Οι αρχές της Γεωργίας χρησιμοποίησαν χημικά της εποχής του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου για να καταστείλουν τους αντικυβερνητικούς διαδηλωτές πέρυσι, σύμφωνα με το BBC
«Μπορούσες να νιώσεις [το νερό] να σε καίει», ανέφερε ένας από τους διαδηλωτές για τα κανόνια νερού που στράφηκαν εναντίον του ίδιου και άλλων στους δρόμους της Τιφλίδας. Μια αίσθηση, εξήγησε, η οποία δεν μπορούσε να ξεπλυθεί αμέσως. Οι διαδηλωτές κατά της αναστολής της προσπάθειας ένταξης της Γεωργίας στην ΕΕ έχουν παραπονεθεί και για άλλα συμπτώματα, όπως δύσπνοια, βήχα και εμετό που διήρκεσαν για εβδομάδες.
Το BBC, επικαλούμενο συνεντεύξεις με ειδικούς σε χημικά όπλα, πηγές από τις δυνάμεις καταστολής ταραχών της Γεωργίας και γιατρούς, τονίζει ότι τα στοιχεία υποδεικνύουν τη χρήση παράγοντα που ο γαλλικός στρατός ονόμασε «camite». Οι γεωργιανές αρχές απέρριψαν τα ευρήματα της έρευνας του βρετανικού ραδιοτηλεοπτικού δικτύου, χαρακτηρίζοντάς τα «παράλογα» και τονίζοντας ότι η αστυνομία είχε ενεργήσει νόμιμα σε απάντηση στις «παράνομες ενέργειες βάναυσων εγκληματιών».
Το «camite» χρησιμοποιήθηκε από τη Γαλλία εναντίον της Γερμανίας κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για την επακόλουθη χρήση του, αλλά εκτιμάται ότι αποσύρθηκε από την κυκλοφορία κάποια στιγμή τη δεκαετία του 1930, λόγω της ανησυχίας για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του. Το αέριο CS, που συχνά αναφέρεται ως «δακρυγόνο»– χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια σε αντικατάστασή του.
Πονοκέφαλος για έναν μήνα
Ο παιδίατρος, δρ Κονσταντίν Τσαχουνασβίλι ήταν ένας από εκείνους που συγκεντρώθηκαν έξω από το κοινοβούλιο στην Τιφλίδα κατά την πρώτη εβδομάδα των διαμαρτυριών – οι οποίες ξεκίνησαν στις 28 Νοεμβρίου του 2024. Οι διαδηλωτές εξοργίστηκαν από την ανακοίνωση του κυβερνώντος κόμματος ότι διακόπτει τις ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ. Ο στόχος της ένταξης στην ΕΕ κατοχυρώνεται στο σύνταγμα της Γεωργίας.
Ήταν μεταξύ εκείνων που ψεκάστηκαν με τα χημικά και όπως είπε αν και είχε λάβει μέρος σε πολλές από τις διαδηλώσεις, το δέρμα του ένιωθε σαν να καίει για μέρες και η αίσθηση δεν μπορούσε να ξεπλυθεί. Μάλιστα, είπε, «ήταν χειρότερο όταν προσπαθούσα να το ξεπλύνω».Διεξήγαγε μελέτη σε σχεδόν 350 διαδηλωτές και όπως διαπίστωσε οι μισοί ανέφεραν παρενέργειες. Αυτές διήρκεσαν περισσότερες από 30 ημέρες: πονοκέφαλοι, κόπωση, βήχας, δύσπνοια και εμετός. Η μελέτη έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση από το διεθνές περιοδικό Toxicology Reports.
Ο Λάσα Σεργκελασβίλι, πρώην επικεφαλής του τμήματος όπλων της αστυνομίας, ανέφερε ότι του ζητήθηκε να δοκιμάσει την ουσία το 2009. Τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά από τα δακρυγόνα. Ο ίδιος και οι 15-20 συνάδελφοί του δεν μπορούσαν να αναπνεύσουν ελεύθερα ακόμη και μετά το πλύσιμο με μαγειρική σόδα. Ανέφερε ακόμη ότι συνέστησε να μη χρησιμοποιείται η ουσία. Ωστόσο, οχήματα με κανόνια νερού ήταν γεμάτα με το προϊόν μέχρι το 2022, όταν παραιτήθηκε και εγκατέλειψε τη χώρα.
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, οι αστυνομικές δυνάμεις επιτρέπεται να χρησιμοποιούν χημικές ουσίες ως μέσα ελέγχου του πλήθους, εφόσον θεωρούνται αναλογικές και έχουν μόνο βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις. Δεδομένου ότι υπάρχουν ασφαλέστερα και πιο συμβατικά μέσα ελέγχου ταραχών διαθέσιμα στην αστυνομία, ένα απαρχαιωμένο και πιο ισχυρό μέσο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως χημικό όπλο, σύμφωνα με ειδικούς σε όπλα που συμβουλεύτηκε το BBC.
Τα ευρήματα είναι ανησυχητικά, δήλωσε η Ειδική Εισηγήτρια του ΟΗΕ για τα Βασανιστήρια, Άλις Έντουαρντς. Η κα Έντουαρντς έχει προηγουμένως γράψει στην κυβέρνηση της Γεωργίας σχετικά με ισχυρισμούς για αστυνομική βία και βασανιστήρια κατά τη διάρκεια των διαμαρτυριών.
Οι διαμαρτυρίες στην Τιφλίδα έχουν μειωθεί σε μέγεθος από τότε που η κυβέρνηση αύξησε τα πρόστιμα και τις ποινές φυλάκισης, αλλά όχι σε συχνότητα. Σχεδόν κάθε βράδυ τον τελευταίο χρόνο, οι διαδηλωτές ζητούν την παραίτηση μιας κυβέρνησης την οποία κατηγορούν για νοθεία εκλογών, για υποταγή στα ρωσικά συμφέροντα και για την ψήφιση ολοένα και πιο δρακόντειας νομοθεσίας κατά της κοινωνίας των πολιτών.