Μια νέα εποχή ξημερώνει για τη λειτουργία της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα, καθώς ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας φέρνει σαρωτικές αλλαγές στη διαδικασία εκδίκασης των υποθέσεων. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης ετοιμάζεται να παρουσιάσει στο Υπουργικό Συμβούλιο ένα φιλόδοξο σχέδιο, που στοχεύει να βάλει τέλος στις πολύχρονες καθυστερήσεις των δικαστηρίων και να κάνει πράξη τις «γρήγορες» δίκες.
Δίκες μέσα σε έξι μήνες και αποφάσεις σε λιγότερο από έναν χρόνο
Ο νέος Κώδικας βάζει αυστηρό χρονοδιάγραμμα σε όλη τη διαδικασία:
-
Η δίκη θα προσδιορίζεται μέσα σε 150-180 ημέρες από την κατάθεση της αγωγής.
-
Η πρωτόδικη απόφαση θα εκδίδεται σε 350 ημέρες.
-
Σε περίπτωση έφεσης, η τελική απόφαση θα βγαίνει σε 650 ημέρες το πολύ.
Το νέο σύστημα καλύπτει σχεδόν όλες τις υποθέσεις πολιτικού χαρακτήρα: κληρονομικές διαφορές, οικογενειακά θέματα, οικονομικές διαφορές, διαζύγια, πλειστηριασμούς κ.ά. Οι ποινικές υποθέσεις εξαιρούνται.
Αναλυτικά η νέα διαδικασία
Με την κατάθεση της αγωγής, ο πολίτης θα γνωρίζει άμεσα την ημερομηνία διεξαγωγής της δίκης. Η αγωγή θα πρέπει να επιδοθεί στον αντίδικο εντός 20 ημερών.
Ακολουθούν 90 ημέρες για την κατάθεση προτάσεων και αποδεικτικών στοιχείων, άλλες 15 ημέρες για προσθήκες και αντιρρήσεις, και 10 ημέρες για τη χρέωση του φακέλου σε συγκεκριμένο δικαστή.
Ο δικαστής στη συνέχεια έχει 30 ημέρες για να μελετήσει τον φάκελο, να ζητήσει τυχόν διορθώσεις ή να απορρίψει εξαρχής μια αβάσιμη αγωγή.
Συνολικά, η προδικασία θα διαρκεί το ανώτατο 170 ημέρες, δίνοντας τέλος στις σημερινές ατέρμονες καθυστερήσεις.
«Η χαλαρότητα στις προθεσμίες, που χαρακτηρίζει τη Δικαιοσύνη μέχρι σήμερα, θα αποτελέσει παρελθόν», σημειώνουν αρμόδιες πηγές, υπογραμμίζοντας ότι κάθε στάδιο πλέον θα κινείται με αυστηρούς κανόνες.
Τι προβλέπεται για τους δικαστές
Οι δικαστικοί λειτουργοί θα πρέπει να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα, αφού θα έχουν υποχρέωση να εκδίδουν αποφάσεις εντός εξαμήνου. Αν δεν προλαβαίνουν, θα ενημερώνουν τον προϊστάμενό τους μέσα στους πρώτους πέντε μήνες, ώστε να εξεταστεί αν υπάρχει λόγος καθυστέρησης.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορεί να τους δοθεί επιπλέον δίμηνο. Διαφορετικά, κινδυνεύουν με πειθαρχικές κυρώσεις και αφαίρεση της υπόθεσης.
Για υποθέσεις εκουσίας δικαιοδοσίας (π.χ. δικαστική συμπαράσταση, αποποίηση κληρονομιάς ανηλίκων), η απόφαση θα βγαίνει σε τέσσερις μήνες. Στις υποθέσεις ασφαλιστικών μέτρων, η προθεσμία μειώνεται στις 30 ημέρες.
Ψηφιακή Δικαιοσύνη: ηλεκτρονικές διαθήκες και δικογραφίες
Ο νέος Κώδικας φέρνει και την ψηφιοποίηση των διαδικασιών.
-
Ηλεκτρονικός φάκελος δικογραφίας: Όλα τα έγγραφα και τα αποδεικτικά στοιχεία θα κατατίθενται ψηφιακά, με τον δικαστή να έχει άμεση πρόσβαση μέσω υπολογιστή. Πιλοτική εφαρμογή ξεκινά το 2025 για τις κτηματολογικές υποθέσεις.
-
Ηλεκτρονικές διαθήκες: Δημιουργείται ειδική πλατφόρμα όπου οι συμβολαιογράφοι θα καταθέτουν ψηφιακά τις διαθήκες. Μετά τον θάνατο του διαθέτη, η πλατφόρμα θα «ξεκλειδώνει» τη διαθήκη με ειδικό κωδικό, εξασφαλίζοντας την ασφαλή δημοσίευσή της.
Επιπλέον, προβλέπεται ψηφιακή πλατφόρμα για πλειστηριασμούς και αναγκαστική εκτέλεση, προσφέροντας ακόμη μεγαλύτερη διαφάνεια και ταχύτητα.
Πότε ξεκινούν οι αλλαγές
Το σχέδιο νόμου θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση άμεσα και αναμένεται να ψηφιστεί έως τον Ιούνιο. Η εφαρμογή του ξεκινά από τις 16 Σεπτεμβρίου 2025, με την έναρξη του νέου δικαστικού έτους.
Η ελληνική Δικαιοσύνη αλλάζει σελίδα, επιδιώκοντας να γίνει πιο αποτελεσματική και φιλική προς τον πολίτη, βάζοντας τέλος στις χρονοβόρες διαδικασίες που ταλαιπωρούν επί χρόνια διαδίκους και δικηγόρους.