Οι Βρυξέλλες συνεχίζουν να αληθωρίζουν και να μην θέλουν να δουν τον ρόλο της Τουρκίας στη Λιβύη στην επιδείνωση του μεταναστευτικού ζητήματος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να παραμείνει έτοιμη να διαπραγματευτεί με τον ισχυρό άνδρα της Λιβύης Χαλίφα Χάφταρ, προκειμένου να αποτρέψει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν από το να οπλοποιήσει περαιτέρω τη μετανάστευση, δήλωσε ο Επίτροπος της ΕΕ για τη Μετανάστευση Magnus Brunner στο POLITICO.
Ωστόσο, ο Επίτροπος δεν έκανε καμία αναφορά στην Τουρκία, ούτε καν νύξη.
«Το γεγονός ότι η Ρωσία αυξάνει την επιρροή της στη Λιβύη είναι ακριβώς η ανησυχία μας, και γι’ αυτό πρέπει επίσης να συνεργαστούμε με τη Λιβύη», δήλωσε ο Brunner σε συνέντευξη που παραχώρησε στο POLITICO κατά τη διάρκεια μιας συνόδου κορυφής των Ευρωπαίων υπουργών Εσωτερικών στις βαυαρικές Άλπεις.
“Υπάρχει σίγουρα ο κίνδυνος η Ρωσία … [να] χρησιμοποιήσει τους μετανάστες και το μεταναστευτικό ζήτημα συνολικά ως όπλο κατά της Ευρώπης. Αυτή η οπλοποίηση λαμβάνει χώρα και φυσικά φοβόμαστε επίσης ότι η Ρωσία σκοπεύει να κάνει το ίδιο με τη Λιβύη”.
Τα σχόλια του Brunner έρχονται μόλις λίγες εβδομάδες αφότου ο Χαφτάρ ταπείνωσε τις Βρυξέλλες, εκδιώκοντας τον Επίτροπο Μετανάστευσης από τη Βεγγάζη κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη χώρα με υπουργούς από την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Μάλτα, οι οποίοι προσπαθούν να περιορίσουν τη ροή των μεταναστών που εισέρχονται στις χώρες τους από τη Βόρεια Αφρική, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το Politico.
Λίβυοι αξιωματούχοι κήρυξαν τότε τον Μπρούνερ «persona non grata» επειδή ο ίδιος και τα άλλα μέλη της ευρωπαϊκής διπλωματικής αντιπροσωπείας, φοβούμενοι μήπως θεωρηθεί ότι νομιμοποιούν μια κυβέρνηση που το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου δεν αναγνωρίζει, αρνήθηκαν να φωτογραφηθούν κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης με τους υπουργούς του Χαφτάρ, σύμφωνα με μια αναπαράσταση του POLITICO που βασίζεται σε συνομιλίες με αξιωματούχους.
Τα σχόλια του Brunner υποδηλώνουν ότι η ΕΕ σκοπεύει να συνεχίσει τις συνομιλίες με τον Haftar παρά τις επιφυλάξεις των Ευρωπαίων ηγετών σχετικά με τη διαπραγμάτευση με τον ισχυρό άνδρα. Ο πολέμαρχος ελέγχει τον Εθνικό Στρατό της Λιβύης και διοικεί την ανατολική Λιβύη ως στρατιωτική δικτατορία, ενώ αυξάνει τη συνεργασία του με τον Πούτιν.
«Στη Βεγγάζη, δεν ξέραμε ποιοι ήταν οι άνθρωποι που κάθονταν απέναντί μας», δήλωσε ο Μπρούνερ. “Δεν ήταν απολύτως σαφές όσον αφορά τη διαδικασία. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, τελικά, οι συνομιλίες δεν πραγματοποιήθηκαν. Αλλά είμαστε φυσικά έτοιμοι να συνεχίσουμε τις συνομιλίες αυτές ανά πάσα στιγμή. Κατά την άποψή μου, αυτό είναι επειγόντως αναγκαίο”, πρόσθεσε ο Brunner.
«Υπάρχουν ακόμη δίαυλοι επικοινωνίας σε τεχνικό επίπεδο που λειτουργούν πολύ καλά», δήλωσε για τις συνομιλίες μεταξύ της ΕΕ και αξιωματούχων που εκπροσωπούν τον Χάφταρ.
Η Ευρώπη ενεργεί από μια αυξανόμενη αίσθηση επείγοντος καθώς η Ιταλία και η Ελλάδα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τον αυξανόμενο αριθμό αιτούντων άσυλο που φθάνουν με βάρκες από τη Λιβύη, επισημαίνει το Politico.
Ενώ οι παράτυπες διελεύσεις στην ΕΕ μειώθηκαν κατά 20 τοις εκατό το πρώτο εξάμηνο του 2025 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, οι αφίξεις μέσω της κεντρικής μεσογειακής οδού από τη Βόρεια Αφρική αυξήθηκαν, διατηρώντας τη διαδρομή την πιο πολυσύχναστη από όλες στο μπλοκ, αντιπροσωπεύοντας το 39 τοις εκατό όλων των παράτυπων αφίξεων.
Σε απάντηση στην αύξηση των αιτούντων άσυλο που προέρχονται από τη Λιβύη, η ελληνική κυβέρνηση ανέστειλε την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου για όσους μετανάστες φθάνουν στην Ελλάδα δια θαλάσσης από τη Βόρεια Αφρική για μια αρχική περίοδο τριών μηνών, μια κίνηση που επικρίθηκε έντονα από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στο επίκεντρο της ανησυχίας της ΕΕ βρίσκονται οι φόβοι ότι ο Πούτιν θα κάνει με τη Λιβύη ό,τι έχει ήδη επιχειρήσει σε τμήματα της Ανατολικής Ευρώπης, όπου έχει διεξάγει, όπως λένε αξιωματούχοι της ΕΕ, έναν υβριδικό πόλεμο κατά της Ένωσης που περιλαμβάνει την οπλοποίηση της μετανάστευσης. Οι χώρες της ΕΕ κατηγορούν το Μινσκ και τη Μόσχα ότι διευκολύνουν τις παράτυπες διελεύσεις αιτούντων άσυλο μέσω της Πολωνίας και της Λιθουανίας, μια τακτική που έχει ως στόχο να ασκήσει πίεση στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σπέρνοντας πολιτική διχόνοια και ενισχύοντας την υποστήριξη των αντιμεταναστευτικών, συχνά φιλικών προς τη Ρωσία, κομμάτων.
Ο Brunner δήλωσε ότι οι κίνδυνοι από την επιρροή του Πούτιν στη Λιβύη δεν αφήνουν στην Ευρώπη άλλη επιλογή από το να διεξάγει συνομιλίες με τον Haftar και «να θέσουμε τις επιλογές μας στο τραπέζι όταν πρόκειται για τη μεταναστευτική διπλωματία». Αυτό θα συνεπαγόταν τη σύζευξη των διαπραγματεύσεων για το μεταναστευτικό με θέματα όπως η αναπτυξιακή βοήθεια για τη Λιβύη ή η διευκόλυνση των Λίβυων να αποκτήσουν ευρωπαϊκές βίζες, δήλωσε ο Brunner.
Σε μια σύνοδο κορυφής για τη μετανάστευση στις 18 Ιουλίου στην κορυφή του υψηλότερου βουνού της Γερμανίας, του Zugspitze, οι υπουργοί Εσωτερικών προσπάθησαν να συμφωνήσουν σε κοινές προτάσεις για αυστηρότερους ευρωπαϊκούς μεταναστευτικούς κανόνες, επιτυγχάνοντας συναίνεση σε μια σειρά μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας κόμβων επιστροφής για απορριφθέντες αιτούντες άσυλο εκτός ΕΕ και της δυνατότητας απέλασης στη Συρία και το Αφγανιστάν. Η σύνοδος κορυφής διοργανώθηκε από κοινού από τη Γερμανία και τη Γαλλία, ενώ συμμετείχαν και άλλες χώρες της ΕΕ με σκληρή στάση στο μεταναστευτικό, όπως η Πολωνία και η Δανία.
Η Λιβύη εξακολουθεί να αποτελεί ιδιαίτερη ανησυχία για τους ηγέτες της ΕΕ. Περισσότεροι από 600.000 εκτοπισμένοι άνθρωποι διαμένουν στη βορειοαφρικανική χώρα, σύμφωνα με τους αριθμούς της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Η ΕΕ έχει παράσχει κονδύλια στη λιβυκή ακτοφυλακή για να αποτρέψει την είσοδο μεταναστών στο μπλοκ, παρά τις εκτεταμένες αναφορές για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το 2023, τα Ηνωμένα Έθνη δημοσίευσαν έκθεση στην οποία αναφέρονται στοιχεία για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν σε βάρος μεταναστών στη Λιβύη, συμπεριλαμβανομένων «συντριπτικών» στοιχείων για συστηματικά βασανιστήρια και σεξουαλική δουλεία.
Το δυτικό τμήμα της Λιβύης ελέγχεται από τη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, με πρωτεύουσα την Τρίπολη. Ο Χάφταρ ελέγχει το ανατολικό τμήμα της χώρας, με δυτικούς και ρώσους αξιωματούχους να ανταγωνίζονται για την επιρροή τους εκεί.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν μακρά ιστορία συναλλαγών με τους ισχυρούς άνδρες της Λιβύης σε μια προσπάθεια να πνίξουν την παράτυπη μετανάστευση από την Αφρική, η οποία χρονολογείται από τον πρώην ηγέτη Μουαμάρ Καντάφι, ο οποίος σκοτώθηκε σε εξέγερση το 2011.