Μετρ της προπαγάνδας του Πούτιν ή ο άνθρωπος-κλειδί για την ειρήνη με την Ουκρανία; Φως στα έργα και τις ημέρες του Κίριλ Ντμίτριεφ του Ρώσου διπλωμάτη που συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις για το ειρηνευτικό σχέδιο Ουάσινγκτον-Μόσχας
Ο Κίριλ Ντμίτριεφ ανήκει σε μία σπάνια γενιά Ρώσων διπλωματών. Στα 50 του είναι σχετικά νέος και έχει βαθιά γνώση των ΗΠΑ, έχοντας σπουδάσει και εργαστεί εκεί για αρκετά χρόνια. Είναι επίσης άνθρωπος του εμπορίου, ως επικεφαλής του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων, και κατάλληλος για συνομιλίες με τον ομόλογό του στην κυβέρνηση Τραμπ, τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ.
Πλέον βρίσκεται στο επίκεντρο ενός ειρηνευτικού σχεδίου που προέκυψε μετά από τρεις ημέρες που πέρασε με τον Γουίτκοφ στο Μαϊάμι. Η ομάδα του αρνήθηκε να σχολιάσει τις προτάσεις της, οι οποίες μοιάζουν με λίστα επιθυμιών του Πούτιν, απαιτώντας από την Ουκρανία να παραχωρήσει εδάφη που βρίσκονται υπό τον έλεγχό της και να μειώσει το μέγεθος του στρατού της. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήταν προσεκτικός ώστε να μην απορρίψει τους όρους της, αλλά λέει ότι οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να φέρει μια «αξιοπρεπή ειρήνη, με όρους που σέβονται την ανεξαρτησία μας, την κυριαρχία μας».
Ο ειδικός απεσταλμένος του Πούτιν κατανοεί τη σύγχρονη Ουκρανία καλύτερα από τους περισσότερους στη Μόσχα. Μεγάλωσε στην Ουκρανία και ένας φίλος του ισχυρίζεται ότι ως 15χρονος ο Ντμίτριεφ συμμετείχε σε διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας στο Κίεβο πριν από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
Συμμετέχει στις διπλωματικές συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας σχεδόν από την έναρξη της δεύτερης προεδρίας του Τραμπ και ο Γουίτκοφ είναι τακτικός ομόλογός του. «Είμαστε βέβαιοι ότι βρισκόμαστε στο δρόμο προς την ειρήνη και ως ειρηνοποιοί πρέπει να το κάνουμε να συμβεί», δήλωσε σε συνέδριο στη Σαουδική Αραβία στο τέλος Οκτωβρίου.
Ντμίτριεφ και Γουίτκοφ φαίνεται να συναντήθηκε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 2025, όταν ο απεσταλμένος του Πούτιν έπαιξε ρόλο στην απελευθέρωση ενός Αμερικανού δασκάλου από ρωσική φυλακή. «Υπάρχει ένας κύριος από τη Ρωσία, το όνομά του είναι Κίριλ, και είχε μεγάλη σχέση με αυτό. Ήταν σημαντικός. Ήταν ένας σημαντικός συνομιλητής που γεφύρωνε τις δύο πλευρές», δήλωσε ο Γουίτκοφ στους δημοσιογράφους.
Μέρες αργότερα, όταν Αμερικανοί και Ρώσοι διπλωμάτες συναντήθηκαν στη Σαουδική Αραβία, ουσιαστικά τερματίζοντας την διπλωματική απομόνωση της Ρωσίας στη Δύση, ο Ντμίτριεφ συμμετείχε σε συνομιλίες για τις οικονομικές σχέσεις και ο Γουίτκοφ ήταν επίσης εκεί.
Η άμεση προσέγγιση του Ντμίτριεφ προς τους αξιωματούχους του Τραμπ δεν έχει πάντα αποτελέσματα. Όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε κυρώσεις στις δύο κορυφαίες πετρελαϊκές εταιρείες της Ρωσίας τον περασμένο μήνα, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, τον χαρακτήρισε «Ρώσο προπαγανδιστή» επειδή υπαινίχθηκε ότι αυτό θα σήμαινε υψηλότερες τιμές στα πρατήρια καυσίμων των ΗΠΑ.
Σε αντίθεση με την πλειοψηφία της συνοδείας του Πούτιν, ο απεσταλμένος του Ρώσου ηγέτη αισθάνεται άνετα σε ένα αμερικανικό τηλεοπτικό στούντιο. Προσέχει να επαινεί τις διπλωματικές ικανότητες του Τραμπ, ενώ παράλληλα δίνει στους δυτικούς τηλεθεατές την αφήγηση της ρωσικής κυβέρνησης στη δική τους γλώσσα.
«Δεν είμαι στρατιωτικός… αλλά η θέση του ρωσικού στρατού είναι ότι χτυπούν μόνο στρατιωτικούς στόχους», δήλωσε πρόσφατα στον Τζέικ Τάπερ του CNN, λίγες ημέρες μετά τον βομβαρδισμό ενός νηπιαγωγείου στην ουκρανική πόλη Χάρκοβο. «Απλώς εργάζομαι για να έχω διάλογο και να διασφαλίσω ότι η σύγκρουση θα τερματιστεί το συντομότερο δυνατό».
Ο Ντμίτριεφ σίγουρα δεν είναι στρατιωτικός, είναι ειδικός στις ιδιωτικές επενδύσεις και κλείνει εύκολα συμφωνίες. Ο Γουίτκοφ μπορεί να τον εκτιμά ιδιαίτερα, αλλά το 2022, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ τον αποκάλεσε «γνωστό σύμμαχο του Πούτιν» και επέβαλε κυρώσεις στο Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Επενδύσεων (RDIF) το οποίο διαχειρίζεται από το 2011. «Ενώ επίσημα είναι ένα κρατικό επενδυτικό ταμείο, το RDIF θεωρείται ευρέως ως κρυφό ταμείο για τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και αποτελεί σύμβολο της ευρύτερης κλεπτοκρατίας της Ρωσίας», ανέφερε.
Η στάση του Ντμίτριεφ απέναντι στη θητεία του Μπάιντεν είναι αρκετά σαφής: υπό τον Μπάιντεν δεν υπήρξε καμία προσπάθεια να κατανοηθεί η ρωσική θέση, υποστηρίζει, ενώ η ομάδα του Τραμπ σταμάτησε τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Ντμίτριεφ φέρεται να έχει συσσωρεύσει περιουσία από ακίνητα με τη σύζυγό του, την τηλεοπτική παρουσιάστρια Ναταλία Πόποβα. Η Πόποβα είναι φίλη και συνάδελφος της κόρης του Βλαντιμίρ Πούτιν, Κατερίνας Τιχόνοβα, και αναπληρώτρια επικεφαλής της τεχνολογικής εταιρείας της Τιχόνοβα, Innopraktika. Ο Ντμίτριεφ θεωρείται επίσης μέλος του κύκλου της Τιχόνοβα.
Η άνοδός του στην κορυφή στη Μόσχα απέχει πολύ από την παιδική του ηλικία στο Κίεβο, ως γιος δύο επιστημόνων. Ο πατέρας του Ντμίτριεφ είναι γνωστός κυτταρικός βιολόγος στην Ουκρανία και η μητέρα του γενετίστρια. Αυτό το επιστημονικό υπόβαθρο μπορεί να επηρέασε την απόφασή του να χρησιμοποιήσει το ρωσικό κρατικό επενδυτικό ταμείο του για τη χρηματοδότηση του ρωσικού εμβολίου Covid, Sputnik V.
Ο Ντμίτριεφ πιστεύεται ότι συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον επί χρόνια ηγέτη της Ρωσίας στην αρχή της προεδρίας του το 2000, αλλά δεν συμφωνούσε πάντα με τις απόψεις του. Ενώ ο Πούτιν έβλεπε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ως τη «μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του αιώνα», ένας φίλος του ισχυρίζεται ότι ο Ντμίτριεφ συμμετείχε σε μια αντισοβιετική φοιτητική διαμαρτυρία στο Κίεβο σε ηλικία 15 ετών.
Η σχέση του με τις ΗΠΑ ξεκίνησε την ίδια χρονιά, το 1990, όταν συμμετείχε σε ένα πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών στο Νιου Χάμσαϊρ, όπου μια τοπική εφημερίδα τον παρέθεσε τονίζοντας την εθνική ταυτότητα της Ουκρανίας: «Η Ουκρανία είχε μακρά ιστορία ως ανεξάρτητο έθνος πριν γίνει μέρος της ρωσικής αυτοκρατορίας».
Αργότερα επέστρεψε στις ΗΠΑ ως φοιτητής και έγραψε μια διατριβή για τις ιδιωτικοποιήσεις στην Ουκρανία, ενώ σπούδαζε στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ. Στην πρόταση διατριβής του, πρότεινε ότι η έρευνα θα «με προετοίμαζε καλύτερα για να συμβάλω στη διαδικασία μεταρρύθμισης στην Ουκρανία».
Αφού απέκτησε MBA από το Χάρβαρντ, εργάστηκε για την McKinsey στο Λος Άντζελες, την Πράγα και τη Μόσχα, και στη συνέχεια εντάχθηκε στο Επενδυτικό Ταμείο ΗΠΑ-Ρωσίας, το οποίο ιδρύθηκε από τις ΗΠΑ για να διευκολύνει τη μετάβαση της Ρωσίας σε μια οικονομία της αγοράς.
Ο Ντμίτριεφ εμφανίστηκε επικριτικός για την καταστολή των ολιγαρχών της Ρωσίας από τον Πούτιν το 2003 σε ένα άρθρο για την οικονομική εφημερίδα Vedomosti. «Ο κόσμος είναι αρκετά οξυδερκής ώστε να γνωρίζει τη διαφορά μεταξύ της τήρησης του γράμματος του νόμου και της χρήσης του νόμου ως εργαλείου επιρροής», έγραψε.
Το 2007 επέστρεψε στην Ουκρανία, επικεφαλής του επενδυτικού fund Icon Private Equity, ενός επενδυτικού fund με γραφεία στο Κίεβο και τη Μόσχα. Είχε αρχίσει να τονίζει την πολιτική «αστάθεια» της Ουκρανίας υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία ήταν σε καλύτερη θέση για να ανταποκριθεί στην παγκόσμια οικονομική κρίση.
Ήταν τακτικός καλεσμένος σε τηλεοπτικές εκπομπές και το 2010 προειδοποίησε ότι η Ουκρανία θα αντιμετώπιζε ένα «οικονομικό Χολοντομόρ» εάν ακολουθούσε πολιτική απομόνωσης από τη Ρωσία: μια αναφορά στον ουκρανικό λιμό της δεκαετίας του 1930 που προκλήθηκε από τις πολιτικές του σοβιετικού δικτάτορα Ιωσήφ Στάλιν.
Το 2011 επέστρεψε στη Ρωσία για να αναλάβει το νεοσύστατο Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Επενδύσεων στο οποίο παραμένει μέχρι σήμερα. Οι προσπάθειές του να προσεγγίσει την κυβέρνηση Τραμπ δεν έχουν προκύψει ξαφνικά.
Η έκθεση Mueller σχετικά με τους δεσμούς της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ με τη Ρωσία κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ το 2016 αναφέρεται σε συναντήσεις του Ντμίτριεφ με υποστηρικτές της προεκλογικής εκστρατείας μετά την ψηφοφορία. Ωστόσο, από τον Φεβρουάριο του 2025 οι επαφές με τις ΗΠΑ εντάθηκαν.
Μεγάλο μέρος της δουλειάς του αφορούσε τη διπλωματία, αλλά πάντα έβλεπε με προσοχή τις εμπορικές ευκαιρίες. Πρότεινε κοινά ενεργειακά έργα στην Αρκτική και πρότεινε τη συνεργασία του κρατικού επενδυτικού ταμείου της Ρωσίας με αμερικανικές εταιρείες στην ανάπτυξη κοιτασμάτων σπάνιων γαιών.
Έχει επίσης μιλήσει για την προσφορά της Ρωσίας στον Έλον Μασκ «ενός μικρού μεγέθους πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής για μια αποστολή στον Άρη» και μάλιστα μιας σιδηροδρομικής σήραγγας «Πούτιν-Τραμπ» αξίας 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων (6 δισεκατομμύρια λίρες) που θα συνδέει τις δύο χώρες τους κάτω από τον Βερίγγειο Πορθμό.
Η φήμη του Ντμίτριεφ μπορεί να ανεβαίνει στη Ρωσία, αλλά έχει καταρρεύσει στην Ουκρανία, όπου του έχουν επιβληθεί κυρώσεις για φερόμενα εγκλήματα κατά της Ουκρανίας και των Ουκρανών.