Η πολυαναμενόμενη συνάντηση μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα προσελκύει σήμερα το παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Παρά τη διπλωματική βαρύτητα της συνόδου, οι πιθανότητες για άμεση πρόοδο προς μια βιώσιμη ειρηνευτική συμφωνία θεωρούνται μικρές. Οι θέσεις Μόσχας και Κιέβου παραμένουν ασυμβίβαστες: η Ρωσία εξακολουθεί να επιδιώκει τον έλεγχο μεγάλου μέρους της Ουκρανίας, ενώ το Κίεβο επιζητά στενότερη πρόσδεση στη δυτική πολιτικοστρατιωτική σφαίρα.
Σύμφωνα με ανάλυση του Guardian, πέντε καίρια ζητήματα αποτελούν τα βασικά εμπόδια για την επίτευξη συμφωνίας:
1. Εδαφικές διεκδικήσεις
Η Ρωσία ελέγχει σήμερα περίπου το 20% της ουκρανικής επικράτειας και απαιτεί επιπλέον εδάφη, όπως το υπόλοιπο της περιφέρειας Ντονέτσκ (9.000 τ.χλμ.) ως αντάλλαγμα για εκεχειρία. Η ουκρανική ηγεσία απορρίπτει την ιδέα, θεωρώντας απαράδεκτο να παραχωρήσει περισσότερη γη στον εισβολέα. Το Κίεβο θα μπορούσε να αποδεχθεί ανακωχή στις τρέχουσες γραμμές του μετώπου, αφήνοντας το τελικό καθεστώς των κατεχόμενων περιοχών για μελλοντική διαπραγμάτευση.
2. Εγγυήσεις ασφαλείας
Η Μόσχα ζητά μια ουδέτερη Ουκρανία με περιορισμένες στρατιωτικές δυνατότητες και αλλαγή ηγεσίας. Το Κίεβο, αντίθετα, επιδιώκει ισχυρές εγγυήσεις από δυτικές δυνάμεις, καθώς η πλήρης ένταξη στο ΝΑΤΟ έχει αποκλειστεί από την Ουάσιγκτον. Η Βρετανία και η Γαλλία δηλώνουν έτοιμες να συμμετάσχουν σε δύναμη αποτροπής, ενώ ο Τραμπ εμφανίζεται διστακτικός για την αμερικανική εμπλοκή.
3. Κυρώσεις και οικονομία
Η Ρωσία θέλει άρση των δυτικών κυρώσεων, ωστόσο ΗΠΑ, Ε.Ε. και Ηνωμένο Βασίλειο διατηρούν διαφορετικές γραμμές. Χωρίς ουσιαστική πρόοδο στα υπόλοιπα μέτωπα, η χαλάρωση των κυρώσεων κρίνεται απίθανη, παρά τις συζητήσεις για ενδεχόμενη οικονομική συνεργασία.
4. Εγκλήματα πολέμου και αποζημιώσεις
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης για τον Πούτιν, κατηγορώντας τον για τη μεταφορά 20.000 Ουκρανών παιδιών στη Ρωσία. Η Ουκρανία θέτει την επιστροφή τους ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε ειρηνευτική διαδικασία. Το κόστος ανοικοδόμησης εκτιμάται στα 506 δισ. ευρώ, ενώ η Ρωσία αρνείται να συμμετάσχει στη χρηματοδότηση. Μία πιθανή λύση που συζητείται είναι η δέσμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό, αξίας 280 δισ. δολαρίων.
5. Λοιπά ζητήματα
Η ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου (με πάνω από 8.000 Ουκρανούς υπό ρωσική κράτηση) και η τύχη του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια αποτελούν επιπλέον αγκάθια.
Παρά τον υψηλό συμβολισμό της συνάντησης στην Αλάσκα, τα βαθιά χάσματα σε εδαφικό, στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο αφήνουν ελάχιστα περιθώρια για άμεση κατάπαυση του πυρός.