Η Τουρκία παρουσίασε στον Λευκό Οίκο τον περασμένο μήνα την ιδέα για διακανονισμό με την Halkbank ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με πηγές
Tούρκοι αξιωματούχοι πρότειναν να διευθετηθεί μια αμερικανική δικαστική υπόθεση εναντίον της κρατικής τράπεζας Halkbank για περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης μεταξύ του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στο Λευκό Οίκο τον περασμένο μήνα, σύμφωνα με δύο πηγές που μίλησαν στο Reuters.
Σύμφωνα με την πρόταση που συζητήθηκε, η οποία περιελάμβανε πρόσθετους όρους, η τράπεζα δεν θα παραδεχόταν την ενοχή της στην υπόθεση – μια βασική προτεραιότητα για την Άγκυρα – ανέφεραν οι πηγές που γνωρίζουν τις συνομιλίες. Η Halkbank αντιμετωπίζει κατηγορίες για απάτη, νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και συνωμοσία στις Ηνωμένες Πολιτείες, για την υποτιθέμενη βοήθεια που παρείχε στο Ιράν να αποφύγει τις οικονομικές κυρώσεις των ΗΠΑ σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα. Η τράπεζα έχει δηλώσει αθώα.
Οποιοσδήποτε διακανονισμός θα μπορούσε να ενισχύσει τις προσπάθειες της Άγκυρας να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον, οι οποίες υπονομεύθηκαν από την απόφαση της Τουρκίας να αγοράσει πυραυλικά συστήματα S-400 από τη Ρωσία το 2019, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ.
Οι ΗΠΑ ακύρωσαν την προγραμματισμένη πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία ως απάντηση και την απέκλεισαν από ένα κοινό πρόγραμμα παραγωγής για τα αεροσκάφη. Επέβαλαν επίσης κυρώσεις στον κορυφαίο οργανισμό προμηθειών άμυνας της Τουρκίας. Η υπόθεση κατά της Halkbank ασκήθηκε αργότερα εκείνο το έτος.
Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ των δύο συμμάχων στο ΝΑΤΟ βελτιώνονται τώρα, εν μέρει λόγω των φιλικών προσωπικών δεσμών των δύο ηγετών, αν και η επίσημη επίσκεψη δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την άμεση έγκριση του Τραμπ για την άρση των αμερικανικών κυρώσεων και την αγορά των F-35, όπως ήλπιζε η Τουρκία.
Το Reuters δεν μπόρεσε να προσδιορίσει ποιες συγκεκριμένες προϋποθέσεις συζητήθηκαν στο πλαίσιο των συνομιλιών του περασμένου μήνα στο Λευκό Οίκο σχετικά με μια πιθανή συμφωνία για την Halkbank. Επίσης δεν ήταν σαφές πώς αντέδρασε η αμερικανική πλευρά στην τουρκική πρόταση ή αν οι συζητήσεις συνεχίστηκαν μετά τη συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε μεταξύ του Τραμπ, του Ερντογάν και των κορυφαίων γραμματέων και υπουργών τους.
«Χαστούκι» από τις ΗΠΑ στην Άγκυρα
Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αρνήθηκε να εκδικάσει την τελευταία έφεση της Halkbank τη Δευτέρα, επικυρώνοντας την απόφαση κατώτερου δικαστηρίου ότι η ποινική υπόθεση της αμερικανικής κυβέρνησης πρέπει να προχωρήσει. Η απόφαση προκάλεσε πτώση 10% στις μετοχές της Halkbank και, εκτός εάν επιτευχθεί συμβιβασμός, ανοίγει τον δρόμο για πιθανή δίκη, αν και η τράπεζα δήλωσε ότι καταβάλλονται προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης.
«Οι πρωτοβουλίες για την εξεύρεση νομικής βάσης συμφιλίωσης στο πλαίσιο των συμφωνιών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας συνεχίζονται επίσης σε θετική κατεύθυνση», δήλωσε η τράπεζα μετά την απόφαση. Ο Ερντογάν, καθισμένος δίπλα στον Τραμπ μετά την άφιξή του στην πρώτη δεξίωση στον Λευκό Οίκο μετά από έξι χρόνια, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι θα συζητήσουν για την Halkbank, μεταξύ άλλων θεμάτων. Προηγουμένως είχε χαρακτηρίσει τις κατηγορίες «παράνομες» και «άσχημες».
Η Γκονούλ Τολ, διευθύντρια του τουρκικού προγράμματος του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής με έδρα την Ουάσινγκτον, είχε επισημάνει την πιθανότητα επιβολής προστίμου 100 εκατομμυρίων δολαρίων στο Χ λίγο μετά τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο, χαρακτηρίζοντάς την ως πιθανό «συγκεκριμένο βήμα» σε κατά τα άλλα ανάμεικτες συνομιλίες. Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου «δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον», έγραψε στο X τη Δευτέρα. «Τα δικαστήρια μπορούν να παραχωρήσουν στην κυβέρνηση το δικαίωμα να αποφασίζει για υποθέσεις που αφορούν την εξωτερική πολιτική, όπως αυτή»
Αμερικανοί εισαγγελείς κατηγόρησαν την Halkbank ότι χρησιμοποίησε χρηματοδότες και εταιρείες-βιτρίνα στο Ιράν, την Τουρκία και τα ΗΑΕ για να βοηθήσει το Ιράν να αποφύγει τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, η Halkbank μετέφερε κρυφά 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιορισμένα κεφάλαια, μετέτρεψε έσοδα από το πετρέλαιο σε χρυσό και μετρητά προς όφελος των ιρανικών συμφερόντων και κατέγραψε πλαστές αποστολές τροφίμων για να δικαιολογήσει τις μεταφορές εσόδων από το πετρέλαιο.
Στην έφεσή της στο Ανώτατο Δικαστήριο, η Halkbank είχε υποστηρίξει ότι, ως τουρκική κρατική οντότητα, θα πρέπει να έχει ασυλία από νομικές ενέργειες σε δικαστήρια άλλης χώρας. Ορισμένοι αναλυτές έχουν υποθέσει ότι οποιοσδήποτε διακανονισμός θα μπορούσε να είναι υψηλότερος από τα 100 εκατομμύρια δολάρια που, σύμφωνα με τις πηγές, είχαν κατατεθεί στον Λευκό Οίκο.
Μεταξύ 2009 και 2015, οκτώ ευρωπαϊκές τράπεζες – συμπεριλαμβανομένων των HSBC, BNP Paribas, Standard Chartered και Credit Suisse – τιμωρήθηκαν με πρόστιμο άνω των 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μεταξύ άλλων αδικημάτων, για παραβίαση διαφόρων προγραμμάτων κυρώσεων των ΗΠΑ. Η γαλλική BNP Paribas συμφώνησε να καταβάλει σχεδόν 9 δισεκατομμύρια δολάρια για να διευθετήσει τις κατηγορίες ότι παραβίασε τις κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Σουδάν, της Κούβας και του Ιράν. Η τράπεζα είχε δηλώσει ένοχη.