Τρεις μήνες μετά τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, οι ξένοι ηγέτες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ένα πολυπόθητο ταξίδι στο Οβάλ Γραφείο ενέχει τον κίνδυνο μιας πολύ δημόσιας υποτίμησης, που συχνά καταλήγει σε ταπείνωση. Το επεισόδιο της Τετάρτης με τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, Σίριλ Ραμαφόσα, ήταν ένα κλασικό του είδους του, με την πρόσθετη τροπή μιας ενέδρας που περιελάμβανε χαμηλωμένα φώτα, μια μακρά προβολή βίντεο και στοίβες από αποσπάσματα ειδήσεων.
Μετά από τη συζήτησή τους, ο Τραμπ ρωτήθηκε από έναν δημοσιογράφο τι θα χρειαζόταν για να πειστεί ότι οι αμφισβητούμενοι ισχυρισμοί για «γενοκτονία των λευκών» στη Νότια Αφρική είναι αναληθείς. Ο Ραμαφόσα απάντησε πρώτος, λέγοντας ότι ο πρόεδρος θα έπρεπε να «ακούσει τις φωνές των Νοτιοαφρικανών» για το θέμα. Στη συνέχεια, ο Τραμπ μπήκε μέσα, ζητώντας από έναν βοηθό να «χαμηλώσει τα φώτα» και να ανάψει την τηλεόραση, ώστε να μπορέσει να δείξει στον ηγέτη της Νότιας Αφρικής βίντεο σχετικά με τις καταγγελίες για βία κατά λευκών Νοτιοαφρικανών. Ο Αμερικανός Πρόεδρος είπε ότι οι εικόνες δείχνουν χώρους ταφής λευκών αγροτών.
Ο Έλον Μασκ, σύμβουλός του και δισεκατομμυριούχος γεννημένος στη Νότια Αφρική, παρακολουθούσε ήσυχα από πίσω από έναν καναπέ. Ο Σίριλ Ραμαφόζα δήλωσε ότι δεν είχε δει τα βίντεο που έπαιξε η ομάδα του Αμερικανού Προέδρου, τόνισε ότι δεν αντιπροσωπεύουν την κυβερνητική πολιτική και δήλωσε ότι ο ίδιος και το κόμμα του είναι «εντελώς αντίθετοι» με τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στα πλάνα.
Πάντως, ο Νοτιοαφρικανός Πρόεδρος διαβεβαίωσε ότι «αυτή δεν είναι η κυβερνητική πολιτική» και ότι η πολιτική της κυβέρνησής του είναι «το ακριβώς αντίθετο» από αυτό που περιέγραψε ο Τραμπ, σημειώνοντας: «Υπάρχει εγκληματικότητα στη χώρα μας. Οι άνθρωποι που σκοτώνονται, δεν είναι μόνο οι λευκοί. Είστε εταίρος της Νότιας Αφρικής και εγείρετε κάποιες ανησυχίες. Είμαι πρόθυμος να σας μιλήσω για αυτές τις ανησυχίες. Λυπάμαι που δεν έχω ένα αεροπλάνο να σας δώσω», σε μία αναφορά στο Boeing 747, που δώρισε το Κατάρ στον Αμερικανό πρόεδρο κάτι που πυροδότησε έντονη κριτική ακόμη και από υποστηρικτές του Τραμπ.
Αυτό που ακολούθησε ήταν μια εξαιρετική και εξαιρετικά χορογραφημένη επίθεση από τον πρόεδρο των ΗΠΑ σχετικά με την υποτιθέμενη δίωξη λευκών Νοτιοαφρικανών, αντανακλώντας την επιθετική μεταχείριση του ηγέτη της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατά την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο.
Το βίντεο στη μεγάλη οθόνη έδειχνε Νοτιοαφρικανούς πολιτικούς να φωνάζουν «Shoot the Boer», ένα τραγούδι κατά του απαρτχάιντ. Και ο Τραμπ, που τόσο συχνά επικρίνει τα μέσα ενημέρωσης, έδειχνε με άνεση φωτογραφίες αβέβαιης προέλευσης. Ερωτηθείς πού βρίσκονται οι φερόμενοι τάφοι λευκών αγροτών, απάντησε απλώς «Νότια Αφρική». Ο ηγέτης των ΗΠΑ φάνηκε επίσης να πιστεύει ότι οι πολιτικοί ηγέτες στο βίντεο – οι οποίοι δεν αποτελούν μέρος της κυβέρνησης – είχαν την εξουσία να κατασχέσουν Γη από λευκούς αγρότες. Δεν την έχουν.
Ενώ ο Ραμαφόσα υπέγραψε ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που επιτρέπει κατασχέσεις γης χωρίς αποζημίωση νωρίτερα φέτος, ο νόμος δεν έχει εφαρμοστεί. Και ο Νοτιοαφρικανός αποστασιοποιήθηκε δημόσια από τη διατύπωση στις πολιτικές ομιλίες που προβλήθηκαν Αλλά ο κορυφαίος σύμμαχος του Νέλσον Μαντέλα και διαπραγματευτής που βοήθησε να τερματιστεί το καθεστώς απαρτχάιντ, ήρθε σε αυτή τη συνάντηση προετοιμασμένος.
Ο Τραμπ μερικές φορές φαίνεται να μην κατανοεί τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι ξένοι ηγέτες να τον κολακεύσουν και αυτό ήταν σαφώς μέρος της στρατηγικής του προέδρου της Νότιας Αφρικής. Είναι αλήθεια ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι φανατικός του γκολφ, αλλά το τέχνασμα του Ραμαφόσα να φέρει δύο κορυφαίους παίκτες γκολφ – τον Έρνι Ελς και τον Ρέτιφ Γκούσεν – σε μια συνάντηση για διπλωματικά προβλήματα και εμπορική πολιτική δεν προέρχεται από κανένα εγχειρίδιο διεθνών σχέσεων.
Ωστόσο, η ευχαρίστηση του προέδρου των ΗΠΑ που είχε τους δύο λευκούς Νοτιοαφρικανούς παίκτες γκολφ εκεί ήταν εμφανής. Οι προβλέψεις τους για την τύχη των λευκών αγροτών είχαν σχεδόν τον ίδιο χρόνο προβολής με τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, ο οποίος περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε ήσυχες, σύντομες παρεμβάσεις.
Αλλά ο Ραμαφόσα πιθανότατα θα είναι ευχαριστημένος με αυτό. Οι παίκτες του γκολφ, μαζί με τον λευκό υπουργό Γεωργίας του, ο οποίος προέρχεται και ο ίδιος από ένα κόμμα της αντιπολίτευσης που συμμετέχει στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας, ήταν εκεί, τουλάχιστον εν μέρει, ως διπλωματική «ασπίδα». Ο Τραμπ επανέλαβε επανειλημμένα το ζήτημα της δεινής κατάστασης των αγροτών – δεκάδες από τους οποίους έχει καλωσορίσει στις ΗΠΑ ως πρόσφυγες. Αλλά ο Πρόεδρος Ραμαφόσα δεν «τσίμπησε» και οι προκλήσεις έμειναν αναπάντητες.
Σε κάποιο σημείο, αναφέρθηκε στους παίκτες του γκολφ και σε έναν δισεκατομμυριούχο Αφρικανό που είχε συμμετάσχει στην αντιπροσωπεία του, λέγοντας στον Τραμπ: «Αν υπήρχε γενοκτονία των Αφρικανών αγροτών, μπορώ να στοιχηματίσω ότι αυτοί οι τρεις κύριοι δεν θα ήταν εδώ».
Αν και ο πρόεδρος Τραμπ δεν κατάφερε να πείσει τον Νοτιοαφρικανό πρόεδρο να οργιστεί αυτό δεν σημαίνει ότι οι προσπάθειές του για περισσότερο από μία ώρα ήταν μάταιες. Σίγουρα δεν ήταν. Αυτό το επιδεικτικό στυλ διπλωματίας απευθύνεται τόσο στο εγχώριο αμερικανικό κοινό όσο και στον τελευταίο επισκέπτη του Οβάλ Γραφείου.
Κεντρικό στοιχείο του έργου Make America Great Again (MAGA) είναι η διατήρηση της ενέργειας γύρω από τα αντιληπτά παράπονα και τη δυσαρέσκεια και ο Πρόεδρος Τραμπ γνωρίζει τι θέλουν οι υποστηρικτές του. Εάν ορισμένοι ξένοι ηγέτες μαθαίνουν να διαχειρίζονται αυτές τις στιγμές με επιδεξιότητα, ο Ντόναλντ Τραμπ ίσως χρειαστεί να αλλάξει λίγο το εγχειρίδιο για να συνεχίσει να έχει τον αντίκτυπο που θέλει, σημειώνει το BBC.