Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι η κατάλληλη επέτειος για να αναλογιστεί κανείς την πρόοδο που έχει σημειωθεί, να επιδιώξει αλλαγές, αλλά και να αναγνωρίσει πράξεις θάρρους και αποφασιστικότητας από γυναίκες, οι οποίες έχουν διαδραματίσει έναν εξαιρετικό ρόλο στην ιστορία των χωρών και των κοινοτήτων τους.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (International Women’s Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου.
Θεσπίστηκε για πρώτη φορά το 1977 με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ για να αναδείξει τα προβλήματα και να προωθήσει τα δικαιώματα της γυναίκας.
Όπως επισημαίνει ο ΟΗΕ, ο κόσμος έχει κάνει πρωτοφανή πρόοδο, αλλά καμία χώρα δεν έχει επιτύχει την ισότητα των φύλων.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό, η κατάσταση που επικρατεί παγκοσμίως είναι η ακόλουθη:
- Οι νομικοί περιορισμοί στερούν την πρόσβαση σε 2,7 δισ. γυναίκες από την ίδια επιλογή θέσεων εργασίας με τους άνδρες.
- Οι γυναίκες κερδίζουν 23% λιγότερα από τους άνδρες.
- Οι γυναίκες καταλαμβάνουν μόνο 24% των κοινοβουλευτικών εδρών παγκοσμίως.
- 1 στις 3 έχουν εμπειρία σωματικής ή σεξουαλικής βίας- συχνά από έναν στενό συνεργάτη
- 200 εκατομμύρια κορίτσια-γυναίκες έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων- 1 στα 3 κορίτσια στις 30 χώρες που επικρατεί αυτή η πρακτική.
- Σε περισσότερες από 50 χώρες οι γυναίκες δεν έχουν δικαίωμα να αποκτήσουν, να αλλάξουν ή να διατηρήσουν την ιθαγένειά τους.
- 184 από 194 χώρες εγγυώνται να διασφαλίσουν την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στα Συντάγματά τους.
- Σε 29 χώρες, οι σύζυγοι είναι οι νόμιμοι αρχηγοί των νοικοκυριών
- Οι γυναίκες ξοδεύουν τριπλάσιο χρόνο από τους άνδρες ημερησίως σε μη αμοιβόμενη φροντίδα και οικιακή εργασία.
- Παγκοσμίως, 750 εκατ. ενήλικες είναι αγράμματοι. Τα 2/3 είναι γυναίκες.
Η ιστορική διαδρομή
Η ιστορική διαδρομή της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας δεν ξεκινά με την υιοθέτησή από τον ΟΗΕ το 1977. Πρωτογιορτάστηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στην Νέα Υόρκη, ως Εθνική Ημέρα της Γυναίκας, με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ, σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Το περιστατικό αυτό αμφισβητείται σήμερα από μερίδα αμερικανών ιστορικών και χαρακτηρίζεται μύθος.
Με αφετηρία τις ΗΠΑ, ο εορτασμός διεθνοποιήθηκε τον επόμενο χρόνο, κατά την διάρκεια δευτέρου συνεδρίου του γυναικείου τμήματος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς (2η Διεθνής), που έγινε στην Κοπεγχάγη (26-27 Αυγούστου 1910). Οι 100 σύνεδροι από 17 χώρες υιοθέτησαν την πρόταση τριών γερμανίδων (Λουίζ Τσιτς, Κλάρα Τσέτκιν και Κέτε Ντούνκερ) να γιορτάζεται κάθε χρόνο η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας,ως ένα βήμα για την προώθηση της ισότητας των δύο φύλων, που θα περιλάμβανε και το εκλογικό δικαίωμα, που ήταν τότε το καθολικό ζητούμενο για τις γυναίκες όλου του κόσμου.
Στις 19 Μαρτίου 1911 γιορτάστηκε για πρώτη φορά η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στην Αυστρία, την Γερμανία, την Ελβετία και την Δανία. Κοινός τόπος και στις τέσσερις χώρες ήταν η ψήφος στις γυναίκες και η ανάδειξη των γυναικών σε δημόσια αξιώματα. Οι αμερικανίδες συνέχιζαν να γιορτάζουν την δική τους εθνική ημέρα την τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου. Το 1914, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε στην Γερμανία στις 8 Μαρτίου – είτε επειδή ήταν Κυριακή είτε σε ανάμνηση της απεργίας του 1857 στην Νέα Υόρκη- και έκτοτε καθιερώθηκε η ημερομηνία αυτή για τον εορτασμό και υιοθετήθηκε αρκετά χρόνια αργότερα από τον ΟΗΕ.
Μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία (1917), η φεμινίστρια Αλεξάνδρα Κολοντάι έπεισε τον Λένιν να καθιερώσει την 8η Μαρτίου ως επίσημη αργία. Αργία μόνο για τις γυναίκες καθιερώθηκε στην Κίνα μετά την επικράτηση των κομμουνιστών του Μάο Τσε Τουνγκ. Γρήγορα, όμως, η Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας έχασε το πολιτικό και διεκδικητικό της υπόβαθρο και εορτάζεται ως έκφραση συμπάθειας και αγάπης των ανδρών προς τις γυναίκες, με προσφορά λουλουδιών και δώρων.
Η άνοδος του φεμινιστικού κινήματος στη Δύση τη δεκαετία του ’60 αναζωογόνησε τη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, η οποίας από το 1977 διεξάγεται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, με αιχμή του δόρατος την ανάδειξη των γυναικείων προβλημάτων και δικαιωμάτων.