Στη Χάγη πραγματοποιείται σήμερα η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, με τις διεθνείς εξελίξεις να δημιουργούν βαρύ κλίμα. Στο επίκεντρο βρίσκεται η εκεχειρία Ισραήλ-Ιράν, την οποία προώθησε ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος εμφανίζεται ως βασικός διαμεσολαβητής μετά τις αεροπορικές επιθέσεις των ΗΠΑ σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις και τις διαπραγματεύσεις στον Λευκό Οίκο με τη συνδρομή του Κατάρ.
Η κατάπαυση του πυρός παραμένει εύθραυστη, με εκατέρωθεν κατηγορίες για παραβίαση της συμφωνίας λίγες μόλις ώρες πριν την επίσημη έναρξή της. Ο Αμερικανός πρόεδρος, πριν αναχωρήσει για την Ολλανδία, δήλωσε οργισμένος: «Δύο χώρες πολεμούν τόσο καιρό που δεν ξέρουν καν τι κάνουν». Αν και δεν κήρυξε επισήμως το τέλος της εκεχειρίας, άσκησε σκληρή κριτική και στις δύο πλευρές, ιδιαίτερα στο Ισραήλ.
Στο Truth Social, πάντως, έσπευσε να καθησυχάσει, γράφοντας πως «όλα τα αεροσκάφη επιστρέφουν στη βάση» και ότι δεν υπάρχει περαιτέρω απειλή. Με αυτόν τον τρόπο επιχείρησε να εμφανιστεί ως εγγυητής της σταθερότητας.
Η Ευρώπη στο περιθώριο, το Κατάρ στον ρόλο-κλειδί
Η συμφωνία για την εκεχειρία επιτεύχθηκε χωρίς την ουσιαστική συμμετοχή των ευρωπαϊκών δυνάμεων, υπογραμμίζοντας τη μονομερή προσέγγιση της Ουάσιγκτον. Ο Τραμπ απέδωσε την επιτυχία στις επιθέσεις των ΗΠΑ και απέκλεισε τους Ευρωπαίους από τη διαδικασία. Η στάση αυτή επιβεβαιώνει τη στροφή του σε διμερείς σχέσεις και την απόρριψη της πολυμερούς διπλωματίας.
Διπλωματικά χειροκροτήματα και επιφυλάξεις στο ΝΑΤΟ
Στην επίσημη δεξίωση στη Χάγη, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, εξήρε δημόσια τον Τραμπ, αποδίδοντάς του τα εύσημα για την αύξηση των αμυντικών δαπανών των χωρών-μελών. Ο Ρούτε τόνισε πως «χάρη στην επιμονή του Προέδρου Τραμπ, το ΝΑΤΟ ενισχύει τη στρατιωτική του ισχύ». Η δήλωση αυτή προκάλεσε αντιδράσεις, αλλά ενίσχυσε το προφίλ του Αμερικανού προέδρου ως “ρυθμιστή” της Συμμαχίας.
Στόχος: Αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ
Στην ημερήσια διάταξη της σημερινής Συνόδου δεσπόζει η πρόταση Τραμπ για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ. Η πρόταση αυτή έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε κράτη-μέλη όπως η Ισπανία και η Σλοβακία, τα οποία θεωρούν το ποσοστό υπερβολικό και μη ρεαλιστικό. Παρόλα αυτά, πολλοί ηγέτες δείχνουν διατεθειμένοι να ενδώσουν, προκειμένου να διατηρηθεί η συνοχή της Συμμαχίας.
Συνάντηση κορυφής με Ερντογάν, περιθωριοποίηση Ζελένσκι
Στο περιθώριο της Συνόδου, ο Τραμπ είχε συνάντηση 45 λεπτών με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Συζήτησαν την ανάγκη για βιώσιμη εκεχειρία στη Μέση Ανατολή, την ενεργειακή συνεργασία και την ενίσχυση των διμερών σχέσεων. Παράλληλα, επαναβεβαίωσαν τη σημασία του ΝΑΤΟ ως αποτρεπτικού μηχανισμού.
Αντίθετα, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι περιορίστηκε σε διμερή συνάντηση εκτός του βασικού πλαισίου της Συνόδου. Η απουσία του από τις εργασίες αντανακλά τη δυσπιστία της Ουάσιγκτον απέναντι στην προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και τη γενικότερη κόπωση της Δύσης με τον πόλεμο στο ανατολικό μέτωπο.
Άρθρο 5 και «America First»
Σε ερωτήσεις για τη δέσμευσή του στο Άρθρο 5 της Συμμαχίας, ο Τραμπ ήταν ασαφής: «Εξαρτάται από το πώς το ορίζετε». Η απάντηση αυτή ενισχύει την αβεβαιότητα για το πώς θα αντιδράσουν οι ΗΠΑ σε μια πιθανή επίθεση κατά συμμάχου, γεγονός που εγείρει ερωτήματα για τη μελλοντική αξιοπιστία του ΝΑΤΟ.
Εν κατακλείδι θα λέγαμε πως η πρώτη παρουσία του Ντόναλντ Τραμπ σε Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη δεύτερη θητεία του συνοδεύεται από επιτυχίες στο διπλωματικό επίπεδο αλλά και από σοβαρές αμφισβητήσεις για τη μακροπρόθεσμη δέσμευση των ΗΠΑ στη Συμμαχία. Ο ίδιος εμφανίζεται ως ειρηνοποιός και ηγέτης που θέτει όρους, όμως η επιμονή του σε μια «America First» ατζέντα προκαλεί τριγμούς στη Δύση.