Η γύρη είναι η ουσία που συλλέγουν οι μέλισσες από τα άνθη διαφόρων φυτών και τη μεταφέρουν στις κυψέλες τους, όπου και την αποθηκεύουν. Κατά τη διάρκεια αυτής της μεταφοράς, η γύρη, αναμειγνύεται με άλλες ουσίες που παράγουν οι μέλισσες όπως νέκταρ και σάλιο. Η γύρη περιέχει έναν πλούτο θρεπτικών συστατικών και αποτελεί τη βασική πηγή τροφής των μελισσών, με την οποία θα τραφούν οι γόνοι τους.
Οι μελισσοκόμοι συλλέγουν τη γύρη στο τέλος της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού. Η γύρη που υπάρχει διαθέσιμη στο εμπόριο μοιάζει με μικρούς σβόλους καλαμποκάλευρου και έχει το χρώμα του μελιού. Η γεύση της καθώς και η σύστασή της δεν είναι σταθερή και εξαρτάται κάθε φορά από τα φυτά από τα οποία την συλλέγουν οι μέλισσες και από την εποχή στην οποία τη συλλέγουν οι μελισσοκόμοι.
Εξαιτίας της πληθώρας των θρεπτικών συστατικών που περιέχει, η γύρη, δεν χρησιμοποιείται αποκλειστικά ως βασικό συστατικό της διατροφής των μελισσών. Η χρήση της είναι διαδεδομένη και στον άνθρωπο ως φυτικό συμπλήρωμα διατροφής με πολλά και σημαντικά οφέλη για την υγεία του.
Η χημική σύσταση της γύρης
Η γύρη των μελισσών διαθέτει ένα εντυπωσιακό θρεπτικό προφίλ. Περιέχει πάνω από 250 βιολογικά δραστικές ουσίες, οι κυριότερες των οποίων είναι οι πρωτεΐνες και τα αμινοξέα, οι υδατάνθρακες και τα σάκχαρα, τα λιπίδια και τα ελεύθερα λιπαρά οξέα, καθώς και οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία. Η ακριβής περιεκτικότητα της γύρης σε αυτά τα θρεπτικά συστατικά ποικίλει όπως αναφέραμε παραπάνω αναλόγως με τα χαρακτηριστικά της χλωρίδας από την οποία προήλθε. Σε γενικές γραμμές η σύστασή της είναι:
- Πρωτεΐνες: 35%
- Υδατάνθρακες: 40%
- Λιπίδια: 5%
- Νερό: 5-10%
- Άλλες ουσίες: 5-15%
Η τελευταία κατηγορία περιλαμβάνει τις βιταμίνες (κυρίως φυλλικό οξύ, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και προβιταμίνη Α), τα ιχνοστοιχεία όπως το σελήνιο και ο σίδηρος καθώς και μία πληθώρα αντιοξειδωτικών ουσιών μεταξύ των οποίων φλαβονοειδή, καροτενοειδή, κερσετίνη και γλουταθειόνη. Η περιεκτικότητα της γύρης συγκεκριμένα σε σελήνιο είναι ιδιαίτερα υψηλή, αφού 1 κουταλιά της σούπας (περίπου 12,5% gr) αποδίδει 500% περισσότερο σελήνιο από τη συνιστώμενη ημερήσια δόση.
Ιδιαιτέρως διάσημη είναι η γύρη για την υψηλή περιεκτικότητά της σε πρωτεΐνες και αμινοξέα. Χαρακτηριστικά, στην ίδια ποσότητα, η γύρη αποδίδει περισσότερες πρωτεΐνες και αμινοξέα στον οργανισμό σε σχέση με το βοδινό κρέας, τα αυγά και το τυρί. Η μισή περίπου ποσότητα των πρωτεϊνών που περιέχει η γύρη είναι με τη μορφή ελεύθερων αμινοξέων, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν πιο εύκολα από το σώμα μας. Η υψηλή περιεκτικότητα της γύρης σε πρωτεΐνες και αμινοξέα, την καθιστά ως ιδανικό τρόφιμο για άτομα που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή. Πιο συγκεκριμένα, έχουμε:
| Γύρη μέλισσας | 1 tbsp (10gr) | Value per 100 gr |
| Μακροθρεπτικά | ||
| Ενέργεια (kcal) | 40 | 400 |
| Πρωτεΐνες (g) | 2.00 | 20.00 |
| Λίπος (g) | 0.00 | 0.00 |
| Υδατάνθρακες (g) | 7.00 | 70.00 |
| Διαιτητικές ίνες (g) | 1.0 | 10.0 |
| Σάκχαρα (g) | 4.00 | 40.00 |
| Μέταλλα | ||
| Νάτριο, Na (mg) | 0 | 0 |
Οφέλη της γύρης για την υγεία
Η γύρη των μελισσών έχει συσχετιστεί με αρκετά οφέλη για τον ανθρώπινο οργανισμό. Αν και υπάρχει έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον, οι περισσότερες μελέτες που αφορούν τη γύρη μέχρι αυτή τη στιγμή, έχουν γίνει σε ζώα και σε δοκιμαστικούς σωλήνες. Είναι, επομένως, απαραίτητες περισσότερες μελέτες στον άνθρωπο για να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τη συσχέτιση της γύρης με την υγεία του ανθρώπου. Παρακάτω παρουσιάζονται τα κυριότερα οφέλη της γύρης για τον ανθρώπινο οργανισμό.
1. Ενισχύει την αντιοξειδωτική δύναμη του οργανισμού
Η γύρη περιέχει μία μεγάλη ποικιλία αντιοξειδωτικών ουσιών, οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν στην προστασία του οργανισμού από ελεύθερες ρίζες, οι οποίες με τη σειρά τους συνδέονται με χρόνιες παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ και ο καρκίνος.
2. Βελτιώνει την υγεία της καρδιάς
Έχει φανεί σε μελέτες στα ζώα, ότι η γύρη μπορεί να μειώσει τα επίπεδα χοληστερόλης και συγκεκριμένα της «κακής» LDL χοληστερόλης, συμβάλλοντας έτσι σε μία προστασία από τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Επιπλέον, τα αντιοξειδωτικά της γύρης μπορούν να προστατεύσουν τα λιπίδια από οξείδωση, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο καρδιακής νόσου.
3. Έχει αντιφλεγμονώδη δράση
Σύμφωνα με μελέτες, τα αντιοξειδωτικά που συγκεντρώνει η γύρη μπορούν να μειώσουν την φλεγμονή και το πρήξιμο. Επιπλέον, ορισμένες ενώσεις που περιέχονται στη γύρη μπορούν να καταστέλλουν βιολογικές διεργασίες που διεγείρουν την παραγωγή φλεγμονωδών ορμονών όπως ο παράγοντας νέκρωσης όγκων (TNF).
4. Ενισχύει την άμυνα του οργανισμού
Υπάρχουν μελέτες που επιβεβαιώνουν ότι η γύρη των μελισσών έχει ισχυρές αντιμικροβιακές ιδιότητες και παρόμοια δράση με αυτή των αντιβιοτικών. Εξαιτίας των αντιοξειδωτικών ουσιών της και της αντιμικροβιακής της δράσης, η γύρη, θεωρείται ότι συμβάλλει σημαντικά στην τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος και προσφέρει μία γερή ασπίδα απέναντι σε ιώσεις και λοιμώξεις.
5. Καταπραΰνει παθήσεις του δέρματος και βοηθάει στην επούλωση των πληγών
Η γύρη των μελισσών φαίνεται ότι βελτιώνει την εικόνα του δέρματος σε περιπτώσεις όπως εκζέματα και ψωρίαση. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι η χρήση εκχυλίσματος γύρης σε έγκαυμα είχε καλύτερα αποτελέσματα και λιγότερες παρενέργειες έναντι των τυποποιημένων φαρμάκων. Η αντιμικροβιακή δράση της γύρης, από την άλλη, μπορεί να αποτρέψει μολύνσεις, έναν σημαντικό παράγονται κινδύνου που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη διαδικασία επούλωσης δερματικών εκδορών, εγκαυμάτων, γρατζουνιών κ.α.
6. Ενισχύει την καλή λειτουργία του ήπατος
Μελέτες σε ζώα έχουν διαπιστώσει ότι η γύρη των μελισσών μπορεί να ενισχύσει τις αποτοξινωτικές ικανότητες του ήπατος. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι τα αντιοξειδωτικά της γύρης των μελισσών προστατεύουν το ήπαρ από βλάβες από διάφορες τοξικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων και των υπερβολικών δόσεων φαρμάκων.
7. Διευκολύνει από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης
Μελέτες έχουν δείξει ότι η γύρη των μελισσών μπορεί να ανακουφίσει από τα ενοχλητικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, όπως τις εξάψεις.
Η γύρη των μελισσών έχει συσχετιστεί και με άλλα πιθανά οφέλη για την υγεία όπως η θεραπεία του άσθματος, η θεραπεία του εθισμού, η βελτίωση της υγείας του προστάτη, η απώλεια βάρους και η αύξηση της αθλητικής απόδοσης. Παρόλα αυτά, τα ερευνητικά δεδομένα δυστυχώς δεν επαρκούν προς το παρόν για να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με αυτούς τους ισχυρισμούς.
Πως θα καταναλώσετε τη γύρη;
Στο εμπόριο συνήθως μπορείτε να βρείτε τη γύρη σε τρεις μορφές. Στη νωπή, στην αποξηραμένη και σε ταμπλέτες.
Η νωπή γύρη, είναι αυτή που έχει υποστεί τη μικρότερη επεξεργασία και έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά. Η νωπή γύρη, εκτός των άλλων, έχει και σπουδαίο προβιοτικό ρόλο, καθώς τα μικρόβια που περιέχει είναι απαραίτητα για την εντερική χλωρίδα. Στην περίπτωση της αποξηραμένης γύρης, τα θρεπτικά συστατικά μειώνονται έως και 30-40%. Η νωπή γύρη πρέπει να φυλάσσεται στο ψυγείο σε χαμηλές θερμοκρασίες ή και στην κατάψυξη, ενώ η αποξηραμένη δεν χρειάζεται ψυγείο.
Παρενέργειες από την κατανάλωση γύρης
Η γύρη των μελισσών γενικά είναι ασφαλής για τους περισσότερους ανθρώπους, εφόσον λαμβάνεται με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας και για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα. Η μεγαλύτερη ανησυχία για την ασφάλεια κατανάλωσης της γύρης, είναι οι αλλεργικές αντιδράσεις. Η γύρη των μελισσών όταν λαμβάνεται ως συμπλήρωμα διατροφής μπορεί να πυροδοτήσει την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος και να προκαλέσει αλλεργία με συμπτώματα που περιλαμβάνουν φαγούρα, πρήξιμο, φτέρνισμα, καταρροή και σε σπάνιες περιπτώσεις αναφυλαξία.
Σε περίπτωση που δοκιμάζετε γύρη για πρώτη φορά καλό θα ήταν να δοκιμάσετε μία μικρή ποσότητα και να είστε σε εγρήγορση. Εάν τυχόν παρουσιάσετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, διακόψτε αμέσως τη χρήση της και συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Η κατανάλωση γύρης αντενδείκνυται σε εγκυμονούσες και γυναίκες που θηλάζουν.
Δοσολογία
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν επαρκείς επιστημονικές πληροφορίες για να καθοριστεί η κατάλληλη δοσολογία για τη γύρη των μελισσών. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση είναι από ένα κουταλάκι του γλυκού, έως μία κουταλιά της σούπας, μία φορά την ημέρα για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από έναν με δύο μήνες. Τη γύρη μπορείτε να την καταναλώσετε απευθείας στο στόμα, διαλυμένη σε χυμό ή γάλα ή ακόμα και στο γιαούρτι ή στη σαλάτα σας σε συνδυασμό με λίγο μέλι για να είναι πιο ευχάριστη η γεύση της.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΓΚΑΚΝΗ, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος