Το σχέδιο των ΗΠΑ για την αναδιάρθρωση των οικονομιών της Ρωσίας και της Ουκρανίας πυροδοτεί σύγκρουση με την Ευρώπη
Ιδιαίτερη αναφορά στα «παγωμένα« ρωσικά κεφάλαια που φυλάσσονται στην Ευρώπη κάνει το ειρηνευτικό σχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ για την Ουκρανία, όπως αποκαλύπτει η WSJ. Οι προτάσεις των ΗΠΑ προβλέπουν ότι αμερικανικές εταιρείες θα αξιοποιήσουν ένα σύνολο περίπου 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Η κυβέρνηση Τραμπ τις τελευταίες εβδομάδες έχει παραδώσει στους Ευρωπαίους ομολόγους της σειρά από έγγραφα, στα οποία παρουσιάζεται το όραμά της για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και την επιστροφή της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία. Οι προτάσεις έχουν πυροδοτήσει μια έντονη διαμάχη μεταξύ της Αμερικής και των παραδοσιακών συμμάχων της στην Ευρώπη και το αποτέλεσμά της αναμένεται να αλλάξει ριζικά τον οικονομικό χάρτη της ηπείρου.
O Zελένσκι στη Ντάουνιγκ Στριτ με Μερτς, Στάρμερ και Μακρόν
AP
Τμήματα των τρεχουσών ειρηνευτικών προτάσεων που δεν είναι δημόσιες, περιγράφηκαν στην Wall Street Journal από Αμερικανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους. Τα έγγραφα περιγράφουν λεπτομερώς τα σχέδια των αμερικανικών χρηματοπιστωτικών εταιρειών και άλλων επιχειρήσεων να αξιοποιήσουν περίπου 200 δισεκατομμύρια δολάρια από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για έργα στην Ουκρανία – συμπεριλαμβανομένου ενός τεράστιου νέου κέντρου δεδομένων που θα τροφοδοτείται από το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια που καταλαμβάνεται προς το παρόν από ρωσικά στρατεύματα.
Επιστροφή της Ρωσίας στις αγορές με τις ευλογίες των ΗΠΑ
Ένα άλλο τμήμα προσφέρει το γενικό όραμα της Αμερικής για την έξοδο της ρωσικής οικονομίας από το κρύο, με τις αμερικανικές εταιρείες να επενδύουν σε στρατηγικούς τομείς, από την εξόρυξη σπάνιων γαιών έως τις γεωτρήσεις για πετρέλαιο στην Αρκτική, και να βοηθούν στην αποκατάσταση των ρωσικών ενεργειακών ροών προς τη Δυτική Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που έχουν δει τα έγγραφα δήλωσαν ότι δεν ήταν σίγουροι αν έπρεπε να λάβουν σοβαρά υπόψη ορισμένες από τις αμερικανικές προτάσεις. Ένας αξιωματούχος τις συνέκρινε με το όραμα του Προέδρου Τραμπ για την οικοδόμηση μιας νέας… Ριβιέρας στη Γάζα. Ένας άλλος, αναφερόμενος στις προτεινόμενες ενεργειακές συμφωνίες ΗΠΑ-Ρωσίας, είπε ότι επρόκειτο για μια οικονομική εκδοχή της διάσκεψης του 1945 όπου οι νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μοίρασαν την Ευρώπη. «Είναι σαν τη Γιάλτα», είπε.
Το ζήτημα των εδαφών έχει αναδειχθεί ως το κεντρικό εμπόδιο σε μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Η αρχική πρόταση, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, καλεί το Κίεβο να παραδώσει τη «Ζώνη Φρούριο», την οχυρωμένη λωρίδα γης που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της άμυνας της χώρας. Οι ηγέτες της Ουκρανίας δεν μπορούν να το αποδεχτούν αυτό.
Ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι ο Τραμπ και η ομάδα του εργάζονται για να καταλήξουν σε μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου, ο οποίος, όπως λέει ο πρόεδρος, έχει διαρκέσει πολύ. Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν χθες (10/12) ο Τραμπ συζήτησε την ειρηνευτική διαδικασία με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν , τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ.
Ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι συζήτησε το ενδεχόμενο να συμμετάσχει σε μια συνάντηση στην Ευρώπη αυτό το Σαββατοκύριακο. «Νομίζω ότι είχαμε κάποιες διαφωνίες σχετικά με άτομα και θα δούμε πώς θα εξελιχθεί», είπε. «Δεν θέλουμε να χάνουμε χρόνο».
Μετά τα εδάφη, κόντρα και για τις επιχειρήσεις στο μεταπολεμικό τοπίο
Η Ευρώπη, η οποία έχει επιδιώξει να απογαλακτιστεί από το ρωσικό φυσικό αέριο μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022 για να περιορίσει την πολεμική μηχανή του Κρεμλίνου και να μειώσει την εξάρτησή της από έναν στρατηγικό αντίπαλο, είναι απρόθυμη να επαναλάβει τις αγορές ενέργειας από μια χώρα που θεωρεί ως τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλειά της.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θέλουν να χρησιμοποιήσουν τα ίδια παγωμένα ρωσικά κεφάλαια —που φυλάσσονται σε ευρωπαϊκούς θεσμούς— για να χορηγήσουν δάνειο στην κυβέρνηση της Ουκρανίας, η οποία αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες , ώστε να μπορέσει να αγοράσει όπλα που χρειάζεται για να αμυνθεί και να συνεχίσει να λειτουργεί καθώς τα ταμεία της στερεύουν.
Η αντιπαράθεση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν αφορά πλέον μόνο τα σύνορα, αλλά ολοένα και περισσότερο τις επιχειρήσεις – και σε μια ανατροπή, φέρνει αντιμέτωπες όχι μόνο τη Ρωσία με την Ουκρανία, αλλά και τις ΗΠΑ με τους παραδοσιακούς συμμάχους της στην Ευρώπη. Η WSJ ανέφερε νωρίτερα ότι αμερικανικές εταιρείες με στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση Τραμπ παίρνουν θέση για να επωφεληθούν από το ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι
AP
Η γερμανική κυβέρνηση κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια να εξηγήσει ότι οι ευρωπαϊκές κυρώσεις απαγορεύουν οποιαδήποτε εργασία ή χρηματοοικονομικές συναλλαγές που συνδέονται με την επισκευή ή την επαναχρησιμοποίηση του Nord Stream, τον οποίο Ουκρανοί πράκτορες ανατίναξαν το 2022.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι φοβούνται ότι η προσέγγιση των ΗΠΑ θα δώσει στη Ρωσία την ανακούφιση που χρειάζεται για να αναζωογονήσει την οικονομία της και να γίνει στρατιωτικά ισχυρότερη. Μια νέα αξιολόγηση από μια δυτική υπηρεσία πληροφοριών, την οποία εξέτασε η WSJ ανέφερε ότι η Ρωσία τεχνικά βρίσκεται σε ύφεση εδώ και έξι μήνες και ότι οι προκλήσεις της λειτουργίας της πολεμικής οικονομίας της, ενώ παράλληλα προσπαθεί να ελέγξει τις τιμές, παρουσιάζουν συστημικό κίνδυνο για τον τραπεζικό της τομέα.
Εάν το όραμα των ΗΠΑ επικρατήσει, θα παρακάμψει τα ίδια τα σχέδια της Ευρώπης να ενισχύσει την κυβέρνηση της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια του πολέμου και θα εδραιώσει περαιτέρω την οικονομική απομόνωση της Ρωσίας. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που αρκετοί αξιωματούχοι περιέγραψαν ως έναν ξέφρενο αγώνα δρόμου για να προχωρήσουν οι ΗΠΑ πριν επιβάλουν τις δικές τους ρυθμίσεις.
Στελέχη της Wall Street και δισεκατομμυριούχοι επενδυτές μπαίνουν στο παιχνίδι
Αμερικανοί αξιωματούχοι που εμπλέκονται στις διαπραγματεύσεις λένε ότι η προσέγγιση της Ευρώπης θα εξαντλήσει γρήγορα τα παγωμένα κεφάλαια. Η Ουάσινγκτον, από την άλλη πλευρά, θα αξιοποιήσει στελέχη της Wall Street και δισεκατομμυριούχους ιδιωτικών κεφαλαίων για να επενδύσουν τα χρήματα και να επεκτείνουν το διαθέσιμο προς επένδυση ποσό. Ένας αξιωματούχος που συμμετείχε στις συνομιλίες δήλωσε ότι το ταμείο θα μπορούσε να αυξηθεί στα 800 δισεκατομμύρια δολάρια υπό αμερικανική διαχείριση.
O πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε χθες ότι είχε παραγωγικές συνομιλίες με τον διευθύνοντα σύμβουλο της επενδυτικής εταιρείας BlackRock , Λάρι Φινκ. Η διαπραγματευτική ομάδα των ΗΠΑ θεωρεί την κοινή οικονομική δραστηριότητα και την ενεργειακή αλληλεξάρτηση ως τον ακρογωνιαίο λίθο της φιλοσοφίας της «επιχειρήσεις για την ειρήνη»: τα ουκρανικά κέντρα δεδομένων θα αντλούν ενέργεια από τον πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια, ο οποίος βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή.
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε τη Δευτέρα σε συνάντηση με τον Ζελένσκι και τους ηγέτες της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ότι διατηρεί επιφυλάξεις για τις προτάσεις των ΗΠΑ. Την περασμένη εβδομάδα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών ολοκλήρωσαν μια νομοθετική συμφωνία για τη σταδιακή κατάργηση όλου του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών εντός δύο ετών. Το τεράστιο δίκτυο αγωγών που χρονολογείται από τη σοβιετική εποχή έχει σχεδόν απενεργοποιηθεί ή ανατιναχθεί από Ουκρανούς δύτες.
Η διατλαντική συζήτηση ανατρέπει σχεδόν μισό αιώνα πολιτικής των ΗΠΑ και της Ευρώπης απέναντι στη Μόσχα. Πρόεδροι, από τον Ρόναλντ Ρίγκαν μέχρι τον Τραμπ, κατά την πρώτη του θητεία, πίεσαν τους Ευρωπαίους συμμάχους να επανεξετάσουν την εξάρτησή τους από τη Μόσχα για βασικά προϊόντα, κυρίως φυσικό αέριο.
Αντιθέτως, η Ευρώπη ακολούθησε μια πολιτική που ονομάζεται Wandel Durch Handel – «Αλλαγή μέσω του εμπορίου» – μια πεποίθηση ότι οι οικονομικοί δεσμοί μεταξύ της Δύσης και της Μόσχας θα αποτρέψουν το Κρεμλίνο από το να κάνει πόλεμο και μάλιστα θα βοηθήσουν στην εξαγωγή δημοκρατίας στη Ρωσία. Ο Τραμπ, στη δεύτερη θητεία του, θέτει ένα παρόμοιο στοίχημα, με τη διαφορά ότι η κυβέρνηση δεν αναμένει από τη Ρωσία να μετατραπεί σε δημοκρατία.
Ο Στιβ Γουίτκοφ , ο απεσταλμένος του Τραμπ για τη Ρωσία, και ο Τζάρεντ Κούσνερ , ο γαμπρός του, συμβουλεύονται κορυφαία στελέχη της Γουόλ Στριτ για να καθορίσουν πώς να αναζωογονήσουν την κατεστραμμένη οικονομία της Ουκρανίας. Τα σχέδιά τους, όπως παρουσιάστηκαν στους Ουκρανούς, θα περιλαμβάνουν την πρόταση οι βετεράνοι να καταθέσουν τα όπλα για να κερδίσουν μισθούς επιπέδου Σίλικον Βάλεϊ, λειτουργώντας μερικά από τα πιο εξελιγμένα κέντρα δεδομένων στον κόσμο, που κατασκευάστηκαν από αμερικανικές εταιρείες. Ο κορυφαίος διαπραγματευτής της Ουκρανίας, Ρουστέμ Ουμέροφ , είναι τακτικός επισκέπτης στο μεγαλοπρεπές κτήμα του Γουίτκοφ στο Μαϊάμι.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν τηλεφωνική επικοινωνία με τον Γουίτκοφ και θα συναντηθούν στο Παρίσι το Σαββατοκύριακο. Τη Δευτέρα (15/12), θα συναντηθούν ξανά στο Βερολίνο. Γουίτκοφ και Κουσνέρ θα συμμετάσχουν σε αυτές τις διασκέψεις μέσω βιντεοκλήσης. Οι δύο Αμερικανοί πέρασαν ώρες με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν την περασμένη εβδομάδα, υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία θα πρέπει να δείξει ότι είναι πρόθυμη να τερματίσει τον πόλεμο μέσω της διπλωματίας προτού μπορέσει να επωφεληθεί από την άρση των κυρώσεων και τις επενδύσεις που θα μπορούσε να φέρει μια ειρηνευτική συμφωνία.