Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας, το Newsbomb.gr επισκέφθηκε το Κέντρο Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας των Παιδικών Χωριών SOS στην Κυψέλη – Οικογένειες που μάχονται με την φτώχεια, την απομόνωση και τις προκλήσεις της καθημερινότητας δέχονται βοήθεια
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας, που τιμάται κάθε χρόνο στις 15 Μαΐου, το Newsbomb.gr επισκέφθηκε το Κέντρο Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας των Παιδικών Χωριών SOS στην Κυψέλη. Εκεί, άνθρωποι της πρώτης γραμμής μίλησαν για το έργο τους, τις καθημερινές προκλήσεις αλλά και τη βαθιά σημασία της υποστήριξης που προσφέρεται σε οικογένειες που παλεύουν με τη φτώχεια, την απομόνωση και τις δυσκολίες της καθημερινότητας.
Μόνο το 2024, στήριξαν, μέσα από τα Κέντρα τους, 3.500 παιδιά και 1.250 οικογένειες, ενώ δέχθηκαν 800 νέα αιτήματα για βοήθεια. «Κάθε παιδί, κάθε οικογένεια, κάθε ιστορία, τους δίνει δύναμη να συνεχίσουν με συνέπεια το έργο τους και να προασπίζονται το δικαίωμα κάθε παιδιού να μεγαλώνει σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον», δηλώνουν τα μέλη του κέντρου στήριξης για την Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας.
Δείτε το βίντεο με μέλη της ομάδας των Παιδικών Χωριών SOS να μιλούν για τη σημασία της στήριξης της οικογένειας στην πράξη. Ο Νίκος Νταμπαλής, ο Γιώργος Αλεβιζόπουλος, ο Κώστας Μπογιατζάρας και η Πελτεγιάν Ναϊρί μεταφέρουν το αποτύπωμα του έργου τους. Μια μητέρα που υποστηρίζεται από το πρόγραμμα μοιράζεται τη δική της, συγκινητική ιστορία:
«Ερχόμαστε κοντά στις πραγματικές ανάγκες»
Ο Γιώργος Αλεβιζόπουλος, κοινωνικός λειτουργός στο Πρόγραμμα Μαθησιακής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης Αθήνας, περιγράφει τη διαδικασία υποδοχής μιας οικογένειας στο Κέντρο: «Γίνεται ένα αίτημα από την οικογένεια στη γραμματεία του κέντρου. Αφού μπει στη λίστα αναμονής, επικοινωνούμε τηλεφωνικά για ένα πρώτο ραντεβού. Εκεί προσπαθούμε να ανιχνεύσουμε τις βασικές προϋποθέσεις και δυσκολίες. Εφόσον κρίνουμε ότι υπάρχει ανάγκη, προχωρούμε σε δια ζώσης συνάντηση, όπου καταγράφουμε το κοινωνικό, ψυχοκοινωνικό και αναπτυξιακό ιστορικό των παιδιών».
Αυτό το υλικό παρουσιάζεται έπειτα στην επιστημονική ομάδα, με τον κ. Αλεβιζόπουλο να σημειώνει: «Όλες οι ειδικότητες συνδιαμορφώνουν την απόφαση για το πώς και με ποια μέσα μπορούμε να υποστηρίξουμε την οικογένεια».
Πέρυσι, τα Παιδιά Χωριά SOS στήριξαν, μέσα από τα Κέντρα τους, 3.500 παιδιά και 1.250 οικογένειες, ενώ δέχθηκαν 800 νέα αιτήματα για βοήθεια.
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
Ανακαλώντας στη μνήμη του μία ιδιαίτερη περίπτωση, ο κ. Αλεβιζόπουλος μιλά για μια μονογονεϊκή οικογένεια με τέσσερα ανήλικα παιδιά που ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας:
«Θυμάμαι τη μαμά, διστακτική στην αρχή, να καταφέρνει σιγά-σιγά να ανοίξει την καρδιά της. Τα παιδιά συμμετείχαν σε θεραπείες, σε λογοθεραπεία, σε ψυχολογική υποστήριξη, σε εργαστήρια δεξιοτήτων. Η μαμά πήγε σε συμβουλευτική και σε προγράμματα ελληνικής γλώσσας. Η αλλαγή ήταν συγκλονιστική. Μείναμε κοντά τους πάνω από δύο χρόνια και μέχρι σήμερα διατηρούμε επαφή. Μας επισκέπτονται, μας λένε “Καλημέρα”. Είναι σημαντικό όταν βλέπεις ανθρώπους που εμπιστεύτηκαν τον χώρο, να πατούν πια σταθερά στα πόδια τους».
Ο Γιώργος Αλεβιζοπουλος, Κοινωνικός Λειτουργός, Πρόγραμμα Μαθησιακής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης Αθήνας
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
Πρόληψη, ενδυνάμωση, σταθερότητα: το τρίπτυχο των Κέντρων Στήριξης
Ο Νίκος Νταμπαλής, Υπεύθυνος Προγραμμάτων Πρόληψης Αττικής, περιέγραψε τη φιλοσοφία και τους βασικούς στόχους των Κέντρων Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας, εστιάζοντας στον προληπτικό τους χαρακτήρα. Όπως εξήγησε, «οι βασικοί μας στόχοι σχετίζονται με την πρόληψη στις οικογένειες που βιώνουν κρίση. Στόχος μας είναι να παρέμβουμε έγκαιρα και να ενισχύσουμε τους δεσμούς και την ανθεκτικότητα της οικογένειας, πριν η κρίση διογκωθεί και δημιουργήσει μακροχρόνιες επιπτώσεις στα παιδιά».
Τόνισε πως η πρόληψη αποτελεί θεμελιώδη αρχή των Παιδικών Χωριών SOS, «όχι ως απλή αποφυγή κρίσεων, αλλά ως ουσιαστική και σταθερή παρουσία στη ζωή της οικογένειας, πριν εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια επιδείνωσης». Στα Κέντρα, οι δυσκολίες αντιμετωπίζονται ως «ευκαιρίες για έγκαιρη παρέμβαση, ώστε να αποφευχθούν τραυματικές εμπειρίες στα παιδιά».
Τα Παιδικά Χωριά SOS Ελλάδος είναι μέλος του Διεθνούς Οργανισμού SOS Children’s Villages International, που λειτουργεί σε 136 χώρες, με σκοπό την προστασία παιδιών που στερούνται ή κινδυνεύουν να στερηθούν τη φροντίδα των βιολογικών τους γονιών
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
Για να επιτευχθεί αυτό, όπως διευκρίνισε, «λειτουργεί μία διεπιστημονική ομάδα που παρέχει ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες, όπως συμβουλευτική, ψυχολογική υποστήριξη, ειδική αγωγή, λογοθεραπεία, αλλά και δημιουργικές δραστηριότητες σε ομάδες παιδιών». Πρόσθεσε ακόμη πως η ομάδα λειτουργεί «συντονισμένα και με συνέπεια, όχι απλώς για να ‘σώσουμε’ καταστάσεις, αλλά για να χτίσουμε προοπτικές».
Ο ίδιος αναγνώρισε ότι «η πρόληψη δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι ανάγκες είναι πιεστικές, η καθημερινότητα ασφυκτική, και οι δημόσιες υπηρεσίες συχνά κατακερματισμένες». Σε αυτό το πλαίσιο, τα Κέντρα φιλοδοξούν να αποτελέσουν «σημεία σταθερότητας, γέφυρες στήριξης και συντονισμού για τις οικογένειες που παλεύουν».
Αναφερόμενος στην περιοχή όπου δραστηριοποιείται το Κέντρο στην Κυψέλη, ο κ. Νταμπαλής περιέγραψε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν: «Μιλάμε για οικογένειες που ζουν στο φάσμα της φτώχειας, για μονογονεϊκά νοικοκυριά, μεταναστευτικές και προσφυγικές οικογένειες, και παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα έντονης ψυχικής πίεσης και παραμέλησης».
Τέλος, ανέφερε πως «το Κέντρο υποστηρίζει κάθε χρόνο 200 έως 300 οικογένειες, ανάλογα με τη δυναμικότητα της ομάδας και τη διαθεσιμότητα του επιστημονικού προσωπικού», υπογραμμίζοντας τη σημασία της ευελιξίας και της συνεχούς παρουσίας δίπλα στις οικογένειες που έχουν ανάγκη.
O Νίκος Νταμπαλής, Υπεύθυνος Προγραμμάτων Πρόληψης Αττικής
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
«Το παιδί μου είναι χαρούμενο εδώ»
Στην κάμερα του Newsbomb μίλησε και μια μητέρα, η οποία με εμφανή συγκίνηση περιέγραψε τη δική της εμπειρία: «Στην αρχή είχα αμφιβολίες, αλλά με τον καιρό ένιωσα ασφάλεια. Το παιδί μου είχε μαθησιακές δυσκολίες και ήταν πολύ ευαίσθητο. Το Κέντρο το αγκάλιασε, του έδωσε εμπιστοσύνη και ηρεμία. Τόση που δεν θέλει να χάσει μέρα – μου λέει “μαμά, θέλω να πάω!”. Είναι χαρούμενο. Έχει βελτιωθεί στα μαθήματα, στα τεστ. Για εμένα αυτό είναι το πιο σημαντικό».
Η ίδια εκφράζει την επιθυμία να υπάρχουν τέτοιες δομές για κάθε παιδί που δυσκολεύεται: «Θα ήθελα κι άλλα παιδιά να έχουν αυτή την ευκαιρία. Να νιώσουν ότι κάποιος τα νοιάζεται, ότι υπάρχει φροντίδα, ασφάλεια, ελπίδα».
Μητέρα παιδιού
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
«Η πρόληψη είναι το κλειδί»
Η Πελτεγιάν Ναϊρί, Διευθύντρια Επικοινωνίας των Παιδικών Χωριών SOS, εξηγεί την ευρύτερη φιλοσοφία των Κέντρων Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας: «Από το 1999, υποστηρίζουμε βιολογικές οικογένειες που βρίσκονται σε ανάγκη, ώστε να μη χρειαστεί ποτέ ένα παιδί να απομακρυνθεί. Παρεμβαίνουμε, αλλά κυρίως προλαμβάνουμε. Η έγκαιρη παρέμβαση μειώνει δραστικά τον κίνδυνο τραυματικών εμπειριών.»
Η ίδια τονίζει πως ο ρόλος των Κέντρων δεν είναι μόνο υποστηρικτικός αλλά και παιδαγωγικός: «Τα παιδιά συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα, επισκέπτονται μουσεία και θέατρα. Νιώθουν ασφάλεια και αγάπη, και τότε μπορούν να ονειρευτούν. Αυτό είναι το στοίχημά μας».
Στην Ελλάδα λειτουργούν 4 Παιδικά Χωριά SOS, 2 Προγράμματα Αυτονόμησης Νέων Ενηλίκων, 9 Κέντρα Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας και 6 Προγράμματα Μαθησιακής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης.
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
Η Πελτεγιάν Ναϊρί περιγράφει με συγκίνηση τα πενήντα χρόνια προσφοράς του Οργανισμού στην Ελλάδα, επισημαίνοντας ότι «η οικογένεια είναι ο πυρήνας όλων μας, ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές». Εξηγεί πως τα Παιδικά Χωριά SOS δημιουργήθηκαν για να προσφέρουν αυτό ακριβώς: ένα ασφαλές, ζεστό περιβάλλον που θυμίζει οικογένεια. «Από το 1975, όταν ιδρύθηκε το πρώτο Παιδικό Χωριό SOS στην Ελλάδα, εκείνο της Βάρης, μέχρι και σήμερα που έχουμε τέσσερα Χωριά σε όλη την Ελλάδα, λειτουργούμε με το «οικογενειακό πρότυπο φροντίδας» και ο στόχος μας παραμένει ο ίδιος: κάθε παιδί να μεγαλώνει με ασφάλεια, σεβασμό και αγάπη, μέχρι να βρει τη ζεστασιά μιας θετής ή ανάδοχης οικογένειας».
Δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη μετατόπιση της δράσης από τη φροντίδα παιδιών προς τη στήριξη οικογενειών σε κρίση: «Υπάρχουν οικογένειες που δυσκολεύονται, που είναι στα όρια. Αν προλάβουμε εγκαίρως, αν παρέμβουμε με στήριξη, τότε συχνά αποφεύγουμε το να απομακρυνθεί ένα παιδί από το σπίτι του».
Πελτεγιάν Ναϊρί, Διευθύντρια Επικοινωνίας, Παιδικά Χωριά SOS
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
«Προσεγγίζουμε με συζήτηση και κουβέντα»
Ο Κώστας Μπογιατζάρας, εκπαιδευτικός και υπεύθυνος για το Πρόγραμμα Μαθησιακής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης στην Αθήνα, εξήγησε πως βρίσκεται στον οργανισμό από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του προγράμματος, εδώ και έξι χρόνια. Όπως ανέφερε, «υπάρχουν παιδιά τα οποία τα πήραμε στην Τετάρτη Δημοτικού και αυτή τη στιγμή δίνουν εξετάσεις στο Λύκειο», επισημαίνοντας ότι έχει παρακολουθήσει την πορεία τους από την αρχή μέχρι σήμερα. Τόνισε ακόμη πως «αρκετά παιδιά συνεχίζουν να έρχονται και για τα προσωπικά τους θέματα. Καθόμαστε στο γραφείο μου και συζητάμε με τις ώρες», προσθέτοντας ότι αυτό τον γεμίζει χαρά και αισιοδοξία.
Αναφερόμενος στη συμπεριφορά των παιδιών, εξήγησε πως «δεν έχουμε ιδιαίτερα περιστατικά, είναι παιδιά, επομένως θα υπάρξει και κάποια μικρή παραβατική συμπεριφορά, ενδεχομένως». Ωστόσο, υπογράμμισε πως «το πλαίσιο λειτουργίας, η εμπειρία της διευθύντριας, αλλά και τα δικά μου 30 χρόνια στην εκπαίδευση μας επιτρέπουν να διαχειριζόμαστε τέτοια ζητήματα με αγάπη». Τόνισε επίσης πως «δεν τιμωρούμε, δεν διώχνουμε. Προσεγγίζουμε με συζήτηση και κουβέντα, και πιστεύω ότι έχουμε πάει περίφημα».
Όταν αναφέρθηκε στην πρώτη επαφή των παιδιών με το Κέντρο, παρατήρησε ότι «έρχονται δυστακτικά, δεν ξέρουν τι να περιμένουν», αλλά στη συνέχεια «αντιλαμβάνονται ότι ο χώρος δεν προσφέρει μόνο μάθηση αλλά και δημιουργία, χαρά, υποστήριξη». Όπως είπε, «πολλά από αυτά τα παιδιά δεν είχαν πάει ποτέ σε θέατρο ή μουσείο πριν έρθουν εδώ και τους προσφέρουμε τέτοιες εμπειρίες, μαζί με τέχνες, μουσική, ζωγραφική, υπολογιστές».
Κατέληξε λέγοντας πως «πολλές φορές τα παιδιά δεν θέλουν να φύγουν όταν τελειώσουν τα μαθήματα, μένουν, παίζουν, αθλούνται. Φτάνει οκτώ το βράδυ και πρέπει να τους πούμε “παιδιά, κλείνουμε, ώρα να πάτε σπίτια σας”».
O Κωστας Μπογιατζάρας, Εκπαιδευτικός, Πρόγραμμα Μαθησιακής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης Αθήνας
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
«Ένιωθα μόνη τώρα, το κέντρο με έχει βοηθήσει πολύ»
Μητέρα που υποστηρίζεται από το Κέντρο, περιέγραψε τη δική της εμπειρία. Όπως λέει στο Newsbomb.gr, η E.B.«Ένιωθα πολύ μόνη, χωρίς βοήθεια, σαν μονογονέας. Τώρα νιώθω τέλεια, δυνατή γιατί με έχουν βοηθήσει με τον γιο μου, και μαθησιακά και ψυχολογικά. Και έχουν βοηθήσει και εμένα ψυχολογικά».
Η ίδια σημειώνει ότι το Κέντρο ήταν πάντα εκεί για εκείνη και το παιδί της: «Μπορώ να συζητήσω τα προβλήματά μου και είναι ενεργοί και παρόντες στη ζωή μας».
Αναφερόμενη στην εμπειρία της συνεργασίας με το Κέντρο, η E.B. δηλώνει: «Θα σύστηνα σε οποιαδήποτε μαμά που χρειάζεται βοήθεια να απευθυνθεί χωρίς δεύτερη σκέψη και να ζητήσει τη βοήθειά τους σε ό,τι χρειαστεί». Εξάλλου, καταλήγει με τα καλύτερα λόγια για τη βοήθεια που προσέφεραν: «Άψογη συνεργασία με αυτούς τους ανθρώπους… Μόνο καλά λόγια έχω να πω».
Μέσα από τα μάτια των παιδιών
Τα ίδια τα παιδιά που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, περιγράφουν με τον δικό τους τρόπο τη χαρά και την ασφάλεια που νιώθουν:
«Έκανα πολλούς καινούριους φίλους εδώ που παίζουμε και κάνουμε ωραία πράγματα. Μου αρέσουν πολύ και οι εκδρομές που κάνουμε. Ήταν η πρώτη φορά που πήγα σε θέατρο και ανυπομονώ να ξαναπάμε!», ανέφερε ο Πέτρος, 10 ετών.
«Εδώ έχω πολλούς φίλους και χαίρομαι πολύ όταν είναι να έρθω. Μου άρεσε πολύ όταν πήγαμε επίσκεψη στο μουσείο!», σημείωσε η Σοφία, 7 ετών.
Στην Ελλάδα, 491.000 παιδιά βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
Βασικές ανάγκες των παιδιών και των γονιών που υποστηρίζονται από το Κέντρο Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας
Η Βερονίκη Πρωτοψάλτη, Ψυχολόγος στο Κέντρο Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας Αθήνας των Παιδικών Χωριών SOS, αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο το Κέντρο αγκαλιάζει τις οικογένειες και τα παιδιά που βρίσκονται σε ευάλωτες συνθήκες.
Η ψυχολόγος του Κέντρου Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας, αναφέρει ότι οι βασικές ανάγκες των οικογενειών που υποστηρίζονται από το Κέντρο αφορούν την ενδυνάμωση του οικογενειακού συστήματος συνολικά, την επεξεργασία ζητημάτων γονεϊκότητας και την ψυχολογική στήριξη των παιδιών. Οι ανάγκες αυτές συνδέονται άμεσα με την ενίσχυση της επικοινωνίας και των σχέσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας, καθώς και με την αναγνώριση και επεξεργασία δυσκολιών που μπορεί να έχει το παιδί.
Επισημαίνει ότι είναι πολύ σημαντική η ανάγκη για ασφάλεια και εμπιστοσύνη, ώστε οι οικογένειες να αισθανθούν άνετα και να αρχίσουν να επεξεργάζονται τα θέματα που τους οδήγησαν να ζητήσουν βοήθεια. Στη συνέχεια, αναφέρει: «Όπως οι ενήλικες έχουν την ανάγκη να αισθανθούν ότι η ομάδα που τους υποδέχεται ενδιαφέρεται να ακούσει τους προβληματισμούς τους, έτσι και τα παιδιά έχουν ανάγκη από συναισθηματική σταθερότητα και συνέπεια από τους ενήλικες γύρω τους».
Τα Προγράμματα Μαθησιακής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης, λειτουργούν σε καθημερινή βάση σε όλη την Ελλάδα.
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
Η ψυχολόγος τονίζει ότι «υπάρχουν παιδιά με ψυχολογικά βιώματα από ενδοοικογενειακές εντάσεις, παραμέληση ή απώλεια, τα οποία μπορεί να μην εκφράζονται πάντα με λόγια, αλλά επηρεάζουν τη συμπεριφορά, την εικόνα του παιδιού για τον εαυτό του, τη δυνατότητά του να δημιουργεί σχέσεις και την ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη».
Αναφέρει επίσης ότι «οι γονείς συχνά αντιμετωπίζουν κοινωνική απομόνωση και συναισθηματική πίεση, γι’ αυτό το Κέντρο προσφέρει υποστήριξη για την ενίσχυση του γονεϊκού τους ρόλου και την αναγνώριση και διαχείριση δυσκολιών που μπορεί να προκαλούν εμπόδια στην ανάπτυξη υγιών σχέσεων με τα παιδιά τους».
Αξιολόγηση της προόδου ενός παιδιού μέσω ψυχολογικής υποστήριξης
Η ψυχολόγος εξηγεί ότι «η πρόοδος του παιδιού δεν αξιολογείται μόνο μέσω μετρήσιμων εργαλείων, αλλά κυρίως μέσω ποιοτικών αλλαγών που παρατηρούν οι επαγγελματίες στον τρόπο που το παιδί εκφράζεται, συμπεριφέρεται και αλληλεπιδρά με τους γύρω του. Αυτές οι μικρές αλλαγές, όπως η βελτίωση της διάθεσης, της συμπεριφοράς, της έκφρασης και της δημιουργικότητας, δείχνουν την ενίσχυση της ικανότητας του παιδιού να συνδέεται με τον εσωτερικό του κόσμο και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του».
Συμπληρώνει, ότι «η πρόοδος εκφράζεται και στις σχέσεις των γονιών με τα παιδιά τους, καθώς παρατηρούνται βελτιώσεις στην επικοινωνία, στη δημιουργία στιγμών αλληλεπίδρασης και στην ευχαρίστηση από την άσκηση του γονεϊκού τους ρόλου».
Τα κέντρα στήριξης , προσφέρουν στα παιδιά, όχι μόνο τα σχολικά εφόδια που χρειάζονται, αλλά κάτι πολύ περισσότερο: έναν χώρο που μπορούν να νιώσουν ασφάλεια.
Newsbomb.gr / Χάρης Γκίκας
Η ψυχολογική υποστήριξη, σύμφωνα με την ψυχολόγο, «δεν στοχεύει στην “διόρθωση” της συμπεριφοράς του παιδιού, αλλά στο να προσφέρει έναν ασφαλή και σταθερό χώρο για να επεξεργαστεί τα θέματα που το απασχολούν και να αναπτυχθεί με τον δικό του ρυθμό».
«Η συνεργασία με το σχολικό περιβάλλον είναι επίσης κρίσιμη για την υποστήριξη του παιδιού, καθώς παρέχει σημαντικές πληροφορίες και ενισχύει το δίκτυο υποστήριξης γύρω από το παιδί και την οικογένειά του», σημείωσε.