Παρά τις αυξήσεις στους μισθούς και τη βελτίωση των στατιστικών απασχόλησης, η φτώχεια στην Ελλάδα διευρύνεται. Τα νέα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2024 δείχνουν ξεκάθαρα: η οικονομική ανακούφιση δεν φτάνει στους πολλούς.
2,74 εκατ. πολίτες στο όριο ή κάτω από αυτό
Σύμφωνα με την έρευνα εισοδήματος και συνθηκών διαβίωσης, το 26,9% του πληθυσμού – δηλαδή περισσότεροι από 2,74 εκατομμύρια άνθρωποι – βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση 0,8 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Με απλά λόγια: 81.651 άνθρωποι προστέθηκαν στη λίστα των οικονομικά ευάλωτων.
Η φτώχεια δεν είναι μόνο αριθμοί
Η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ δεν καταγράφει όλους. Άστεγοι, άτομα σε συλλογικές δομές, οικονομικοί μετανάστες χωρίς χαρτιά και μετακινούμενοι πληθυσμοί (π.χ. Ρομά), υπο-εκπροσωπούνται. Κι όμως, αυτοί είναι πολλές φορές οι «αόρατοι» φτωχοί.
Η σκληρή πραγματικότητα των “εργαζόμενων φτωχών”
Παρά την αύξηση της απασχόλησης (το ποσοστό νοικοκυριών με χαμηλή ένταση εργασίας μειώθηκε στο 7,5%), το ποσοστό του πληθυσμού που ζει με λιγότερα από 541 ευρώ το μήνα ανέβηκε στο 19,6%. Πρόκειται για ανθρώπους που εργάζονται αλλά δεν τα βγάζουν πέρα.
Ο πληθωρισμός σε τρόφιμα (σχεδόν 9% το 2023, μετά το 15,5% του 2022) και η εκτόξευση του κόστους στέγασης (35,2% του διαθέσιμου εισοδήματος κατά μέσο όρο) «έφαγαν» οποιαδήποτε μισθολογική αύξηση.
Το 45% φτωχό χωρίς συντάξεις και επιδόματα
Χωρίς τις συντάξεις και τα κοινωνικά βοηθήματα, σχεδόν οι μισοί πολίτες (45%) θα ήταν κάτω από το όριο της φτώχειας. Ακόμα και με τις συντάξεις, αλλά χωρίς τα επιδόματα, το ποσοστό φτάνει στο 23,5%.
Αυτό υπογραμμίζει κάτι ουσιαστικό: οι μισθοί από μόνοι τους δεν αρκούν για ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.
Το “χάσμα φτώχειας” βαθαίνει
Η φτώχεια γίνεται πιο σκληρή: το 50% των φτωχών έχει εισόδημα κάτω από 4.993 ευρώ το χρόνο – λιγότερα από 400 ευρώ το μήνα. Δηλαδή, δεν αυξάνονται μόνο οι φτωχοί, αλλά και οι συνθήκες διαβίωσής τους επιδεινώνονται.
Μείωση εισοδημάτων σε σχέση με το 2008
Η Ελλάδα παραμένει η μόνη χώρα της ΕΕ όπου το μέσο διαθέσιμο εισόδημα δεν έχει επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα. Αντίθετα, είναι ακόμα 28,4% χαμηλότερο. Την ίδια ώρα, ο ευρωπαϊκός μέσος όρος έχει αυξηθεί κατά 28,6%.
Στο χαμηλότερο σημείο η αγοραστική δύναμη
Το 2023, η αγοραστική δύναμη του Έλληνα εργαζόμενου ήταν η χαμηλότερη στην ΕΕ, ακόμα και κάτω από της Βουλγαρίας. Οι ετήσιες αποδοχές πλήρους απασχόλησης σε όρους αγοραστικής δύναμης (PPS) έφτασαν μόλις στο 55,5% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Και τώρα;
Η φτώχεια δεν είναι απλώς θέμα στατιστικής. Είναι το ψυγείο που μένει άδειο στο τέλος του μήνα, ο λογαριασμός που δεν πληρώνεται, η ζωή που στενεύει. Οι αριθμοί της ΕΛΣΤΑΤ στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα: αν δεν αλλάξει η κατεύθυνση της πολιτικής και της οικονομίας, η φτώχεια δεν θα περιοριστεί – θα ριζώσει.