Αρεσκόμενοι να πιστεύουν σε ιδεοληψίες με θρησκοληπτικό χαρακτήρα και συμμαχίες που δεν έχουν σφραγίδα «αυθεντικότητας» στο πέρασμα των αιώνων, αλλά αντιθέτως προσομοιάζουν σε παραμύθια με δράκους και «ιππότες απελευθερωτές», αρκετοί Έλληνες αντιμετώπισαν με περίσσεια έκπληξη και απορία, τη στάση που τήρησε η Ρωσία στην απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε Τζαμί.
Γράφει ο Νώντας Βλάχος
Απορίας άξιον και μάλιστα τεραστίου βεληνεκούς υπήρξε για συμπολίτες μας, οι οποίοι έχουν γαλουχηθεί γνωσιακά και γεωπολιτικά μέσω προφητειών και λοιπών «πνευματικών» οραμάτων, που προβλέπουν ότι κάποια μέρα η Ρωσία θα κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία, θα τον κερδίσει και κατόπιν θα παραδώσει την Κωνσταντινούπολη στην Ελλάδα.
Αφήνοντας τις προφητείες κατά μέρους, οφείλουμε να καταπιαστούμε με την πραγματική «υφή» των γεγονότων και τον ρόλο που διαδραμάτισε διαχρονικά η Ρωσία, τόσο απέναντι στην Ελλάδα όσο και στην εμπλοκή της στα ελληνοτουρκικά ζητήματα. Επιχειρώντας μια περιληπτική ιστορική διαδρομή, εύκολα διαπιστώνει κάποιος ότι ουδέποτε υπήρξε και «άκμασε» μια ακλόνητη και ισχυρή ελληνο-ρωσική συμμαχία, που ενίσχυσε σημαντικά τη χώρα μας, τουλάχιστον από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και εντεύθεν, στην «αέναη» ελληνοτουρκική διαμάχη.
Αντιθέτως, υπάρχουν παρελθοντικά παραδείγματα αγαστής συνεργασίας του σύγχρονου τουρκικού κράτους με τη Ρωσία (πρώην Σοβιετική Ένωση), και αυτά παρά το γεγονός ότι οι δύο χώρες είχαν συγκρουστεί πολλάκις (Οθωμανική Αυτοκρατορία με την Τσαρική Ρωσία). Η αθρόα μεταφορά πολύτιμου πολεμικού υλικού στους Τούρκους του Κεμάλ, από τους Σοβιετικούς, κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία, αποτελεί ένα τρανταχτό παράδειγμα, που όμοιό του δεν έχει να επιδείξει η περιβόητη ορθόδοξη συμμαχία Ελλάδας-Ρωσίας.
Θα πει κάποιος ότι, τότε στις αρχές του 1920, κουμάντο στη Ρωσία έκαναν οι μπολσεβίκοι, οι οποίοι ενισχύοντας τον Κεμάλ, ήθελαν να εκδικηθούν την Ελλάδα για τη συμμετοχή της στην αποστολή των Δυτικών στην Κριμαία… Το ζήτημα, βεβαίως, δεν είναι η ανάλυση της ιστορίας, αλλά δια μέσω των γεγονότων του να ξεδιαλυθούν σύννεφα και ψευδαισθήσεις δεκαετιών αναφορικά με την ελληνορωσική συμμαχία, που ουδέποτε έχει επιβεβαιωθεί εμπράκτως και δη όπως αναφέρθηκε στο «πεδίο» των ελληνοτουρκικών.
Η Ρωσία υπονομεύει το Φανάρι
Αυτό που επιβεβαιώθηκε περίτρανα, από την αρχικώς χλιαρή στάση της Μόσχας στην απόφαση Ερντογάν για την Αγία Σοφία και τη μετέπειτα χλευαστική προς το Πατριαρχείο δήλωση του εκπροσώπου του Ρώσου Προέδρου είναι το εξής: πως η ζηλοφθονία της Μόσχας προς το Πατριαρχείο και τον οικουμενικό του ρόλο στην Ορθοδοξία έχει μεταλαμπαδευτεί στη Ρωσία του Πούτιν. Ανέκαθεν η Ρωσία επιχειρούσε να εμφανιστεί ως η νέα, τρίτη κατά σειρά «Ρώμη» και διάδοχος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ουδέποτε αποδέχθηκε επί της ουσίας την «κυριαρχία» του Φαναριού και με την οιαδήποτε δοθείσα ευκαιρία, φροντίζει να την υπονομεύσει. Αυτή τη ρότα ακολουθεί και η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος προτάσσει το προφίλ του υπερασπιστή των Ορθοδόξων απανταχού στον κόσμο. Αυτή η ιστορική διδαχή, αναφορικά με τη διαχρονική μη φιλική στάση της Μόσχας απέναντι στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, δεν πρέπει να λησμονείται από κανέναν και όποιος την αγνοεί, ας τη μάθει, για μην βρεθεί στο μέλλον προ ανάλογης έκπληξης.
Ο εναγκαλισμός Ερντογάν-Πούτιν
Υπάρχει βεβαίως και ένας άλλος καθοριστικός παράγοντας γεωπολιτικού διπλωματικού χαρακτήρα, που διαμόρφωσε αυτή τη χλιαρή, επιδερμική αντίδραση της Ρωσίας για την Αγία Σοφία. Μόσχα και Άγκυρα, βρίσκονται σε διαρκή προσέγγιση και διάγουν μια περίοδο αγαστής συνεργασίας, θέλοντας να συνθέσουν ένα δίπολο ισχύος και άκρατης δυναμικής, με κεντρικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και στην Ανατολή.
Ο Ταγίπ Ερντογάν κόβει σταθερά και δυναμικά τους δεσμούς με τη Δύση, απαγκιστρώνει την Τουρκία από την κοσμική της θεώρηση, σπάει ισχυρούς παραδοσιακούς δεσμούς, όπως αυτούς με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, και οδεύει προς την αγκάλη της Ρωσίας. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, από την πλευρά του, επιθυμεί την ισχυροποίηση του «δεσμού» με την Τουρκία, εκτιμώντας ότι έτσι θα πλήξει άμεσα τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ και δη των ΗΠΑ στην Αμερική.
Δείχνει, μάλιστα, διατεθειμένος να διευκολύνει τον Ερντογάν στη Συρία, ενώ στην περίπτωση της Αγίας Σοφίας έκρινε σκόπιμο να μη χαλάσει τη… φιλία του με τον Τούρκο «Σουλτάνο». Προέβη σε μια προειδοποίηση, ενδεχομένως για τα μάτια του κόσμου, όπου εξέφραζε- όχι τυχαία- την αποδοκιμασία ολόκληρου του ορθόδοξου κόσμου για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και κατόπιν, μέσω του εκπροσώπου του έκανε αστειάκια για το γεγονός ότι οι Ρώσοι τουρίστες δεν θα πληρώνουν πια εισιτήριο, για να μπουν στον ναό!
Δεν είναι το κακόγουστο του αστείου, αλλά η ξεκάθαρη συνθήκη που διαμορφώνεται αναφορικά με τις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας και τον αντίκτυπό τους στα ελληνοτουρκικά, που πρέπει να μας απασχολεί. Η Μόσχα ενισχύει τον «εναγκαλισμό» της με την Τουρκία και αυτή η γεωπολιτική συμμαχία αποτελεί πραγματικότητα, που δεν έχει καμία σχέση με μυθεύματα και προφητείες.
Υπάρχει, μεγαλώνει, ενισχύεται, γεγονός που οφείλει να αναλυθεί εκτενώς από την ελληνική ηγεσία, η οποία από την πλευρά της κινείται σταθερά για την ενίσχυση συμμαχιών δυτικής προέλευσης και νοοτροπίας.