Σε εκτενή συνέντευξη που παραχώρησε στους Financial Times, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης τόνισε μεταξύ άλλων πως επιδιώκει «να αλλάξει την προσέγγιση της Λευκωσίας απέναντι στην Τουρκία» και να προωθήσει «μια πιο εποικοδομητική σχέση Ε.Ε.–Άγκυρας». Tα δύο μέτρα-έκπληξη που προτείνει για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης επιχειρεί κάτι που λίγοι στις Βρυξέλλες θα πίστευαν ποτέ ότι θα έκανε: να θερμάνει τις σχέσεις του με την Τουρκία στο πλαίσιο της κυπριακής προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ξεκινά τον Ιανουάριo, σε συνέντευξη που παραχώρησε στους Financial Times και την Ελένη Βαρβιτσιώτη και τον Xένρι Φόι.
«Αλλάξαμε την προσέγγισή μας στη σχέση ΕΕ-Τουρκίας», δήλωσε ο Χριστοδουλίδης στην εκτενή συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα. «Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία μας. Η Τουρκία θα είναι πάντα γείτονας της Κύπρου, οπότε προτιμώ έναν γείτονα που να είναι κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Η Κύπρος αναλαμβάνει την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ τον Ιανουάριο, γεγονός που της δίνει την εξουσία να κατευθύνει τις συζητήσεις μεταξύ των κρατών-μελών. Στο πλαίσιο αυτό ο κ. Χριστοδουλίδης εξετάζει το ενδεχόμενο να προσκαλέσει τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ή τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν σε άτυπες συνεδριάσεις της ΕΕ κατά τη διάρκεια της της κυπριακής προεδρίας. «Πρόκειται για προεδρία της Ε.Ε., όχι μόνο της Κύπρου. Θα έστελνε ένα θετικό μήνυμα για τις σχέσεις Ε.Ε.–Τουρκίας», είπε.
Ο Κύπριος ηγέτης εξέφρασε επίσης την πρόθεσή του να επανεκκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, μετά την εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν στα κατεχόμενα, τον οποίο χαρακτήρισε «υπέρμαχο των λύσεων» . Όπως σημείωσε, «οι συνομιλίες πρέπει να ξεκινήσουν από το σημείο που σταμάτησαν το 2017 στο Κρανς-Μοντάνα του 2017, όχι από το μηδέν.«Φτάσαμε τόσο κοντά . . . «Αν ξεκινήσουμε από εκεί που σταματήσαμε, είναι εφικτό», είπε ο Χριστοδουλίδης.
Χαιρέτισε επίσης τον διορισμό του πρώην επιτρόπου της ΕΕ Γιοχάνες Χαν ως ειδικού απεσταλμένου για την έναρξη των ειρηνευτικών προσπαθειών δεκαετιών. Οι Βρυξέλλες πρέπει να «καθίσουν [στο] τραπέζι των διαπραγματεύσεων», είπε, καθώς μόνο η ΕΕ θα μπορούσε να προσφέρει στην Άγκυρα αρκετά ισχυρά κίνητρα ώστε να καταστεί μια συμφωνία αξιόλογη.
Είπε ότι η ΕΕ και η Τουρκία πρέπει να κάνουν μικρά αλλά ουσιαστικά βήματα για να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη. «Μπορούμε να ξεκινήσουμε με την απελευθέρωση του καθεστώτος βίζας για τους Τούρκους επιχειρηματίες. Και ταυτόχρονα, η Τουρκία να ανοίξει ένα λιμάνι της για πλοία που φέρουν κυπριακή σημαία. Από το 1987, κανένα πλοίο με κυπριακή σημαία δεν μπορεί να πλησιάσει την Τουρκία. Έτσι, βήμα προς βήμα, ώστε να δούμε τα οφέλη αυτής της θετικής πορείας».
Ωστόσο, προειδοποίησε ότι μπορεί να συναντήσει αντιστάσεις από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που παραμένουν επιφυλακτικές απέναντι στην Άγκυρα. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ίσως είναι έτοιμη, αλλά δεν είμαι βέβαιος αν τα κράτη μέλη είναι – ή αν απλώς κρύβονται πίσω από την Κύπρο», ανέφερε με νόημα.
Η Ευρώπη πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τον Τραμπ
Η Ευρώπη θα πρέπει να αξιοποιήσει το ανανεωμένο ενδιαφέρον του Ντόναλντ Τραμπ για τη Μέση Ανατολή και τους δεσμούς της Κύπρου με την περιοχή για να ενισχύσει τις σχέσεις της με την Ουάσινγκτον, δήλωσε μεταξύ άλλων σε συνέντευξή του στους Financial Times, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, του οποίου η χώρα αναλαμβάνει την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ τον Ιανουάριο, δήλωσε ότι η ΕΕ θα πρέπει να αξιοποιήσει τον ρόλο της Κύπρου ως γέφυρας μεταξύ της ΕΕ και της Μέσης Ανατολής. Η στενότερη ευθυγράμμιση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ στην περιοχή είναι ένας τρόπος για να παραμείνει η Ευρώπη μια επίδοξη «παγκόσμια δύναμη», είπε.
«Η περιοχή [της ευρύτερης Μέσης Ανατολής] δεν είναι σημαντική μόνο για την Ε.Ε., για μένα η περιοχή είναι ένα σημείο σύγκλισης με τον Τραμπ και τις ΗΠΑ», δήλωσε στους Financial Times σε συνέντευξή του στο γραφείο του στη Λευκωσία. «Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε ένα σαφές σημείο σύγκλισης με τις ΗΠΑ.
«Ορισμένοι ηγέτες διαφωνούν σε ορισμένα ζητήματα με τον Τραμπ. Προσωπικά, δεν νομίζω ότι έχει να κάνει με το αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε. Είναι ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να συνεργαστούμε μαζί του. Στην περιοχή μας, είναι ο ηγέτης… και βλέπουμε θετική εξέλιξη χάρη στην ηγεσία του κ. Τραμπ”.
Η εγγύτητα της Κύπρου με τη Μέση Ανατολή και η ιστορία της εμπλοκής της με αραβικές και βορειοαφρικανικές δυνάμεις της δίνουν ισχυρή φωνή την ώρα που τα 27 κράτη της ΕΕ είναι διχασμένα σχετικά με τον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Γάζας, τη μελλοντική εμπλοκή με το Ιράν και τη νέα κυβέρνηση στη Συρία.
Ο Τραμπ έχει διεκδικήσει τα εύσημα για τη μεσολάβηση μιας ασταθούς ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Η επιστροφή του στην εξουσία έχει επίσης στρέψει εκ νέου την προσοχή στις Συμφωνίες του Αβραάμ που ομαλοποίησαν τους δεσμούς του Ισραήλ με πολλά αραβικά κράτη και έφεραν μέρη του αραβικού κόσμου πιο κοντά στην Ουάσινγκτον.
«Όταν ξέσπασε η κρίση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, ο Τραμπ ήταν αυτός που έλυσε το πρόβλημα. Ή τώρα με τη Γάζα. Παρουσίασε ένα σχέδιο, όχι ιδανικό, αλλά παρουσίασε κάτι στο τραπέζι», δήλωσε ο Χριστοδουλίδης, προσθέτοντας ότι η ΕΕ θα πρέπει να αναγνωρίσει αυτή την πραγματικότητα καθώς αναζητά κοινό έδαφος με την Ουάσινγκτον.
Ο Χριστοδουλίδης είπε ότι για περισσότερο από μια δεκαετία, η αντίληψη της Κύπρου και άλλων κρατών της Μέσης Ανατολής ήταν ότι οι ΗΠΑ είχαν «αποσυρθεί» από την περιοχή. Αλλά αυτό άλλαξε με την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο. «Τουλάχιστον ενδιαφέρεται [για τη Μέση Ανατολή]. Αν συγκρίνετε τον Τραμπ με την Ευρώπη, τουλάχιστον βλέπουμε ένα ενδιαφέρον από τον Τραμπ», πρόσθεσε.
Ο Χριστοδουλίδης αρνήθηκε ότι η αύξηση της εστίασης στην ανατολική Μεσόγειο θα σήμαινε τον παραγκωνισμό της Ουκρανίας, η οποία μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας το 2022 αποτελεί το πιο σημαντικό ζήτημα εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης. Είπε ότι η Ουκρανία θα «συνεχίσει να αποτελεί προτεραιότητα» και ότι σκοπεύει να επισκεφθεί τον Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Κίεβο στις 4 Δεκεμβρίου.
«Πρέπει να είσαι σε θέση ταυτόχρονα να αντιμετωπίσεις την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, διαφορετικά δεν θα πρέπει να φιλοδοξούμε να γίνουμε παγκόσμια δύναμη», είπε. «Κατανοούμε πλήρως την κατάσταση στην Ουκρανία. Ξέρετε, αυτό που κάνει η Ρωσία στην Ουκρανία, το έχουμε στην Κύπρο», είπε.
Η προεδρία της Κύπρου θα επικεντρωθεί στην επίτευξη προόδου στην αδιέξοδη προσπάθεια της Ουκρανίας να ενταχθεί στην ΕΕ, είπε. «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι στην Ουκρανία είναι λίγο κουρασμένοι και είναι φυσιολογικό να είναι κουρασμένοι μετά από τόσα χρόνια, επομένως πρέπει να δώσουμε ένα θετικό μήνυμα στους ανθρώπους», είπε.
Ωστόσο, η τοποθεσία της Κύπρου και οι δεσμοί της με τις περιφερειακές πρωτεύουσες έδωσαν στην ΕΕ ένα προβάδισμα στην ανατολική Μεσόγειο, το οποίο θα έπρεπε να αξιοποιηθεί καλύτερα, είπε. Ο Χριστοδουλίδης επικαλέστηκε την προσπάθεια υπό την ηγεσία της Κύπρου, γνωστή ως «Σχέδιο Αμάλθεια», για την αποστολή βοήθειας στη Γάζα. Υποστηρίχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αναπτύχθηκε με την υποστήριξη των ΗΠΑ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ως απόδειξη ότι η Κύπρος μπορεί να γεφυρώσει την Ευρώπη και την περιοχή.
Οι Βρυξέλλες έχουν εντείνει τη συνεργασία τους με χώρες της ανατολικής Μεσογείου, όπως η Αίγυπτος και η Αλγερία, κυρίως μέσω προσπαθειών για την αποτροπή της μαζικής μετανάστευσης προς την ΕΕ. Τον περασμένο μήνα, αποκάλυψαν μια πρωτοβουλία που περιλαμβάνει μια προσπάθεια για την εύρεση επενδυτικών έργων σε χώρες εταίρους της Μεσογείου.
«Ένα μήνυμα που λαμβάνουμε από την περιοχή [είναι ότι] δεν χρειαζόμαστε περισσότερες κοινές δηλώσεις και διακηρύξεις, χρειαζόμαστε έργα», δήλωσε ο Χριστοδουλίδης. Ανέφερε ένα σχέδιο για την κατασκευή ενός καλωδίου που θα συνδέει το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας με αυτό της Κύπρου και στη συνέχεια του Ισραήλ ως ένα τέτοιο παράδειγμα, παράλληλα με έργα με την Ινδία ως μέρος ενός προτεινόμενου διαδρόμου που θα διασχίζει τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη.