Οι Βρυξέλλες και οι κυβερνήσεις της ΕΕ επιτίθενται στην απόφαση να απαγορευτεί η είσοδος σε πέντε Ευρωπαίους από τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του πρώην επιτρόπου, κάνοντας λόγο για «λογοκρισία»
Η Ευρώπη υψώνει τείχος και συντάσσεται με τον πρώην επίτροπο της ΕΕ Τιερί Μπρετόν, στον οποίο, μαζί με άλλες τέσσερις ευρωπαϊκές προσωπικότητες, επιβλήθηκε απαγόρευση εισόδου στις Ηνωμένες Πολιτείες, από την κυβέρνηση Τραμπ, με την κατηγορία ότι υπονομεύει την ελευθερία της έκφρασης.
Αφού ξεπεράστηκε το αρχικό σοκ από τη νυχτερινή ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπό τον Μάρκο Ρούμπιο, η Κομισιόν της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απάντησε με σκληρή γλώσσα: «Η Επιτροπή καταδικάζει απερίφραστα την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να επιβάλουν ταξιδιωτικούς περιορισμούς σε πέντε Ευρωπαίους πολίτες. Η ελευθερία της έκφρασης είναι θεμελιώδες δικαίωμα στην Ευρώπη και κοινή αξία με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ολόκληρο τον δημοκρατικό κόσμο».
Οι Βρυξέλλες ανακοίνωσαν ότι θα υπερασπιστούν «το κυρίαρχο δικαίωμα να θεσπίζουμε κανόνες σύμφωνους με τις δημοκρατικές μας αξίες» και γνωστοποίησαν ότι έχουν «ζητήσει διευκρινίσεις από την Ουάσιγκτον».
«Εφόσον χρειαστεί –καταλήγει η ανακοίνωση– θα απαντήσουμε άμεσα και αποφασιστικά για να προστατεύσουμε τη ρυθμιστική μας αυτονομία από αδικαιολόγητα μέτρα».
Μέσα σε λίγα λεπτά, οι μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τάχθηκαν στο ίδιο μέτωπο, απορρίπτοντας την αμερικανική κίνηση.
Ο Τιερί Μπρετόν διετέλεσε επίτροπος της ΕΕ από το 2019 έως το 2024, έχοντας μεταξύ άλλων την ευθύνη για τη ρύθμιση του ψηφιακού τομέα, τοποθετώντας την Ευρώπη στην πρωτοπορία του κλάδου. Υπό την εποπτεία του εγκρίθηκαν ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) και ο Νόμος για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA), δύο κανονισμοί που επιβάλλουν στις Big Tech υποχρεώσεις διαφάνειας, μέτρα κατά των fake news και της υποκίνησης μίσους, σεβασμό του ελεύθερου ανταγωνισμού και ευθύνη για το περιεχόμενο που φιλοξενούν οι πλατφόρμες – όπως ισχύει και για τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.
Στόχος είναι η προστασία του δημοκρατικού διαλόγου στην Ευρώπη απέναντι στις αυταρχικές πιέσεις της παραπληροφόρησης.
Η ΕΕ ενέκρινε επίσης κατευθυντήριες γραμμές για την Τεχνητή Νοημοσύνη, πρώτη παγκοσμίως. Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι «οι ψηφιακοί μας κανόνες διασφαλίζουν ίσους όρους ανταγωνισμού, ασφάλεια και δικαιοσύνη για όλες τις εταιρείες, χωρίς διακρίσεις». Ωστόσο, ήδη από τις πρώτες ημέρες μετά την ανάληψη της εξουσίας, η κυβέρνηση Τραμπ –κοντά στην τεχνοδεξιά της Silicon Valley– επιτέθηκε στην ΕΕ, χαρακτηρίζοντας τις ευρωπαϊκές νομοθεσίες κατά του μίσους και της παραπληροφόρησης απειλή για την ελευθερία της έκφρασης. Πρόκειται για ένα από τα βασικά συνθήματα του κινήματος MAGA, μαζί με τους δασμούς, την Ουκρανία και τις στρατιωτικές δαπάνες, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας αποδόμησης της Ένωσης και επιστροφής σε διμερείς διαπραγματεύσεις με αδύναμα εθνικά κράτη.
Ο ίδιος ο Μπρετόν –πέρα από πρώην επίτροπος, και πρώην CEO στον ψηφιακό κλάδο– έκανε λόγο για «κυνήγι μαγισσών» που θυμίζει μακαρθισμό. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι μεγάλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κατήγγειλε τις «απειλές» των ΗΠΑ, τονίζοντας: «Θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε την ψηφιακή μας κυριαρχία και τη ρυθμιστική μας αυτονομία», υπενθυμίζοντας ότι οι οδηγίες που βρίσκονται στο στόχαστρο έχουν εγκριθεί δημοκρατικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και εφαρμόζονται ισότιμα σε όλους τους ψηφιακούς παίκτες.
Ανάλογος τόνος και από το Βερολίνο, όπου ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ χαρακτήρισε την απαγόρευση «απαράδεκτη». Διαμαρτυρία εξέφρασε και η ισπανική κυβέρνηση.
Τη συνολική ευρωπαϊκή στάση συνόψισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα: «Η ΕΕ καταδικάζει τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε Ευρωπαίους πολίτες και αξιωματούχους. Τέτοια μέτρα είναι απαράδεκτα μεταξύ συμμάχων, εταίρων και φίλων. Η ΕΕ παραμένει σταθερή στην υπεράσπιση της ελευθερίας της έκφρασης, των δίκαιων ψηφιακών κανόνων και της ρυθμιστικής της κυριαρχίας».
Τέλος, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Μίλησα μόλις με τον Τιερί Μπρετόν. Τον ευχαρίστησα για το σημαντικό έργο που προσέφερε στην υπηρεσία της Ευρώπης. Δεν θα υποχωρήσουμε και θα προστατεύσουμε την ανεξαρτησία της Ευρώπης και την ελευθερία των Ευρωπαίων».
Αναβρασμός επικρατεί και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, του οποίου τα μέλη, στην προηγούμενη νομοθετική περίοδο, ενέκριναν το ψηφιακό πακέτο παρά τις πρωτοφανείς πιέσεις από τις Big Tech και πολυάριθμες απειλές – ακόμη και κατά της ζωής τους. Οι Σοσιαλιστές υπερασπίζονται τον Μπρετόν, παρότι ανήκει στους Φιλελεύθερους (Renew) του Μακρόν. «Οι κυρώσεις είναι σκανδαλώδεις. Τι θα ακολουθήσει; Θα τιμωρηθούν όλοι όσοι ψήφισαν τους ψηφιακούς κανόνες της ΕΕ επειδή έχουν διαφορετική άποψη από τον Τραμπ;» διερωτάται η επικεφαλής της ομάδας, Ιράτσε Γκαρθία Πέρες.
Για το Renew μίλησε ο Σάντρο Γκότσι, κάνοντας λόγο για «γεύση μακαρθισμού και εκφοβισμού». Παρέμβαση έκανε και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.