Τον Φεβρουάριο του 1940 το γερμανικό ναυτικό αποφάσισε να επιτεθεί κατά των βρετανικών αλιευτικών στη Βόρεια Θάλασσα στην περιοχή του Ντότζερ Μπανκ. Η αποστολή με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Wikinger» (Βίκινγκ) ανατέθηκε στον 1ο Στολίσκο Αντιτορπιλικών.
Ο στολίσκος αποτελείτο από τα αντιτορπιλικά Z1 Leberecht Maass, Z3 Max Schultz, Z4 Richard Beitzen”, Z13 Erich Koellner, Z6 Theodor Riedel και Z16 Friedrich Eckoldt και διοικείτο από τον αντιπλοίαρχο Φριτς Μπέργκερ. Τον στολίσκο θα συνόδευαν και αεροσκάφη της Luftwaffe.
Τη ώρα που συνέβαιναν αυτά το Χ Αεροπορικό Σώμα της Luftwaffe είχε προγραμματίσει επιθετική περιπολία δύο μοιρών βομβαρδιστικών Heinkel He 111 στην ευρύτερη περιοχή με σκοπό την προσβολή βρετανικών σκαφών. Παρά τις αιτήσεις του το γερμανικό ναυτικό δεν διέθετε δικό του αεροπορικό κλάδο, κατά διαταγή του Χίτλερ που απέρριψε κάθε σχετική πρόταση. Έτσι όφειλε να βασίζεται στην συνεργασία της Luftwaffe αν και όταν αυτή υπήρχε.
Φιλόδοξη επιχείρηση
Τα γερμανικά αντιτορπιλικά απέπλευσαν αργά το απόγευμα της 22ης Φεβρουαρίου 1940. Τα σκάφη διέσχισαν τον πλάτους 9 χλμ. διάδρομο “Weg I” μεταξύ των ναρκοπεδίων που κάλυπταν τις γερμανικές ακτές και έπλευσαν με ταχύτητα 25 κόμβων σε γραμμή παραγωγής.
Η νύχτα ήταν παγωμένη αλλά «καθαρή». Η θερμοκρασία ήταν στους περίπου 3 βαθμούς Κελσίου αλλά η ορατότητα ήταν άριστη. Η ώρα ήταν 19.13 όταν οι οπτήρες στο Friedrich Eckoldt αντελήφθησαν ήχο αεροσκάφους. Σύντομα είδαν, στο φως του φεγγαριού, ένα δικινητήριο αεροσκάφος, πιθανότατα βομβαρδιστικό να πετά πάνω από τα αντιτορπιλικά.
Το αεροσκάφος πραγματοποίησε και δεύτερη διέλευση χωρίς να συμβεί τίποτα. Οκτώ λεπτά αργότερα όμως επανήλθε. Ο Μπέργκερ διάταξε να σκάφη του να κρατήσουν τις μηχανές κόβοντας ταχύτητα θεωρώντας ότι επρόκειτο για βρετανικό αναγνωριστικό.
Τα δύο τελευταία σκάφη της γραμμής, τα Richard Beitzen και Erich Koellner άνοιξαν πυρ κατά του αεροσκάφους και εκείνο απάντησε με το πολυβόλο του. Τότε το Max Schultz ανέφερε πως το αεροσκάφος ήταν γερμανικό. Όμως η αναφορά δεν έγινε πιστευτή. Το αεροσκάφος εξαφανίστηκε στον νυκτερινό ουρανό. Στις 19.43 όπως το Max Schultz εντόπισε και πάλι το αεροσκάφος και ενημέρωσε και τα λοιπά σκάφη.
Περίπου δύο ώρες νωρίτερα, στις 17.45 βομβαρδιστικά He 111 της 4ης IV/KG26 (4η μοίρα της 26ης Πτέρυγας Μάχης) είχαν απογειωθεί με σκοπό να πλήξουν βρετανικά πλοία στην περιοχή. Ένα από τα βομβαρδιστικά, αυτό με τον κωδικό 1H-IM πετούσε ο αρχισμηνίας Γιάγκερ. Το αεροσκάφος λίγο μετά τις 19.00 εντόπισε κάποιο σκάφος στη θάλασσα.
Μη γνωρίζοντας περί τίνος πρόκειται εκτέλεσε δύο διελεύσεις και κατόπιν δέχτηκε πυρά και απομακρύνθηκε προσωρινά. Επανέκαμψε πετώντας πίσω από το άγνωστο σε πλοίο σε ύψος περίπου 1.500 μ. Κατόπιν επιτέθηκε εξαπολύοντας τρεις βόμβες κατά τη πρώτη του διέλευση. Μια από αυτές έπληξε το Leberecht Maass.
Το Friedrich Eckoldt έσπευσε να βοηθήσει το φλεγόμενο πλοίο. Το αεροσκάφος όμως εκτέλεσε δεύτερη διέλευση και έπληξε με δύο ακόμα βόμβες το Leberecht Maass κόβοντάς το στα δύο. Το αεροσκάφος αποχώρησε και τα άλλα αντιτορπιλικά πλησίασαν το βυθιζόμενο σκάφος για να περισυλλέξουν τους επιζώντες. Αυτό έπρεπε να γίνει γρήγορα λόγω του παγωμένου νερού.
Ο πανικός σκοτώνει
Ξαφνικά στις 20.04 μια δεύτερη ισχυρή έκρηξη ακούστηκε και το Max Schultz τινάχτηκε στον αέρα και σε λίγο βυθίστηκε. Το σκάφος πιθανότατα προσέκρουσε σε νάρκη. Ακολούθησε πανικός. Οι Γερμανοί άρχισαν να βλέπουν παντού αεροσκάφη, βόμβες, τορπίλες και υποβρύχια. Το Theodor Riedel εξαπέλυσε βόμβες βυθού, αλλά λόγω κακής ρύθμισης επλήγη το πηδάλιό του! Σύντομα και ο Μπέργκερ πανικοβλήθηκε και διέταξε τα τέσσερα πλοία που είχε ακόμα στην επιφάνεια να απομακρυνθούν εγκαταλείποντας τους ναυαγούς.
Ο απολογισμός ήταν τραγικός. Δεν υπήρξε κανένας επιζών από το Max Schultz και μόνο 60 άνδρες διασώθηκαν από το πλήρωμα του Leberecht Maass. Συνολικά χάθηκαν στην παγωμένη Βόρεια Θάλασσα 578 Γερμανοί. Ακολούθησαν ανακρίσεις. Το επίσημο γερμανικό πόρισμα ανέφερε πως και τα δύο αντιτορπιλικά βυθίστηκαν από προσβολή γερμανικών βομβαρδιστικών. Πάντως από κανέναν δεν ζητήθηκαν ευθύνες για το συμβάν και η βύθιση των σκαφών αποδόθηκε στην εχθρική δράση. Μετά τον πόλεμο αποκαλύφθηκε πως το ένα τουλάχιστον γερμανικό αντιτορπιλικό βυθίστηκε από βρετανική νάρκη.