Η Alpha Bank αποκάλυψε πρόσφατα μέσω μιας λεπτομερούς μελέτης μια ανησυχητική τάση: ο αριθμός των μαθητών στα σχολεία της Ελλάδας μειώνεται δραματικά. Η μελέτη, που αποτελεί μέρος της σειράς “Sectors in Focus,” ρίχνει φως στις βαθιές δημογραφικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις αυτής της πτώσης, αναλύοντας ταυτόχρονα τη λειτουργία και τη χρηματοδότηση του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας.
Κρατικές δαπάνες: Πού πάει το χρήμα;
Το 2019, οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση κατανέμονται ως εξής:
- 8% στην προσχολική εκπαίδευση,
- 36% στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση,
- 36% στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (με 19% στο γυμνάσιο και 17% στο λύκειο),
- 20% στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Επιπλέον, 2,3 δισ. ευρώ από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ελλάδα 2.0) προορίζονται για εκπαιδευτικούς σκοπούς, συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και της ανάπτυξης δεξιοτήτων.
Τι κρύβεται πίσω από τη μείωση των μαθητών;
Από το 2017 έως το 2022, καταγράφηκε σημαντική μείωση στον αριθμό των εγγεγραμμένων μαθητών, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης του 2009, του brain drain, και της μετανάστευσης μαθητών. Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί αλυσιδωτές επιδράσεις, επιβαρύνοντας το εκπαιδευτικό σύστημα και την κοινωνία στο σύνολό της.
Τριτοβάθμια εκπαίδευση: Ένα σύστημα σε κρίση
Η κατάσταση στα ελληνικά πανεπιστήμια δεν είναι καλύτερη. Οι εισακτέοι φοιτητές μειώθηκαν κατά 17% το 2022 σε σύγκριση με το 2021, ενώ η αύξηση των εγγεγραμμένων φοιτητών κατά 33% το 2022 σε σχέση με το 2013 φανερώνει την επίμονη παρουσία των λεγόμενων “αιωνίων φοιτητών”. Οι γυναίκες έχουν πλέον υπερδιπλασιαστεί στα μεταπτυχιακά προγράμματα, ενώ ένας στους τέσσερις φοιτητές αποφοιτά από 25 μέχρι 29 ετών.
Αντιμέτωποι με την αλήθεια: Η ανισορροπία δεξιοτήτων και αγοράς εργασίας
Η μελέτη αναδεικνύει ότι η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από αναντιστοιχίες μεταξύ των ζητούμενων και προσφερόμενων δεξιοτήτων, με τον ΟΟΣΑ να την κατατάσσει στη δεύτερη υψηλότερη θέση στην ΕΕ-27 σε όρους πλεονάσματος δεξιοτήτων και στην τέταρτη υψηλότερη μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.
Προτάσεις και ευκαιρίες για ένα καλύτερο μέλλον
Η Alpha Bank υπογραμμίζει την ανάγκη για εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος και ευθυγράμμιση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Προτείνεται η ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση, η προώθηση της καινοτομίας και της ψηφιακής ενσωμάτωσης, καθώς και η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των μαθητών.
Η ανεργία των νέων πρέπει να αντιμετωπιστεί με ενεργές πολιτικές για την αγορά εργασίας, ενώ η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης χρειάζεται ενίσχυση. Η υγιής επιχειρηματικότητα μεταξύ των νέων και η συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και αγοράς εργασίας είναι κρίσιμες για την αποτελεσματική χρήση των δεξιοτήτων και την επίτευξη ενός λειτουργικού εκπαιδευτικού συστήματος.
Η μελέτη της Alpha Bank κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Η έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση ενός ισχυρού και ανταγωνιστικού εκπαιδευτικού συστήματος που θα προετοιμάσει τις επόμενες γενιές για τις προκλήσεις του αύριο.