Σε ένα ακόμα βήμα αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων προχώρησε η Λιβύη, καταθέτοντας στις 27 Μαΐου στον ΟΗΕ ρηματική διακοίνωση που συνοδεύεται από χάρτες, με την οποία ορίζει μονομερώς εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της έως και την Κρήτη.
Η κίνηση αυτή θυμίζει έντονα την τουρκική τακτική, καθώς τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται ταυτίζονται με εκείνα της Άγκυρας στο πλαίσιο του αμφιλεγόμενου Τουρκολιβυκού Μνημονίου του 2019.
Η ελληνική διπλωματία απάντησε άμεσα, απορρίπτοντας τη διακοίνωση ως νομικά ανίσχυρη. Διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι οι λιβυκές θέσεις είναι γνωστές και έχουν ήδη απαντηθεί ουσιαστικά από την Ελλάδα και την Αίγυπτο, υπογραμμίζοντας ότι τέτοιες μονομερείς ενέργειες δεν προωθούν την ειρηνική επίλυση των διαφορών, ούτε δείχνουν διάθεση για επανέναρξη διαλόγου βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Η λιβυκή πλευρά, επικαλούμενη το Μνημόνιο Συνεργασίας με την Τουρκία, απορρίπτει τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, καθώς και την ανακήρυξη ΑΟΖ στο Ιόνιο από την Ελλάδα τον Απρίλιο του 2025. Επιπλέον, χαρακτηρίζει παράνομο τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Ελλάδας, προσπαθώντας να επιβάλει μια ερμηνεία του διεθνούς δικαίου που αποκλείει τη δυνατότητα των ελληνικών νησιών να έχουν πλήρη επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες.
Η διακοίνωση της Τρίπολης εμφανίζεται ως ένα συνολικό πλαίσιο αμφισβήτησης των ελληνικών και αιγυπτιακών θαλασσίων δικαιωμάτων, απαιτώντας την αναστολή όλων των ερευνών και δραστηριοτήτων για υδρογονάνθρακες στις περιοχές που η ίδια θεωρεί ότι ανήκουν στη λιβυκή υφαλοκρηπίδα. Παράλληλα, προβάλλεται πρόθεση για διάλογο, υπό τον όρο ότι θα ληφθεί υπόψη το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο – μια απαίτηση που καθιστά κάθε έννοια ουσιαστικής διαπραγμάτευσης άτοπη.
Η ελληνική απάντηση ήταν ξεκάθαρη: το διεθνές δίκαιο δεν διαμορφώνεται από μονομερείς δηλώσεις και χάρτες. Η Αθήνα επανέλαβε τη δέσμευσή της στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και της UNCLOS (Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας), επισημαίνοντας την ανάγκη για ειλικρινή διάλογο και όχι προσπάθειες επιβολής τετελεσμένων.
Η νέα αυτή εξέλιξη συνιστά μια επικίνδυνη κλιμάκωση που ανοίγει ένα ακόμη διπλωματικό μέτωπο στη Μεσόγειο, ενισχύοντας τις ανησυχίες για έναν πιθανό γεωστρατηγικό εγκλωβισμό της Ελλάδας από Τουρκία και Λιβύη. Ωστόσο, αναδεικνύει ταυτόχρονα και τη σημασία της ενίσχυσης των στρατηγικών σχέσεων με την Αίγυπτο, αλλά και της διατήρησης ανοικτών διαύλων επικοινωνίας με όλα τα λιβυκά πολιτικά κέντρα – τόσο την Τρίπολη όσο και τη Βεγγάζη.
Η ελληνική διπλωματία επιμένει στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και απορρίπτει κάθε πράξη που αποσκοπεί σε τεχνητή διαμόρφωση «τετελεσμένων», παραμένοντας σταθερή στις θέσεις της και διατεθειμένη να συζητήσει μόνο επί νομίμων και ισότιμων όρων.
