Stendhal Σύνδρομο: Μπορεί η τέχνη να μας αρρωστήσει; Τι θα συνέβαινε αν ήσασταν τόσο συγκλονισμένοι από την ομορφιά ενός έργου τέχνης τόσο που θα σας έκανε σωματικά και ψυχικά αδιάθετους;
Μερικοί ισχυρίζονται ότι πρόκειται για πραγματική πιθανότητα και έχει ένα όνομα: το σύνδρομο Stendhal. Πριν από περίπου 2 χρόνια, οι τίτλοι του διεθνούς τύπου ανέφεραν ότι ένας άντρας είχε υποστεί καρδιακή προσβολή ενώ θαύμαζε τον περίφημο πίνακα του Αναγεννησιακού καλλιτέχνη Sandro Botticelli, «Η Γέννηση της Αφροδίτης», που στεγάζεται στην Πινακοθήκη Ουφίτσι της Φλωρεντίας της Ιταλίας. Η επίπτωση πίσω από τα πρωτοσέλιδα δεν ήταν ότι η εκδήλωση ήταν σύμπτωση αλλά, στην πραγματικότητα, ότι η εκπληκτική ομορφιά του έργου είχε προκαλέσει καρδιακή προσβολή.
Γιατί θα το πρότεινε κάποιος και είναι πιθανό ένα τέτοιο φαινόμενο; Παρόλο που μπορεί να φαίνεται περίεργο, υπάρχει μια αρκετά μακρά ιστορία πίσω από την ιδέα ότι η τέχνη μπορεί να είναι τόσο συντριπτική ώστε να προκαλεί σωματική ασθένεια. “Σε γενικές γραμμές, το σύνδρομο Stendhal μπορεί να οριστεί ως η ψυχοσωματική ανταπόκριση που αντιμετωπίζει την αισθητική ομορφιά αλλά όχι φυσική ομορφιά – ομορφιά ως ανθρώπινη κατασκευή, έτσι τέχνη», εξήγησε ο Δρ Camilletti. Στην αρχική της έρευνα, η Δρ Magherini εντόπισε τρεις βασικούς τύπους συμπτωμάτων σε άτομα που προφανώς είχαν το σύνδρομο Stendhal: αλλοιωμένη αντίληψη ήχων ή χρωμάτων, καθώς και αυξημένη αίσθηση άγχους, ενοχής ή δίωξης καταθλιπτικό άγχος, αίσθηση ανεπάρκειας ή, αντίστροφα, αίσθηση ευφορίας ή παντοδυναμίας κρίσεις πανικού και φυσιολογικά συμπτώματα αυξημένου άγχους, όπως πόνος στο στήθος. Σε μια συνέντευξη που έδωσε το 2019, η Δρ Magherini σημείωσε ότι, στην εμπειρία της, το σύνδρομο Stendhal ήταν ένα φαινόμενο που ισχύει αποκλειστικά για ξένους τουρίστες.
*Το σύνδρομο Stendhal ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του διάσημου Γάλλου συγγραφέα, Stendhal, ο οποίος βίωσε συντριπτικά συμπτώματα άγχους και μάλιστα λιποθύμησε παρακολουθώντας έργα τέχνης στην Ιταλία. Ήταν, ωστόσο, μόλις το 1970 όταν η Ιταλίδα ψυχολόγος Γκρατσιέλα Μαγκερίνι χρησιμοποίησε αυτό τον όρο για ασθενείς της με συμπτώματα παρόμοια με αυτά που περιγράφει για πρώτη φορά ο Stendhal τον 19ο αιώνα.