Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υπέγραψε την Πέμπτη νέο εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο επιβάλλονται αυξημένοι τελωνειακοί δασμοί σε δεκάδες χώρες, με στόχο –όπως τονίζεται από τον Λευκό Οίκο– την «αναδιάρθρωση του παγκόσμιου εμπορίου προς όφελος των Αμερικανών εργαζομένων».
Οι νέοι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ στις 7 Αυγούστου, με καθυστέρηση λίγων ημερών από την αρχικά προγραμματισμένη 1η Αυγούστου. Οι χώρες που είχαν υπογράψει εμπορικές συμφωνίες πριν από την καταληκτική ημερομηνία θα υπόκεινται στα ποσοστά δασμών που είχαν προαναγγελθεί. Ειδικότερα, για την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα ορίζονται δασμοί 15%, ενώ για το Ηνωμένο Βασίλειο 10%.
Οι συμφωνίες αυτές συχνά παραμένουν γενικόλογες και αναμένεται να εξειδικευτούν με επικείμενα επίσημα έγγραφα.
Αντίθετα, οι χώρες που δεν προχώρησαν σε συμφωνία με τις ΗΠΑ θα δουν τους δασμούς να κυμαίνονται από 10% έως και 41%. Ανάμεσα στις πιο βαριά πληγείσες χώρες συγκαταλέγονται η Νότια Αφρική (30%), η Σερβία (35%) και η Ελβετία (39%).
Η απόφαση αυτή προκαλεί ανησυχία στη διεθνή επιχειρηματική κοινότητα, με πολλές εταιρείες να στηρίζουν σημαντικό μέρος των εξαγωγών τους στην αμερικανική αγορά.
Ο Καναδάς είναι ανάμεσα στις χώρες που πλήττονται περισσότερο, καθώς τα προϊόντα του εκτός του πλαισίου της συμφωνίας USMCA (πρώην NAFTA) θα δασμολογούνται πλέον με 35%, από 25% προηγουμένως. Η αμερικανική κυβέρνηση αιτιολόγησε την κίνηση κατηγορώντας τον Καναδά για έλλειψη συνεργασίας στην καταπολέμηση της διακίνησης φαιντανύλης και για λήψη αντίμετρων σε βάρος των ΗΠΑ.
Αντίθετα, το Μεξικό εξαιρείται προσωρινά από την αύξηση των δασμών, με τον Τραμπ να ανακοινώνει 90ήμερη αναστολή για προϊόντα εκτός του USMCA.
Ιδιαίτερα σκληρή στάση τηρείται και απέναντι στη Βραζιλία, στην οποία επιβάλλονται δασμοί 50% –εξαιρουμένων ορισμένων προϊόντων– ως αντίποινα για την υπόθεση Μπολσονάρου και τις κατηγορίες για απόπειρα πραξικοπήματος. Αντίστοιχα, η Ινδία θα αντιμετωπίσει δασμούς 25%, οι οποίοι ενδέχεται να αυξηθούν λόγω της αγοράς ρωσικού πετρελαίου.
Παρότι ο Λευκός Οίκος προβάλει τα νέα μέτρα ως ενίσχυση των αμερικανικών δημοσίων εσόδων, οικονομολόγοι προειδοποιούν για αρνητικές επιπτώσεις στον πληθωρισμό –ο οποίος ήδη ανήλθε στο 2,6% τον Ιούνιο– και στη γενικότερη οικονομική ανάπτυξη.
Η Apple ανακοίνωσε πως αναμένει αύξηση του λειτουργικού κόστους της κατά 1,1 δισ. ευρώ το επόμενο τρίμηνο λόγω των επιπρόσθετων δασμών.
Την ίδια στιγμή, ομοσπονδιακό εφετείο εξετάζει προσφυγή συμμαχίας μικρομεσαίων επιχειρήσεων και πολιτειών των ΗΠΑ, που αμφισβητούν τη συνταγματικότητα της μονομερούς επιβολής των μέτρων από τον πρόεδρο, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Κογκρέσου. Το αποτέλεσμα ενδέχεται να οδηγήσει την υπόθεση μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο, καθώς ο Λευκός Οίκος έχει ήδη προαναγγείλει προσφυγή σε περίπτωση αρνητικής απόφασης.