Από τις κυβερνοεπιθέσεις του Κρεμλίνου μέχρι τα γαλλικά σενάρια για γενικευμένο πόλεμο έως το 2030, δυτικές χώρες προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο μιας μεγάλης σύρραξης στην ήπειρο
Εκατόν δέκα σχεδόν χρόνια μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ευρώπη φαίνεται να επιστρέφει σε μια συνθήκη που θυμίζει τα προπολεμικά σχήματα συμμαχιών.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, οι δύο παραδοσιακές και ταυτόχρονα πυρηνικές δυνάμεις της Ευρώπης, επανευθυγραμμίζονται σε μια ιδιότυπη «νέα Αντάντ». Το Λονδίνο θεωρεί ότι βρίσκεται ήδη στο επίκεντρο των ρωσικών υβριδικών επιθέσεων, ενώ το Παρίσι προειδοποιεί ανοιχτά ότι μια μεγάλης κλίμακας σύρραξη στην ευρωπαϊκή ήπειρο είναι πολύ πιθανή έως το 2030. Παρότι η συνεργασία τους δεν έχει τη θεσμική μορφή των ιστορικών συμφωνιών, το μήνυμα που εκπέμπεται από τις δύο πρωτεύουσες είναι κοινό και σαφές: ο χρόνος για στρατηγική αδράνεια τελείωσε. Είτε μέσα από ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος, είτε με δημόσιες προειδοποιήσεις προς το Κρεμλίνο, οι δύο πλευρές οικοδομούν μια νέα αρχιτεκτονική άμυνας.
Το Ηνωμένο Βασίλειο στο στόχαστρο του Κρεμλίνου
Η κατάσταση ασφαλείας στην Ευρώπη επιδεινώνεται με ταχείς ρυθμούς, καθώς ολοένα και περισσότερα κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ θεωρούν ότι η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν έχει περάσει από τη φάση της επιθετικής διπλωματίας στη φάση των υβριδικών πολέμων. Η Βρετανία, κατά τον Hamish de Bretton-Gordon – πρώην ανώτατο στέλεχος των Βρετανικών Ειδικών Δυνάμεων και ειδικό στη χημική και βιολογική άμυνα – βρίσκεται ήδη σε μια «προπολεμική κατάσταση» απέναντι στη Ρωσία.
Ο de Bretton-Gordon υποστηρίζει πως ο Ρώσος πρόεδρος έχει στραφεί ξεκάθαρα κατά του Ηνωμένου Βασιλείου, χρησιμοποιώντας μέσα όπως η κυβερνοκατασκοπεία, η δολιοφθορά και οι στοχευμένες επιθέσεις σε υποδομές μέσω του κυβερνοχώρου.
Η ρήξη Τραμπ–Πούτιν αλλάζει τα δεδομένα
Η άλλοτε «περίεργη φιλία» Τραμπ και Πούτιν δείχνει να έχει λήξει. Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, ακόμη και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος πλέον φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει ότι ο Πούτιν δεν επιδιώκει καμία ειρήνη, αλλά αντιθέτως έχει στρατηγική εξάπλωσης προς τη Δύση. Η αποστολή αμερικανικών πυραύλων υψηλής τεχνολογίας στην Ουκρανία σημαίνει ότι για πρώτη φορά, η Μόσχα και σημαντικά ρωσικά στρατηγικά σημεία βρίσκονται εντός εμβέλειας του ουκρανικού πυραυλικού συστήματος.
Ωστόσο, εκτιμάται πως ο Πούτιν δεν είναι διατεθειμένος να επιτεθεί απευθείας στις ΗΠΑ, τουλάχιστον όσο επικρέμαται η απειλή των κυρώσεων «100%» που έχει διατυπώσει ο Τραμπ. Αντί αυτού, θα εστιάσει στην εντατικοποίηση των επιθέσεων κατά του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο θεωρεί ευκολότερο στόχο και στρατηγικό κλειδί στην ευρωπαϊκή αμυντική υποστήριξη προς την Ουκρανία.
Η ρωσική GRU πίσω από επιθέσεις στην Ουκρανία και στη Δύση
Ο Εθνικός Οργανισμός Κυβερνοασφάλειας της Βρετανίας (GCHQ – National Cyber Security Centre) αποκάλυψε πρόσφατα μια κακόβουλη καμπάνια κυβερνοκατασκοπείας που ενορχηστρώνεται από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, στοχεύοντας κυρίως οργανισμούς που παρέχουν βοήθεια στην Ουκρανία. Η μονάδα 2616 της GRU, σύμφωνα με τους Βρετανούς έχει εμπλακεί σε επιθέσεις τύπου spear-phishing, προσπάθειες παραβίασης λογαριασμών και στην εκμετάλλευση ευπαθειών σε Microsoft Exchange servers. Επιπλέον, έχουν καταγραφεί επιθέσεις σε κάμερες ασφαλείας κοντά σε ουκρανικά συνοριακά σημεία και στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Το μήνυμα είναι σαφές: η Ρωσία δεν περιορίζεται σε παραδοσιακές στρατιωτικές επιχειρήσεις. Ο κυβερνοχώρος έχει μετατραπεί σε πεδίο μάχης, όπου η Μόσχα επιχειρεί να αποδυναμώσει τις αντοχές και την ετοιμότητα της Δύσης χωρίς να πυροδοτήσει άμεσα συμβατική σύγκρουση.
Η στρατηγική εκφοβισμού της Βρετανίας
Σύμφωνα με τον ίδιο αναλυτή, ο Πούτιν θεωρεί τη Βρετανία τον πυλώνα της ευρωπαϊκής αποτρεπτικής ισχύος απέναντι στις ρωσικές επιδιώξεις. Αν το Λονδίνο κάμψει την αντίστασή του ή παγώσει την υποστήριξή του προς το Κίεβο, η Ευρώπη κινδυνεύει να μετατραπεί – στη ρωσική στρατηγική αντίληψη – σε ένα απλό «σαμαράκι» (speed bump) στον δρόμο της ρωσικής επέκτασης προς Δυσμάς.
Γι’ αυτό και, όπως τονίζει ο de Bretton-Gordon, η μόνη αποτελεσματική απάντηση απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα είναι η επίδειξη ισχύος και η στρατηγική ανθεκτικότητα. Ο Πούτιν έχει αποδείξει ότι γνωρίζει πώς να εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες, αλλά ταυτόχρονα ότι κάνει πίσω όταν συναντά αποφασιστικότητα και δύναμη. Αν ο Ρώσος πρόεδρος δεν πειστεί να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μέσα στις επόμενες 50 ημέρες, τότε, όπως προειδοποιεί ο Βρετανός αναλυτής, δεν αποκλείεται να «δεχθεί επισκέψεις» από αμερικανικούς πυραύλους στα παλάτια και τις επαύλεις του.
Η στρατηγική της Γαλλίας για το 2030: Αναπόφευκτος πόλεμος;
Παράλληλα με τις βρετανικές προειδοποιήσεις, η Γαλλία παρουσίασε στις 14 Ιουλίου την Εθνική Στρατηγική Επανεξέτασή της για το 2025. Το έγγραφο, που δημοσιοποιήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Άμυνας και Εθνικής Ασφάλειας, προβλέπει ως «ιδιαίτερα πιθανή» την έκρηξη ενός μεγάλου πολέμου στην Ευρώπη έως το 2030, λόγω της κλιμακούμενης ρωσικής απειλής.
Σύμφωνα με την αξιολόγηση, η Ρωσία αποτελεί μια «άμεση και μη αμφισβητήσιμη απειλή» όχι μόνο για τη Γαλλία, αλλά για ολόκληρη την ήπειρο. Ο στρατηγικός σχεδιασμός της χώρας βασίζεται πλέον στην παραδοχή ότι το Παρίσι πρέπει να είναι έτοιμο για ενδεχόμενη εμπλοκή, ακόμη κι αν η πολεμική σύρραξη δεν ξεκινήσει σε γαλλικό έδαφος.
Οι στρατηγικές προτεραιότητες της Γαλλίας
Η έκθεση καθορίζει τέσσερις βασικούς άξονες:
- Ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων. Προτεραιότητα δίνεται στην εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων και στην αύξηση των δαπανών για άμυνα.
- Ανύψωση του εθνικού ηθικού. Η ετοιμότητα για σύγκρουση απαιτεί και κοινωνική συνοχή.
- Αντιμετώπιση αποσταθεροποιητικών ενεργειών στο εσωτερικό. Το Παρίσι ανησυχεί για τις πιθανές επιπτώσεις ρωσικών επεμβάσεων στη γαλλική κοινωνία.
- Αποτροπή περαιτέρω ρωσικής επιθετικότητας. Ειδική αναφορά γίνεται σε περιοχές όπως η Μολδαβία, τα Βαλκάνια και φυσικά η Ουκρανία.
Η Γαλλία δεν αποκλείει νέα ρωσική επίθεση εντός 3–5 ετών, ενώ επισημαίνει ότι η έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία θα καθορίσει το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Μακρόν: Η μεγαλύτερη απειλή μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Μιλώντας στις 13 Ιουλίου ενώπιον των γαλλικών ενόπλων δυνάμεων, ενόψει της εθνικής γιορτής της Βαστίλης, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν τόνισε ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη σοβαρότερη απειλή για την ελευθερία της από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάλεσε σε αποφασιστική αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών και καταδίκασε τη Ρωσία για τις «ιμπεριαλιστικές της φιλοδοξίες».
Ο Μακρόν χαρακτήρισε την περίοδο ως κομβική για την ήπειρο, υπογραμμίζοντας ότι ο Πούτιν εξακολουθεί να καθοδηγείται από τη φαντασίωση μιας «αιώνιας Ρωσίας» και από τη ρητορική κατά της «παρακμής της Δύσης». Καμία ένδειξη αλλαγής στάσης δεν διαφαίνεται από το Κρεμλίνο, επισημαίνεται στην έκθεση.
Αντίστροφη μέτρηση για την Ευρώπη;
Η Βρετανία βρίσκεται ήδη στο πεδίο της αντιπαράθεσης – αν και χωρίς συμβατική εμπλοκή – ενώ η Γαλλία εκπονεί σχέδια για το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης σύρραξης. Οι δύο αυτές σημαντικές χώρες ξαναδιαβάζουν τη ρωσική απειλή όχι ως ψυχροπολεμικό απολίθωμα, αλλά ως άμεση πραγματικότητα. Και με δεδομένο ότι στις αρχές των διεθνών σχέσεων υπό το πρίσμα του ρεαλισμού η αντίληψη μιας πιθανής απειλής έχει την ίδια αξία με μια απειλή κανείς δεν ξέρει που ακριβώς μπορεί να οδηγηθεί η κατάσταση στην Ευρώπη.
