Konrad III: Οι Γερμανοί φτάνουν στην πηγή μα δεν σώζουν τη Βουδαπέστη


Στις 29 Οκτωβρίου 1944 οι Σοβιετικοί ξεκίνησαν την επίθεσή τους κατά της Βουδαπέστης. Έως τις 24 Δεκεμβρίου η πόλη είχε περικυκλωθεί. Οι Γερμανοί και οι Ούγγροι σύμμαχοί τους επιχείρησαν να «σπάσουν» την πολιορκία αλλά δεν το κατόρθωσαν. Οι σημαντικότερες προσπάθειες άρσης της πολιορκίας της Βουδαπέστης εντάσσονται στο πλαίσιο των επιχειρήσεων με την κωδική ονομασία «Konrad», η σημαντικότερη των οποίων ήταν η «Konrad III».

Την κύρια επίθεση θα εξαπέλυσε η γερμανική 6η Στρατιά, υπό τον στρατηγό Χέρμαν Μπαλκ, με αιχμή του δόρατος το IV Σώμα Πάντσερ (ΣΠα) των SS και το ΙΙΙ ΣΠα. Το σώμα διέθετε την 3η Μεραρχία Πάντσερ (ΜΠα) SS «Totenkopf» και την 5η ΜΠα SS «Wiking» και μια επιλαρχία βαρέων αρμάτων. Το ΙΙΙ ΣΠα διέθετε την 1η και την 3η ΜΠα.

Απέναντι στην γερμανική 6η Στρατιά, βρισκόταν οι δυνάμεις του 3ου Ουκρανικού Μετώπου υπό τον στρατάρχη Τολμπούκιν. Απέναντι δε στο IV ΣΠα SS βρισκόταν η σοβιετική 4η Τεθωρακισμένη Στρατιά (ΤΘΣ).

Αιφνιδιαστική επίθεση

Οι Γερμανοί κατάφεραν να επιτύχουν τακτικό αιφνιδιασμό επιτιθέμενοι στις 18 Ιανουαρίου 1945. Οι Γερμανοί έριξαν στη μάχη περί τα 400 άρματα μάχης. Η σοβιετική 4η ΤΘΣ ήταν ιδιαίτερα καταπονημένη από τις προηγούμενες μάχες και διέθετε περί τα 250 επιχειρησιακά άρματα. Οι Σοβιετικοί δεν είχαν αναληφθεί την παρουσία του IV ΣΠα SS απέναντί τους. Κατά συνέπεια η γερμανική επίθεση εξελίχθηκε ευνοϊκά.

Σε λιγότερες από δύο ημέρες οι δύο ΜΠα των SS είχαν συντρίψει την σοβιετική 4η ΤΘΣ, περικυκλώνοντας δύο σοβιετικά σώματα στρατού (18ο Τεθωρακισμένο και 130o). Σοβιετική αντεπίθεση προς απελευθέρωσή τους συντρίφθηκε από τους Γερμανούς.

Ωστόσο οι Γερμανοί δεν διέθεταν επαρκείς δυνάμεις πεζικού για να «σφραγίσουν» τους περικυκλωμένους Σοβιετικούς που τελικά κατάφεραν να διαφύγουν. Παρόλα αυτά η γερμανική επίθεση είχε προκαλέσει ρήγμα εύρους 30 χλμ. στις σοβιετικές γραμμές.

Με την υποστήριξη και της αεροπορίας οι Γερμανοί συνέχισαν την προέλαση και ουσιαστικά άνοιξαν τον δρόμο για τη Βουδαπέστη, μετά και την κατάληψη της πόλης Ζέκεφεχεβαρ στις 22 Ιανουαρίου. Ο Τολμπούκιν υποχρεώθηκε να ρίξει ισχυρές δυνάμεις για να σταματήσει τους Γερμανούς από τον φθάσουν στη Βουδαπέστη.

Ο Σοβιετικός στρατάρχης έριξε το 5ο Σώμα Ιππικού προς απόφραξη του ρήγματος. Το σώμα διέθετε 100 άρματα, αλλά το κυριότερο εκατοντάδες πυροβόλα, πεδινά και αντιαρματικά και κατάφερε να ανακόψει τον ρυθμό προέλασης των Γερμανών. Αυτό πάντως οφειλόταν και στις απώλειες, τη κόπωση και κυρίως την έλλειψη καυσίμων που αντιμετώπιζαν οι Γερμανοί.

Οι Σοβιετικοί έριξαν στη μάχη και το 1ο Μηχανοκίνητο Σώμα τους καθυστερώντας έτι περαιτέρω τη γερμανική προέλαση. Παρόλα αυτά στις 26 Ιανουαρίου η 3η ΜΠα SS βρισκόταν σε απόσταση μόλις 25 χλμ. από τη Βουδαπέστη ενώ η 1η ΜΠα είχε αποκτήσει επαφή ασυρμάτου με τους πολιορκημένους.

Αποτυχία

Εκεί όμως τελείωσαν όλα. Στερούμενος επαρκούς πεζικού, αδυνατώντας να καλύψει τις τεθωρακισμένες του αιχμές, αναλογιζόμενος τις απώλειες και τις δυσκολίες ανεφοδιασμού σε καύσιμα, αλλά και αντιμετωπίζοντας ολοένα και περισσότερες σοβιετικές δυνάμεις, ο Μπαλκ έδωσε διαταγή υποχώρησης, προκαλώντας την οργή του διοικητή του IV ΣΠα SS Χέρμπερτ Γκίλε.

Ο Μπαλκ είχε δίκιο. Ο υπεύθυνος όμως για την αποτυχία δεν ήταν άλλος από τον Χίτλερ. Παρά τις εισηγήσεις των στρατηγών του, είχε αρνηθεί την συμμετοχή στην επίθεσης και της 2ης Στρατιάς Πάντζερ. Αν ο Μπαλκ είχε ενισχυθεί το 3ο Ουκρανικό Μέτωπο θα είχε ανεπανόρθωτα ηττηθεί και η Βουδαπέστη θα είχε απελευθερωθεί.

Στις 27 Ιανουαρίου ο Τολμπούκιν εξαπέλυσε αντεπίθεση με στόχο την περικύκλωση και τη καταστροφή του IV ΣΠα SS, ακριβώς όπως είχε προβλέψει ο Μπαλκ. Ωστόσο οι Γερμανοί άντεξαν, αν και το IV ΣΠα SS είχε απομείνει με μόλις 50 επιχειρησιακά άρματα. Μάλιστα ένα ολόκληρο σοβιετικό σώμα στρατού, το 23ο Τεθωρακισμένο, διαλύθηκε σε μια μόλις ημέρα, χάνοντας πάνω από 100 άρματα.

Παρόλα αυτά η σοβιετική αριθμητική υπεροχή ήταν τόσο καταθλιπτική που οι Γερμανοί υποχρεώθηκαν να παραχωρήσουν σχεδόν όσο έδαφος είχαν καταλάβει έως την 1η Φεβρουαρίου. Η τύχη της Βουδαπέστης είχε σφραγιστεί.

ΠΗΓΗ


Αφήστε ένα μήνυμα

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ