Η φθινοπωρινή ισημερία σηματοδοτεί την επίσημη έναρξη του Φθινοπώρου στο βόρειο ημισφαίριο, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Κατά τη διάρκεια του φαινομένου, η ημέρα και η νύχτα έχουν σχεδόν ίση διάρκεια. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, οι ημέρες μικραίνουν σταδιακά, ενώ οι νύχτες μεγαλώνουν, μέχρι το Χειμερινό Ηλιοστάσιο τον Δεκέμβριο, που αντιστοιχεί στη μεγαλύτερη νύχτα του έτους.
Το Χειμερινό Ηλιοστάσιο 2025 θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 21 Δεκεμβρίου.
Η φθινοπωρινή και η εαρινή ισημερία καθορίζουν την έναρξη των δύο μεταβατικών εποχών — του Φθινοπώρου και της Άνοιξης. Αντίστοιχα, τα ηλιοστάσια σηματοδοτούν την έναρξη του Χειμώνα και του Καλοκαιριού. Ωστόσο, οι επιστήμονες τονίζουν ότι λόγω της κλιματικής αλλαγής, η Άνοιξη τείνει να ξεκινά νωρίτερα, ιδιαίτερα σε πολικές περιοχές και σε υψηλά γεωγραφικά πλάτη.
Στην Ελλάδα, η ημέρα και η νύχτα δεν είναι απολύτως ίσες κατά την ημέρα της ισημερίας, όπως συμβαίνει στον ισημερινό. Η ακριβής ισορροπία «ίση μέρα – ίση νύχτα» εμφανίζεται λίγες ημέρες πριν ή μετά, ανάλογα με τη γεωγραφική τοποθεσία.
Τι είναι η ισημερία και η θερινή εκδοχή της
Η ισημερία είναι ένα αστρονομικό φαινόμενο που συμβαίνει δύο φορές τον χρόνο, όταν η Γη περνά από τα σημεία τομής της εκλειπτικής τροχιάς με τον ουράνιο ισημερινό. Τα σημεία αυτά, που διεθνώς συμβολίζονται με τα γράμματα γ και γ’, αντιστοιχούν στη στιγμή που η γραμμή Ήλιου – Γης γίνεται κάθετη στον άξονα περιστροφής της Γης. Τότε, η ημέρα και η νύχτα έχουν σχεδόν ίση διάρκεια σε όλη την επιφάνεια της Γης. Οι ισημερίες σημειώνονται περίπου στις 21 Μαρτίου (εαρινή) και στις 23 Σεπτεμβρίου (φθινοπωρινή).
Ο όρος ισημερία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ίσος και ημέρα, ενώ ο διεθνής όρος equinox έχει λατινική ρίζα: από το aequus (ίσος) και το nox (νύχτα).
Οι ονομασίες εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία αφορούν κυρίως το βόρειο ημισφαίριο, καθώς στο νότιο ημισφαίριο οι εποχές είναι αντίστροφες. Στους πόλους, η ισημερία δεν έχει πρακτική σημασία, ενώ στον ισημερινό, οι συνθήκες της είναι σχεδόν σταθερές.
Από αστρονομική άποψη, η ισημερία συμβαίνει όταν το κέντρο του ηλιακού δίσκου παραμένει για ίσο χρονικό διάστημα πάνω και κάτω από τον ορίζοντα ενός τόπου, με τις ακτίνες του Ήλιου να πέφτουν κάθετα στον ισημερινό. Το φαινόμενο οφείλεται στην περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο και στην κλίση του άξονά της, που επηρεάζει τη διάρκεια της ημέρας.
Η ισημερία παρατηρείται και σε άλλους πλανήτες που έχουν κλίση άξονα σε σχέση με την τροχιά τους, και αποτελεί βασικό φαινόμενο σε κάθε ηλιακό σύστημα.