Αυξημένα επίπεδα μικροπλαστικών στον εγκέφαλο: Νέα ανησυχητικά δεδομένα έρχονται στο φως από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Νέου Μεξικού (UNM), οι οποίοι διαπίστωσαν υψηλές συγκεντρώσεις μικροπλαστικών στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Τα αποτελέσματα της μελέτης τους, που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature Medicine, καταδεικνύουν ότι η παρουσία μικροπλαστικών στον εγκεφαλικό ιστό είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε σύγκριση με άλλα όργανα, με αυξητικές τάσεις μέσα στην τελευταία οκταετία.
Ραγδαία συσσώρευση στον εγκέφαλο
Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, υπό την καθοδήγηση του τοξικολόγου καθηγητή Μάθιου Κάμπεν, τα μικροπλαστικά που εντοπίστηκαν ήταν εξαιρετικά μικροσκοπικά – σε νανομετρική κλίμακα, περίπου δύο έως τρεις φορές μεγαλύτερα από έναν ιό. Η έρευνα έδειξε ότι η συγκέντρωση μικροπλαστικών στον εγκέφαλο αυξήθηκε κατά 50% από το 2016 έως το 2024, γεγονός που αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη μόλυνση από πλαστικά στο περιβάλλον.
Περιορισμένη παρουσία σε ήπαρ και νεφρούς
Σε αντίθεση με τον εγκέφαλο, τα επίπεδα μικροπλαστικών στο ήπαρ και τους νεφρούς ήταν σαφώς χαμηλότερα. Προηγούμενες μελέτες είχαν εντοπίσει μικροπλαστικά στον ανθρώπινο πλακούντα και τους όρχεις, αλλά η τρέχουσα έρευνα καταδεικνύει για πρώτη φορά τη μαζική συσσώρευσή τους στον εγκέφαλο.
Πιθανή σύνδεση με την άνοια
Ένα από τα πλέον εντυπωσιακά ευρήματα της έρευνας αφορά τα άτομα που είχαν διαγνωστεί με άνοια. Οι εγκέφαλοι τους περιείχαν έως και 10 φορές περισσότερα μικροπλαστικά σε σχέση με εκείνους ανθρώπων χωρίς τη νόσο. Παρότι η έρευνα δεν αποδεικνύει ότι τα μικροπλαστικά προκαλούν άνοια, οι επιστήμονες εξετάζουν την πιθανότητα να επηρεάζουν τις νευρωνικές συνδέσεις ή να συνεισφέρουν στη συσσώρευση πρωτεϊνών που σχετίζονται με νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Πρωτοποριακή μέθοδος ανάλυσης
Για την ανίχνευση των μικροπλαστικών, οι ερευνητές ανέπτυξαν μια καινοτόμο τεχνική που περιλαμβάνει χημική διάλυση του ιστού, φυγοκέντρηση και πυρόλυση σε θερμοκρασία 600°C. Μέσω φασματομετρίας μάζας, ταυτοποιήθηκαν 12 διαφορετικά πολυμερή, με κυριότερο το πολυαιθυλένιο – ένα υλικό που χρησιμοποιείται ευρέως στις συσκευασίες τροφίμων και ποτών.
Η διείσδυση στον εγκέφαλο
Η ηλεκτρονική μικροσκοπία αποκάλυψε ότι τα μικροπλαστικά στον εγκέφαλο είχαν διάμετρο μικρότερη από 200 νανόμετρα, αρκετά μικρή ώστε να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Το πώς ακριβώς καταλήγουν στον εγκέφαλο παραμένει υπό διερεύνηση, ωστόσο, οι επιστήμονες εικάζουν ότι πιθανώς εισέρχονται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος.
Επιπτώσεις στην υγεία
Αν και η ακριβής δράση των μικροπλαστικών στον εγκέφαλο δεν είναι πλήρως κατανοητή, οι επιστήμονες εξετάζουν διάφορα σενάρια:
- Ενδέχεται να παρεμποδίζουν τη ροή αίματος στον εγκέφαλο.
- Μπορεί να επηρεάζουν τις νευρικές συνάψεις.
- Υπάρχει η πιθανότητα να συντελούν στη δημιουργία τοξικών πρωτεϊνών που σχετίζονται με νευρολογικές ασθένειες.
Διατροφική έκθεση στα μικροπλαστικά
Ο καθηγητής Κάμπεν υποστηρίζει ότι η κύρια πηγή μικροπλαστικών στο ανθρώπινο σώμα είναι η διατροφή, ιδιαίτερα το κρέας. Η αγροτική παραγωγή και η χρήση μολυσμένου νερού οδηγούν στη συσσώρευση πλαστικών στα τρόφιμα, τα οποία τελικά καταναλώνονται από τους ανθρώπους.
Ο ρόλος της μυελίνης
Τα μικροπλαστικά φαίνεται να συγκεντρώνονται στα λιποκύτταρα της μυελίνης – το προστατευτικό περίβλημα των νευρώνων. Αυτό ενδέχεται να εξηγεί την υψηλή τους παρουσία στον εγκέφαλο και τις πιθανές νευρολογικές επιπτώσεις.
Μια μόνιμη απειλή για την υγεία και το περιβάλλον
Η παραγωγή πλαστικών συνεχίζει να αυξάνεται, ενώ ακόμη και αν σταματούσε σήμερα, τα ήδη υπάρχοντα πλαστικά στο περιβάλλον θα συνέχιζαν να αποσυντίθενται σε μικροπλαστικά για δεκαετίες. Ο καθηγητής Κάμπεν τονίζει ότι πρόκειται για μια «παγκόσμια απειλή» για την ανθρώπινη υγεία, καταλήγοντας: «Δεν έχω γνωρίσει κανέναν που να λέει ότι είναι εντάξει με το να έχει πλαστικό στον εγκέφαλό του.»