Το νέο καθεστώς θα λειτουργεί ως «διαβατήριο επιχειρηματικότητας»:
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επεξεργάζεται σχέδιο για να ανακόψει τη φυγή των ταχέως αναπτυσσόμενων εταιρειών τεχνολογίας, γνωστών ως «μονόκερων», προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πρόταση προβλέπει τη δημιουργία ενός «28ου καθεστώτος», μιας προαιρετικής, υπερεθνικής νομικής οδού παράλληλης με τα 27 εθνικά δίκαια, που θα επιτρέπει την ίδρυση και ανάπτυξη εταιρειών σε όλη την Ευρώπη με ενιαίο πλαίσιο κανόνων.
Η ανάγκη για δράση είναι επιτακτική, όπως υπογραμμίζει ο Μάριο Ντράγκι: χωρίς ενιαία νομική λύση, οι ευρωπαϊκές start-up και scale-up στερούνται χρηματοδότησης και αντιμετωπίζουν πολύπλοκες διαδικασίες, οδηγώντας συχνά σε μετεγκατάσταση εκτός Ευρώπης.
Το νέο καθεστώς θα λειτουργεί ως «διαβατήριο επιχειρηματικότητας»: η ίδρυση μιας εταιρείας σε 48 ώρες, η αναγνώρισή της από τη Λισαβόνα ως τη Βίλνιους, η δυνατότητα διανομής stock-options χωρίς να συγκρούονται οι φορολογικές πολιτικές των 27 κρατών-μελών, και η πρόσβαση σε δημόσιες συμβάσεις με απλοποιημένες διαδικασίες. Στόχος είναι να προσομοιάζει το ευρωπαϊκό πλαίσιο με το αμερικανικό Delaware, αλλά σε κλίμακα Σένγκεν.
Το «28ο καθεστώς» βασίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες:
-
Απλότητα: η ίδρυση εταιρείας να είναι γρήγορη και οικονομική, χωρίς υποχρέωση συμβολαιογράφου, με δυνατότητα εξέλιξης σε εταιρεία τύπου «venture capital».
-
Πραγματική ενοποίηση: τυποποιημένα καταστατικά, συμβάσεις μετόχων, ευέλικτοι μηχανισμοί διοίκησης και γρήγορη μεταφορά έδρας εντός της ΕΕ.
-
Ευρωπαϊκή γλώσσα κεφαλαίου: εφαρμογή σύγχρονων εργαλείων venture capital (drag-along, tag-along, anti-dilution, vesting, liquidation preferences) σε όλη την Ευρώπη, για να μπορούν οι επενδυτές να κινούνται ελεύθερα από το Πόρτο στη Ταλίν.
Το σχέδιο δεν αντικαθιστά τα εθνικά δίκαια, αλλά προσφέρει προαιρετική εναλλακτική. Οι επιχειρήσεις που θέλουν να παραμείνουν υπό εθνικό καθεστώς μπορούν να το κάνουν.
Το εγχείρημα αντιμετωπίζει αντιστάσεις: συνδικάτα φοβούνται κοινωνικό «dumping», κράτη ανησυχούν για απώλεια εσόδων, ενώ οι συμβολαιογραφικοί κύκλοι βλέπουν με δυσπιστία τη ψηφιοποίηση των διαδικασιών.
Η επιλογή νομικού εργαλείου είναι κρίσιμη. Ορισμένες προτάσεις προκρίνουν οδηγία, αλλά οι start-up ζητούν κανονισμό απευθείας εφαρμογής, για να αποφευχθούν 27 διαφορετικές μεταφράσεις και επιπλοκές. Το παρελθόν της ευρωπαϊκής εταιρείας (SE) δείχνει τους κινδύνους: η υπερβολική πολυπλοκότητα και η ανάμειξη εθνικών κανόνων απέτρεψαν τις εταιρείες από τη χρήση της.
Επόμενα βήματα
Η Κομισιόν υπό τη Portugaise Maria Luis Albuquerque και τον Stéphane Séjourné αναμένεται να παρουσιάσει πρόταση το 2026. Ταυτόχρονα προγραμματίζεται η δημιουργία European Business Wallet, Scale-up Fund 10 δισ. ευρώ και πανευρωπαϊκών «regulatory sandboxes» για τεχνολογίες AI και biotech.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η ερώτηση: μπορεί η Ευρώπη να εναρμονίσει τις πράξεις της με τα λόγια της; Αν το 28ο καθεστώς αποτύχει, οι ευρωπαϊκές καινοτόμες εταιρείες θα συνεχίσουν να μεγαλώνουν κυρίως εκτός Ευρώπης, αφήνοντας τα κέρδη σε άλλες αγορές.
Πηγή: Le Point