Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια όλων των ειδών κατά καιρούς έχουν κατηγορηθεί για πολλά πράγματα.
Ειδικά στα πρώτα χρόνια που εμφανίστηκαν, πίσω στη δεκαετία του 80, υπήρχε σε μεγάλο βαθμό μια έντονη προκατάληψη εναντίον τους, ειδικά από τους γονείς οι οποίοι δεν είχαν κάτι αντίστοιχο στο παρελθόν τους. Έτσι, κατηγορούσαν τα video games ως χάσιμο χρόνου και ως κάτι το οποίο τα παιδιά θα έπρεπε να μάθουν να αποφεύγουν.
Αυτή η προκατάληψη, που ήθελε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια να είναι κάτι κακό για τα παιδιά, υπάρχει σε έναν βαθμό ακόμη και στις μέρες μας. Ειδικά σήμερα που μπορεί να παίξει κανείς online κάθε είδους παιχνίδι, με γραφικά υψηλής ποιότητας.
Ωστόσο, πέραν από τον (πολύ υπαρκτό) κίνδυνο τα παιχνίδια αυτά να μας αποσπούν την προσοχή, σήμερα ξέρουμε ότι το gaming δεν είναι απλώς διασκέδαση. Αντιθέτως είναι μια δραστηριότητα η οποία μπορεί να εξυπηρετήσει και εκπαιδευτικούς σκοπούς, να ενεργοποιήσει και να ενισχύσει διάφορες δεξιότητές μας, όπως για παράδειγμα η δημιουργικότητά μας. Αυτό, μάλιστα, ισχύει για τα παιχνίδια κάθε είδους.
Είτε πρόκειται για παιχνίδια στρατηγικής, είτε για παιχνίδια δράσης ή ακόμα και για τυχερά παιχνίδια που παίζονται σε μια online πλατφόρμα όπως το Vulkan Vegas, η ενασχόληση με το gaming έχει πολλές θετικές πλευρές. Και αυτό είναι κάτι που θα εξερευνήσουμε σε βάθος στο παρακάτω κείμενο.
Πώς τα διαδικτυακά παιχνίδια ενισχύουν τη δημιουργικότητα;
Η δημιουργικότητα μας επιτρέπει να επινοούμε νέες ιδέες, να λύνουμε προβλήματα και να προσαρμοζόμαστε σε νέες καταστάσεις. Και φυσικά είναι μια ικανότητα την οποία μπορούμε να καλλιεργήσουμε και να τη βελτιώσουμε όσο περισσότερο εξασκούμαστε σε συγκεκριμένες δραστηριότητες. Και, ναι, τα διαδικτυακά παιχνίδια και τα video games γενικά, είναι ένα εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε προς την κατεύθυνση αυτή.
Ο λόγος έχει να κάνει με τη φύση πολλών παιχνιδιών, τα οποία προκαλούν το μυαλό μας να σκέφτεται με νέους τρόπους, να αναπτύσσει στρατηγική σκέψη και να εξερευνά την εικονική πραγματικότητα με τρόπο που επηρεάζει θετικά την καθημερινότητά μας. Άλλωστε πολλά video games περιλαμβάνουν τη λύση γρίφων!
Παράλληλα, υπάρχουν πολλά επιστημονικά δεδομένα και παρατηρήσεις που δείχνουν ότι τα διαδικτυακά παιχνίδια μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της δημιουργικότητας μέσω ποικίλων μηχανισμών, όπως:
- Ενεργοποίηση της φαντασίας: Τα παιχνίδια που διαθέτουν ανοιχτούς κόσμους (open world) και εξερεύνηση, όπως τα παιχνίδια ρόλων (RPG), προσφέρουν στους παίκτες την ευκαιρία να φανταστούν και να δημιουργήσουν μέσα σε ένα εικονικό περιβάλλον. Οι παίκτες σχεδιάζουν χαρακτήρες, δημιουργούν ιστορίες και πειραματίζονται με διαφορετικά σενάρια.
- Επίλυση προβλημάτων: Πολλά παιχνίδια βασίζονται στην ικανότητα του παίκτη να λύνει γρίφους, να βρίσκει λύσεις και να προσαρμόζεται σε νέες προκλήσεις. Αυτού του είδους η νοητική άσκηση μπορεί να μεταφερθεί και σε πραγματικά προβλήματα, βελτιώνοντας τη δημιουργική σκέψη.
- Συνεργατικότητα και κοινωνική δημιουργικότητα: Τα ομαδικά παιχνίδια ενθαρρύνουν την αλληλεπίδραση μεταξύ των παικτών. Μέσω της συνεργασίας και της ανταλλαγής ιδεών, οι παίκτες αναπτύσσουν δεξιότητες όπως η επικοινωνία και η ομαδική λήψη αποφάσεων. Οι παίκτες επικοινωνούν μέσω διαδικτύου και πρέπει να προχωρήσουν όλοι μαζί ως ομάδα. Επίσης, επικοινωνώντας μέσω του εικονικού περιβάλλοντος των παιχνιδιών, οι παίκτες μπορούν να δοκιμάσουν νέες ιδέες και στρατηγικές χωρίς να φοβούνται τις συνέπειες. Αυτό τους επιτρέπει να είναι πιο ανοιχτοί στη δημιουργία καινοτόμων λύσεων.
Πρακτικά παραδείγματα ενίσχυσης της δημιουργικότητας μέσω παιχνιδιών
Σε πιο πρακτικό επίπεδο, υπάρχουν πολλά παραδείγματα από γνωστά και πολύ δημοφιλή παιχνίδια, τα οποία ενισχύουν τη δημιουργικότητα. Ορισμένα από τα πιο σημαντικά είναι:
- Παιχνίδια κατασκευών (όπως το Minecraft): Τα παιχνίδια αυτά προσφέρουν στους παίκτες τη δυνατότητα να χτίσουν δομές, να διαμορφώσουν το περιβάλλον και να εξερευνήσουν δημιουργικά όρια.
- Παιχνίδια στρατηγικής (όπως το Civilization): Η στρατηγική ανάπτυξη και η λήψη αποφάσεων απαιτούν προσαρμοστικότητα και δημιουργική σκέψη.
- Παιχνίδια προσομοίωσης (όπως το The Sims): Σε αυτά οι παίκτες καλούνται να δημιουργήσουν χαρακτήρες, σπίτια και ιστορίες, αναπτύσσοντας τη φαντασία τους.
- Adventures (όπως το Legend of Zelda): Αυτά τα παιχνίδια περιλαμβάνουν επίλυση γρίφων και εξερεύνηση προκειμένου οι παίκτες να προχωρήσουν στο παιχνίδι.
Τι λέει η επιστήμη;
Η θετική επίπτωση που έχουν τα video games στη γνωστική λειτουργία, είναι κάτι το οποίο έχει επιβεβαιωθεί και επιστημονικά. Για την ακρίβεια υπάρχουν πολλές έρευνες που δείχνουν ότι τα διαδικτυακά παιχνίδια έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν θετικά τη γνωστική λειτουργία.
Από τις έρευνες αυτές έχει αποδειχθεί το σχεδόν προφανές, ότι τα παιχνίδια ενισχύουν τη φαντασία. Σύμφωνα με τις μελέτες, οι παίκτες που ασχολούνται με παιχνίδια ρόλων και εξερεύνησης παρουσιάζουν αυξημένη ικανότητα δημιουργικής γραφής και αφήγησης. Επίσης, βοηθούν στη βελτίωση των δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων. Σύμφωνα με έρευνα που έγινε από το Michigan State University, τα παιδιά που παίζουν παιχνίδια κατασκευών είχαν καλύτερη απόδοση σε δοκιμές δημιουργικότητας.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Όπως όλα, έτσι και τα διαδικτυακά παιχνίδια, παρουσιάζουν μια σειρά από πλεονεκτήματα αλλά και κάποια μειονεκτήματα, στα οποία καλό είναι να δώσουμε μεγάλη προσοχή. Ας δούμε, λοιπόν, ποια είναι τα πλεονεκτήματά τους.
- Συμβάλλουν στη βελτίωση της κριτικής σκέψης,
- Μέσα από τα διαδικτυακά παιχνίδια αναπτύσσεται, όχι μόνο η φαντασία, αλλά και η ευρηματικότητα,
- Δίνεται κίνητρο μέσα από την ψυχαγωγία, για να μάθουμε νέα πράγματα.
Την ίδια στιγμή, ας δώσουμε προσοχή σε μια σειρά από μειονεκτήματα, που ίσως κάνουν την εμφάνισή τους.
- Η υπερβολική χρήση διαδικτυακών παιχνιδιών μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση,
- Μη σωστή χρήση των παιχνιδιών ενδέχεται να αναιρέσει τον ευεργετικό τους ρόλο.
Όπως είναι εμφανές, λοιπόν, τα διαδικτυακά παιχνίδια έχουν τον τρόπο να ενισχύσουν τη δημιουργικότητα και να βελτιώσουν την ποιότητα της καθημερινής, εργασιακής και προσωπικής ζωής. Αρκεί, φυσικά, όπως όλα, να επιδιδόμαστε σε αυτά με μέτρο και σωστή χρήση. Κλειδί, φυσικά, είναι η τήρηση της ισορροπίας μεταξύ ψυχαγωγίας και προσωπικής ανάπτυξης.