κοινή δέσμευση για μια «δίκαιη και διαρκή ειρήνη».
Η βάση των διαπραγματεύσεων: Το αμερικανικό σχέδιο 28 σημείων
Οι συνομιλίες έγιναν πάνω στο σχέδιο 28 σημείων που έχει παρουσιάσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, το οποίο επιδιώκει να δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για τον τερματισμό της σύγκρουσης που συνεχίζεται από τον Φεβρουάριο του 2022.
Η Ουάσιγκτον και το Κίεβο ανακοίνωσαν πως κατέληξαν σε «επικαιροποιημένη» και «επεξεργασμένη» εκδοχή του πλαισίου αυτού, μετά την ολοκλήρωση των συνομιλιών στη Γενεύη.
Η ευρωπαϊκή αντιπρόταση των 28 σημείων: Τι περιλαμβάνει
Παράλληλα, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις –Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία– κατέθεσαν στη Γενεύη τη δική τους, πλήρη αντιπρόταση 28 σημείων, ως απάντηση στο αμερικανικό σχέδιο. Το κοινό ευρωπαϊκό κείμενο αναδιατυπώνει κρίσιμες παραγράφους και μετατοπίζει το βάρος σε πιο σαφή προστασία της ουκρανικής κυριαρχίας.
Τα βασικά στοιχεία της ευρωπαϊκής αντιπρότασης είναι τα ακόλουθα:
- Απόλυτη επαναβεβαίωση της κυριαρχίας και της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας.
- Σύνταξη ολοκληρωμένου συμφώνου μη-επίθεσης μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας και ΝΑΤΟ.
- Διαγραφή του αντίστοιχου τρίτου σημείου από το αμερικανικό σχέδιο.
- Έναρξη διαλόγου Ρωσίας-ΝΑΤΟ μετά την υπογραφή συμφωνίας ειρήνης.
- Ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.
- Ανώτατο όριο 800.000 στρατιωτών για τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις.
- Η ένταξη στο ΝΑΤΟ εξαρτάται από μελλοντική ομόφωνη συναίνεση· δεν αποκλείεται.
- Το ΝΑΤΟ δεν θα αναπτύξει μόνιμες δυνάμεις στην Ουκρανία σε καιρό ειρήνης.
- Σταθμεύσεις μαχητικών του ΝΑΤΟ στην Πολωνία.
- Αμερικανική εγγύηση ασφαλείας με συγκεκριμένες προϋποθέσεις και αντίμετρα σε περίπτωση παραβίασης.
- Προτιμησιακή πρόσβαση της Ουκρανίας στην ευρωπαϊκή αγορά και δυνητική ένταξη στην ΕΕ.
- Εκτεταμένο πακέτο ανοικοδόμησης, με ίδρυση ταμείου Ukraine Development Fund, επενδύσεις και υποδομές.
- Σταδιακή επανένταξη της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία, υπό όρους.
- Χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για αποζημίωση της Ουκρανίας.
- Σύσταση κοινής επιτροπής ασφάλειας με συμμετοχή ΗΠΑ, ΕΕ, Ουκρανίας και Ρωσίας.
- Θεσμοθέτηση ρωσικής πολιτικής μη-επίθεσης.
17–20. Δέσμη μέτρων για πυρηνική ασφάλεια, το εργοστάσιο της Ζαπορίζια και την προστασία μειονοτήτων.
- Διαπραγμάτευση εδαφικών θεμάτων ξεκινώντας από τη γραμμή του μετώπου.
- Ρητή απαγόρευση μονομερούς αλλαγής συνόρων μετά τη συμφωνία.
- Διασφάλιση εμπορικής ναυσιπλοΐας και συμφωνίες για τη Μαύρη Θάλασσα.
- Ανθρωπιστικό πακέτο με ανταλλαγές κρατουμένων και επιστροφή ομήρων.
- Διενέργεια εκλογών στην Ουκρανία μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
- Μέτρα ανακούφισης θυμάτων χωρίς αυτόματη αμνηστία.
- Νομικά δεσμευτικός χαρακτήρας της συμφωνίας και εποπτεία από διεθνές όργανο.
- Άμεση κατάπαυση πυρός με την αποχώρηση των δυνάμεων στις συμφωνημένες θέσεις.
Κίεβο: «Πολύ καλή πρόοδος» – Ζελένσκι: Καλύπτονται οι βασικές μας προτεραιότητες
Ο Ουκρανός επικεφαλής των διαπραγματεύσεων Αντρίι Γιέρμακ μίλησε για «πολύ καλή πρόοδο», σημειώνοντας ότι πολλά σημεία της νέας εκδοχής ανταποκρίνονται στις ανάγκες της Ουκρανίας.
Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η επικαιροποιημένη πρόταση πλέον αντικατοπτρίζει «την πλειονότητα των προτεραιοτήτων-κλειδιών» του Κιέβου.
Αντιδράσεις στην αρχική πρόταση – Ανάγκη ευρωπαϊκής παρουσίας στη Γενεύη
Η αρχική εκδοχή του αμερικανικού κειμένου είχε προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις τόσο στο Κίεβο όσο και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, οδηγώντας Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία να προσέλθουν στη Γενεύη προκειμένου να αποτραπεί οποιαδήποτε πίεση προς την Ουκρανία για συνθηκολόγηση.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι χαρακτήρισαν την αντιπρόταση «πιο ισορροπημένη», επιμένοντας ότι η διαπραγμάτευση πρέπει να ξεκινά από τη γραμμή του μετώπου και όχι από παραδοχή απώλειας εδαφών.
Η προθεσμία Τραμπ και τα επόμενα βήματα
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ορίσει την 27η Νοεμβρίου ως προθεσμία για την επίσημη απάντηση του προέδρου Ζελένσκι. Το Σάββατο, πάντως, διευκρίνισε ότι το έγγραφο δεν αποτελεί «τελευταία προσφορά».
Οι συνομιλίες της Κυριακής ολοκληρώθηκαν επισήμως το βράδυ, με όλες τις πλευρές να επιβεβαιώνουν ότι θα υπάρξει συνέχεια στις προσπάθειες τις επόμενες ημέρες, όσο το επικαιροποιημένο πλαίσιο παίρνει την τελική του μορφή.
Ανοιχτά μέτωπα και κρίσιμα ερωτήματα
Παρά την πρόοδο, παραμένουν ανοιχτά ορισμένα κομβικά ζητήματα:
- οι ακριβείς εδαφικές ρυθμίσεις
- οι ασφαλιστικές δικλίδες και οι εγγυήσεις ασφάλειας
- ο ρόλος του ΝΑΤΟ
- η χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για ανοικοδόμηση
Όπως σημείωσαν διπλωματικές πηγές, η τελική συμφωνία θα εξαρτηθεί όχι μόνο από τις διαπραγματεύσεις, αλλά και από την πολιτική αποδοχή της στην ίδια την Ουκρανία, μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου.
Η προθεσμία Τραμπ και το διπλωματικό περιθώριο