Πότε συγκροτήθηκε το «122nd Infantry Battalion» – Ποιοι το στελέχωναν- Πότε έφτασε στην Ελλάδα- Η εντυπωσιακή δράση του – Μόλις το 1988 η CIA αποκάλυψε τη δράση του Τάγματος
Μια από τις πλέον άγνωστες ιστορίες του B’ Παγκοσμίου Πολέμου που συνδέεται με τη χώρα μας είναι η δράση στην Ελλάδα του 122nd Infantry Battalion (122 Τάγμα Πεζικού) το 1944.
Το Τάγμα αυτό είχε την ιδιαιτερότητα, ότι σχηματίστηκε στις Η.Π.Α. από Ελληνοαμερικανούς και Έλληνες το 1943, μετά από εντολή του Προέδρου των Η.Π.Α. Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ. Είχαν προηγηθεί εκκλήσεις του βασιλιά Γεώργιου Β΄ και του πρωθυπουργού Τσουδερού. Τον Ιανουάριο αυτού του έτους, ο Ρούσβελτ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα για την ίδρυση του Τάγματος Πεζικού του Στρατού των ΗΠΑ.
Το Τάγμα ιδρύθηκε για να αναπτύξει δυνάμεις στην Ελλάδα που βρισκόταν υπό την κατοχή των ναζιστικών γερμανικών δυνάμεων. Η μονάδα ονομάστηκε «Τάγμα 122» για να τιμηθούν τα 122 χρόνια που συμπληρώνονταν το 1943 από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Μάλιστα το βασικό σύνθημα των ανδρών του ήταν το «Ελευθερία ή Θάνατος», εμπνευσμένο κι αυτό από τους αγωνιστές του ’21.
Η σκληρή εκπαίδευση στο Κολοράντο Σπρινγκς
Το «122 Τάγμα Πεζικού» ή «Ελληνικό Τάγμα» απαρτιζόταν από Ελληνοαμερικανούς ή Έλληνες, που δεν είχαν την αμερικανική υπηκοότητα. Η βασική, σκληρή εκπαίδευση των ανδρών του Τάγματος έγινε στο στρατόπεδο Κάρσον, κοντά στο Κολοράντο Σπρινγκς. Η περιοχή όπου έγινε η πολύμηνη σκληρή εκπαίδευση, οι πρόποδες των Cheyenne Mountains, θύμιζε κατά πολύ τα ορεινά και δύσβατα μέρη της Ελλάδας, όπου αργότερα οι άνδρες του Τάγματος θα αναλάμβαναν δράση.
Το στρατόπεδο Κάρσον όπου γινόταν η εκπαίδευση των ανδρών του 122ου Τάγματος Πεζικού
Πρώτος διοικητής του «Ελληνικού Τάγματος» διορίστηκε ο ταγματάρχης Peter Clainos. Είχε γεννηθεί στη Σπάρτη το 1907 και ήταν ο πρώτος Έλληνας που αποφοίτησε από τη φημισμένη Στρατιωτική Ακαδημία του West Point. Ένας από τους Αμερικανούς Αξιωματικούς που εντάχθηκαν στη δύναμη του Τάγματος ήταν ο Υπολοχαγός Ρόμπερτ Χούλιχαν, ο οποίος πρόσφατα είχε σπουδάσει Ελληνικά σε προπαρασκευαστικό σχολείο στο Ουισκόνσιν. Οι εθελοντές, Έλληνες και Ελληνοαμερικανοί, ξεπερνώντας κάθε προσδοκία, έφτασαν τους 1200. Ανάμεσά τους ήταν και ο Γιάννης Τσουδερός, γιος του πρωθυπουργού της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης, Εμμανουήλ Τσουδερού.
Η εκπαίδευση ήταν ιδιαίτερα σκληρή. Μετά το τέλος της, λίγο περισσότεροι από 610 άνδρες θεωρήθηκαν ικανοί για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υψηλές απαιτήσεις του Τάγματος. Μια από τις σημαντικότερες στιγμές του Τάγματος ήταν η επιθεώρησή του από τον Πρόεδρο Ρούσβελτ και τον Στρατηγό Τζορτζ K. Μάρσαλ. Οι άνδρες του παρέλασαν πίσω από την ελληνική και την αμερικανική σημαία. Ήταν η πρώτη και μοναδική φορά, που μια ξένη σημαία επιτράπηκε να κυματίσει δίπλα στην αμερικανική, η οποία ηγούνταν μιας ομάδας των Ενόπλων Δυνάμεων των Η.Π.Α. σε αμερικανικό έδαφος.
Ο Άντριου Μουσαλιμάς, ένας νεαρός Ελληνοαμερικανός που εντάχθηκε στο «122 Τάγμα Πεζικού» μας άφησε πολύτιμες πληροφορίες για τη σκληρή εκπαίδευση στο Κολοράντο Σπρινγκς. Πορείες 25-35 χιλιομέτρων, κάτι που έκανε τους εθελοντές να βρίζουν τον Κλάινος, τον οποίο όμως σέβονταν απεριόριστα, διαδρομές μετ’ εμποδίων, σκοποβολή, ανάγνωση χάρτη, ανάγνωση πυξίδας, ρίψη χειροβομβίδων, ανίχνευση ναρκών κατά προσωπικού, πραγματικά πυρά πυροβόλων σε περιορισμένο χώρο, όπου οι εκπαιδευόμενοι σέρνονταν στο έδαφος, σκάψιμο τρυπών, εκμάθηση τακτικών πεζικού και οι απαραίτητες υπηρεσίες φρουράς (σκοπιές).
Η δράση του 122ού Τάγματος Πεζικού στην Ελλάδα
Η σκληρή εκπαίδευση οφείλεται στο ότι ήταν, θεωρητικά πάντα, τόσο επικίνδυνες οι αποστολές που θα αναλάμβαναν οι άνδρες του Τάγματος, ώστε μόνο το 10% από αυτούς θα επιβίωναν! Όπως θα δούμε όμως, κατά τη δράση του στη χώρα μας το «Ελληνικό Τάγμα» είχε πολύ λίγες απώλειες.
Άνδρες του 122ου Τάγματος Πεζικού παρελαύνουν στο στρατόπεδο Κάρσον
Ο Χίτλερ γνωρίζοντας τον κίνδυνο που διέτρεχαν οι δυνάμεις του από τους κομάντο των Συμμάχων είχε δώσει εντολή, αυτοί να «σφαγιάζονται μέχρι τον τελευταίο άνδρα». Υπήρχε μάλιστα η φήμη, ότι ο Φίρερ προσέφερε για κάθε αιχμάλωτο κομάντο το βάρος του σε χρυσάφι!
Τα περισσότερα μέλη του «Ελληνικού Τάγματος» τοποθετήθηκαν σε μονάδες που πολέμησαν τόσο στην Ευρώπη, όσο και στον Ειρηνικό Ωκεανό. 160 μέλη του Τάγματος προσφέρθηκαν εθελοντικά για να πολεμήσουν στην Ελλάδα, μαζί με τους αντάρτες του ΕΛΑΣ, κατά κύριο λόγο και του ΕΔΕΣ, αλλά και τους Βρετανούς, ως μέλη της OSS (προδρόμου της CIA).
Οι άνδρες αυτοί έφτασαν με βάρκες και αλεξίπτωτα το 1944, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, στην Ελλάδα. Ο υψηλός αριθμός που αναφέρουν κάποιες πηγές για αυτούς (615 άνδρες) είναι υπερβολικός. Οι Ελληνοαμερικανοί, που είχαν και την ένθερμη στήριξη του απλού κόσμου, εξέπληξαν τους πάντες με τις ικανότητές τους. Όλοι οι Ελληνοαμερικανοί ήταν Αξιωματικοί και Υπαξιωματικοί. Στρατιώτες, δεν υπήρχαν ανάμεσά τους.
Χωρίστηκαν σε οκτώ ομάδες που δρούσαν ανεξάρτητα η καθεμία. Η Ομάδα Ι εισήλθε στην Ήπειρο στις 23/4/1944. Η Ομάδα ΙΙ έφτασε στη Ρούμελη με αλεξίπτωτα στις 18/6/1944. Η Ομάδα ΙΙΙ αναπτύχθηκε στη Θεσσαλία, στις 19/7/1944. Στη Μακεδονία έφτασε η Ομάδα IV, στις αρχές Σεπτεμβρίου 1944. Η ομάδα V επιχειρούσε από τις 21/5/1944 στο όρος Πάικο. Η Ομάδα VI δρούσε στην περιοχή του Ολύμπου, ενώ η ομάδα VII δρούσε στην Πελοπόννησο και η Ομάδα VIII επίσης στη Μακεδονία. Οι κομάντος των Ομάδων αυτών έκαναν ναρκοθετήσεις των γερμανικών περασμάτων, ανατινάξεις θωρακισμένων οχημάτων, βαγονιών, ατμομηχανών, εξουδετέρωση πυροβολείων, καταστροφή γερμανικών καταλυμάτων και μονάδων παραγωγής ενέργειας. Πιο πετυχημένη επιχείρηση ήταν η ανατίναξη της γέφυρας Λυκούδη στη Θεσσαλία, που είχε μήκος 50 μέτρα και μίας μηχανοκίνητης γερμανικής φάλαγγας 100 οχημάτων στην Ήπειρο.
Άνδρες του 122ου Τάγματος Πεζικού στην Ελλάδα
Οι οκτώ Ομάδες διεξήγαγαν 76 επιχειρήσεις στην Ελλάδα. 2000 ήταν οι Γερμανοί νεκροί, τραυματίες και αιχμάλωτοι. Κατέστρεψαν 15 γέφυρες, 11 ατμομηχανές, 32 βαγόνια τρένων, 63 στρατιωτικά οχήματα, περισσότερα από 8.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών, ενώ εξουδετέρωσαν 6 γερμανικές φρουρές. Οι απώλειες ήταν ελάχιστες (3 νεκροί και 23 τραυματίες). Άλλες πηγές αναφέρουν μόνο έναν νεκρό, τον Μιχάλη Τσιρμούλα, ο οποίος σκοτώθηκε κατά την αποκοπή της σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνας- Θεσσαλονίκης, στις 08/9/1944.
Τα αντιφατικά στοιχεία, οφείλονται στο γεγονός ότι η CIA δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα όλα τα αρχεία για τη δράση του 122ου Τάγματος. Όσα γνωρίζουμε προέρχονται από τα αρχεία που δημοσιεύθηκαν από τους Αμερικανούς το 1988 και μαρτυρίες συμμετεχόντων σε επιχειρήσεις. Οι επιτυχημένες ενέργειες του «Ελληνικού Τάγματος» χάρισαν στα μέλη του πολλά χάλκινα μετάλλια αστέρων από τον Στρατό των Η.Π.Α. και την περίφημη «Προεδρική Μνεία Μονάδας».
Στις 26 Μαΐου 2005, η προσφορά και οι θυσίες του «Ελληνικού Τάγματος» αναγνωρίστηκαν από την ελληνική κυβέρνηση με τα αποκαλυπτήρια ενός αγάλματος προς τιμήν τους, από τον τότε υπουργό Άμυνας της Ελλάδας, Σπήλιο Σπηλιωτόπουλο, στο Πάρκο Ενόπλων Δυνάμεων στην Αθήνα. Στην ομιλία του προς τους Αμερικανούς και Έλληνες αξιωματούχους, τους βετεράνους, τις χήρες και τα μέλη των οικογενειών του Ελληνικού Τάγματος που συγκεντρώθηκαν, ο υπουργός δήλωσε ότι «οι πράξεις των Ελληνοαμερικανών εθελοντών εκφράζουν γενικά τη συμβολή τους σε όλους τους αγώνες του έθνους μας και αποτελούν παράδειγμα της προσήλωσής τους στη σύγχρονη Ελλάδα με τις αρχαίες αξίες και τα ιδανικά του Ελληνισμού μας».
Τον Μάρτιο του 2018, οι βετεράνοι του OSS και του OG (μικρές επιχειρησιακές ομάδες ειδικών αποστολών) τιμήθηκαν για άλλη μια φορά, στο Καπιτώλιο στην Ουάσινγκτον, σε μια τελετή απονομής του Χρυσού Μεταλλίου του Κογκρέσου. Με χιλιάδες έγγραφα που σχετίζονται με τα κατορθώματά τους να μην έχουν ακόμη αποχαρακτηριστεί από την κυβέρνηση των Η.Π.Α. είναι βέβαιο ότι θα έρθουν στο φως ακόμα περισσότερα κατορθώματα των ανδρών του 122ου Τάγματος.