Η στροφή των τουρκικών μέσων ενημέρωσης απέναντι στον Εμανουέλ Μακρόν αποκαλύπτει μια μεγάλη αλλαγή πλεύσης της Άγκυρας.
Ο Γάλλος πρόεδρος, που μέχρι πρότινος ήταν στόχος ύβρεων και απαξιωτικών σχολίων από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σήμερα παρουσιάζεται περίπου ως στρατηγικός συνομιλητής μόνο και μόνο επειδή αναγνώρισε την Τουρκία ως «απαραίτητη» για την αποτροπή της Ρωσίας.
Η Yeni Şafak, εφημερίδα που σε μεγάλο βαθμό απηχεί τις απόψεις του ερντογανικου καθεστώτος, σε χθεσινό της άρθρο, παρουσίασε την στάση της Ελλάδας ως απόδειξη του «βέτο» που επιχειρεί να βάλει η Αθήνα σε κάθε προσπάθεια ενίσχυσης της Τουρκίας στην Ευρώπη.
Από τον χλευασμό στον πανηγυρισμό
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ο Ερντογάν κατηγορούσε τον Μακρόν για ισλαμοφοβία, του συνέστηνε «ψυχιατρική εξέταση» και τον παρουσίαζε ως εκπρόσωπο αποικιοκρατικών αντανακλαστικών. Το 2020 η αντιπαράθεση Γαλλίας–Τουρκίας είχε κορυφωθεί στη Συρία, στη Λιβύη και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τότε, η Άγκυρα κατηγορούσε τον Γάλλο πρόεδρο ότι «δεν καταλαβαίνει την περιοχή» και ότι λειτουργεί ως εργαλείο επιβολής. Σήμερα, τα ίδια μέσα που μετέδιδαν εκείνες τις δηλώσεις υιοθετούν έναν διαφορετικό τόνο, παρουσιάζοντας τον Μακρόν ως σύμμαχο.
Η αλλαγή αυτή δεν οφείλεται σε κάποια στρατηγική μετατόπιση του Παρισιού, αλλά στον φόβο της Τουρκίας απέναντι στη διπλωματική και στρατιωτική ενίσχυση της Ελλάδας.
Ο ετεροπροσδιορισμός της Άγκυρας
Η αντίδραση της Ελλάδας στο ενδεχόμενο συμμετοχής της Τουρκίας σε ευρωπαϊκά σχήματα άμυνας παρουσιάζεται στην Τουρκία ως «νευρικότητα» ή «εμμονή».
Στην πραγματικότητα, η Αθήνα εκφράζει σταθερά τη θέση ότι δεν μπορεί να υπάρξει ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική που να νομιμοποιεί την κατοχή στην Κύπρο και τις παραβιάσεις στο Αιγαίο. Η Άγκυρα, αντί να διαμορφώνει θετικό αφήγημα, επιλέγει, σύμφωνα με διπλωματικούς παρατηρητές, να ετεροπροσδιορίζεται θεωρώντας επιτυχία της κάθε δήλωση που προκαλεί δυσφορία στην Ελλάδα.
Δεν έχει σημασία ποιος το λέει ή αν πρόκειται για τον ίδιο Μακρόν που στο παρελθόν θεωρούνταν εχθρικός. Σημασία έχει ότι η Τουρκία επιχειρεί να παρουσιάσει τον εαυτό της ως «κεντρικό παίκτη» μόνο και μόνο επειδή η Ελλάδα έχει καταφέρει να ενισχύσει τον δικό της ρόλο.
Η ουσία της ευρωπαϊκής πολιτικής
Η ΕΕ εξακολουθεί να στηρίζει τη λύση δύο κρατών στην Κύπρο με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και να στηρίζει την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο. Η θέση της Γαλλίας δεν έχει μεταβληθεί σε αυτά τα ζητήματα, όπως προκύπτει από τις επίσημες τοποθετήσεις. Ούτε και η στρατηγική της ΕΕ που επιμένει στην ανάγκη σταθερότητας, αλλά όχι μέσα από υποχωρήσεις σε βάρος κρατών-μελών.
Η τουρκική ανάγνωση της δήλωσης Μακρόν χαρακτηρίζεται από αναλυτές ως περισσότερο εσωτερικής κατανάλωσης. Πρόκειται για μια προσπάθεια να παρουσιαστεί διεθνές κύρος εκεί όπου υπάρχουν αδιέξοδα, από το πρόγραμμα Κaan μέχρι την ασφυκτική οικονομική πίεση. Η πανηγυρική υποδοχή που δόθηκε από τουρκικά μέσα στις δηλώσεις Μακρόν φανερώνει την ανασφάλεια της Άγκυρας.