Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Queen’s στο Μπέλφαστ βρήκαν, για πρώτη φορά, ένα συγκεκριμένο βακτήριο στο έντερο που εκκρίνει μόρια πρωτεΐνης τα οποία μιμούνται την ανθρώπινη πρωτεΐνη, κάνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα να στρέφεται ενάντια του εαυτού του. Το ένοχο βακτήριο ονομάζεται Bacteroides fragilis, και ζει φυσιολογικά στο ανθρώπινο έντερο.
Η ομάδα του Queen’s έδειξε πως αυτό το βακτήριο παράγει πρωτεΐνη που προσομοιάζει στην ανθρώπινη, η οποία θα μπορούσε να πυροδοτεί αυτοάνοσα νοσήματα όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Αυτή η ανθρώπινη πρωτεΐνη ονομάζεται ουβικουιτίνη και είναι απαραίτητη για τις φυσιολογικές κυτταρικές διαδικασίες στο σώμα μας.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση British Society for Immunology Journal Clinical and Experimental Immunology, αποτελεί μια σημαντική ανακάλυψη. Οι «πρωτεΐνες-μιμητές» ξεγελούν το ανοσοποιητικό μας σύστημα και πυροδοτούν αυτάνοσες ασθένειες.
«Όταν καταγράψαμε το γονιδίωμα του Bacteroides fragilis πριν από λίγα χρόνια, μείναμε έκπληκτοι από την ανακάλυψη ενός γονιδίου που προσομοίαζε στου ανθρώπου, κάτι που δεν υπήρχε σε κανένα άλλο βακτήριο» σχολιάζει η καθηγήτρια Sheila Patrick, από το Πανεπιστήμιο Queen’s. «Η πρωτεΐνη που παράγει αυτό το γονίδιο έχει σχεδόν το ίδιο σχήμα με την πρωτεΐνη που βρίσκεται σε σχεδόν κάθε ανθρώπινο κύτταρο. Αναρωτηθήκαμε αμέσως εάν αυτή η μίμηση της ουβικουιτίνης θα μπορούσε να συνδέεται με αυτοάνοσες παθήσεις όπως ο λύκος. Είναι γνωστό από τη δεκαετία του 1990 πως κάποιοι άνθρωποι με αυτοάνοσα έχουν αντισώματα που στοχεύουν την ανθρώπινη ουβικουιτίνη, ωστόσο δεν γνωρίζουμε γιατί συμβαίνει αυτό. Αποφασίσαμε έτσι να δούμε εάν οι άνθρωποι αυτοί είχαν επίσης αντισώματα που στοχεύουν την εκδοχή της ουβικουιτίνης από το Bacteroides fragilis».
«Έχουμε βρει πως κάποιοι άνθρωποι με αυτοάνοσα έχουν υψηλά επίπεδα αντισωμάτων στη βακτηριακή μίμηση της ουβικουιτίνης. Είναι επίσης πιθανό να έχουν αντισώματα τόσο στην ανθρώπινη όσο και στη βακτηριακή μίμηση αυτής της πρωτεΐνης. Τώρα πρέπει να ανακαλύψουμε γιατί η μίμηση της ουβικουιτίνης ξεκινά μια λανθασμένη αντίδραση του ανοσοποιητικού. Κατόπιν ίσως μπορούμε να διαγνώσουμε έγκαιρα ορισμένες αυτοάνοσες παθήσεις και τελικά να μπορούμε να αποτρέψουμε κάποιες απ’ το να εκδηλωθούν» πρόσθεσε η Dr Linda Stewart.