Οι μισές από τις ψυχικές ασθένειες ξεκινούν στην ηλικία των 14 ετών, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ανιχνεύονται και δεν θεραπεύονται. Η κατάθλιψη είναι η τρίτη αιτία νοσηρότητας μεταξύ των εφήβων. Η αυτοκτονία είναι η δεύτερη αιτία θανάτου των ατόμων από 15 έως 29 ετών. Η επιβλαβής χρήση αλκοόλ και παράνομων εξαρτησιογόνων ουσιών από εφήβους, αποτελεί μείζον θέμα σε πολλές χώρες, γεγονός που είναι δυνατόν να οδηγήσει σε επικίνδυνες συμπεριφορές. Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν επίσης ανησυχητικό ζήτημα για τους νέους.
Τα παραπάνω στοιχεία έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Υγείας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας (World Mental Health Day) _10 Oκτωβρίου 2018, με θέμα «Νέοι άνθρωποι και ψυχική υγεία σε έναν κόσμο που αλλάζει» (Young people and mental health in a changing world).
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η εφηβεία και τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης, είναι περίοδοι της ζωής κατά τις οποίες συντελούνται πολλές αλλαγές, για παράδειγμα αλλαγές στο σχολικό περιβάλλον, αναχώρηση από το σπίτι για το πανεπιστήμιο ή για μια νέα εργασία. Σε πολλούς νέους, αυτές θεωρούνται συναρπαστικές στιγμές, μπορούν όμως και να είναι περίοδοι πρόκλησης άγχους και ανησυχίας. Σε μερικές περιπτώσεις, αν δεν αναγνωριστούν και δεν γίνει κατάλληλη διαχείριση από τους νέους, αυτά τα συναισθήματα είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε ψυχικές επιπλοκές ή και ασθένειες. Η χρήση των διαδικτυακών τεχνολογιών που εξαπλώνεται, ενώ αναμφίβολα παρέχει πολλά πλεονεκτήματα, ενδέχεται επίσης να επιφέρει επιπρόσθετες πιέσεις, καθώς η συνδεσιμότητα σε εικονικό δίκτυο οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας και της νύχτας αυξάνεται. Επίσης, πολλοί έφηβοι ζουν σε περιοχές, οι οποίες επηρεάζονται από περιστατικά έκτακτης ανθρωπιστικής κρίσης, όπως πολεμικές συγκρούσεις, φυσικές καταστροφές και επιδημίες. Οι νέοι που βιώνουν τέτοιες καταστάσεις είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι σε ψυχικές διαταραχές και ασθένειες.
Ευτυχώς, υπάρχει μια αναπτυσσόμενη αναγνώριση της σημασίας της προσφοράς βοήθειας στους νέους ανθρώπους, ώστε να οικοδομήσουν τη ψυχική τους δύναμη, από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, για να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις του σημερινού κόσμου που αλλάζει. Τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η προώθηση και η προστασία της ψυχικής υγείας των εφήβων έχει πλεονεκτήματα, όχι μόνο στην υγεία τους βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αλλά και στις εθνικές οικονομίες και στην κοινωνία. Με υγιείς νέους ανθρώπους ικανούς να συνεισφέρουν περισσότερο στην εργασία, στην οικογένεια, στην κοινότητα και στην κοινωνία, επιτυγχάνεται η ευημερία και η ανάπτυξη σε κάθε επίπεδο.
Ως προς τα μέτρα πρόληψης, πολλά δύνανται να γίνουν, ώστε να βοηθηθεί ένας νέος να οικοδομήσει ψυχικό σθένος από μικρή ηλικία, να προλάβει την ψυχική διαταραχή και να διαχειριστεί και να θεραπεύσει την ψυχική ασθένεια. Η πρόληψη αρχίζει με την αναγνώριση και την κατανόηση των πρώιμων μηνυμάτων και συμπτωμάτων της ψυχικής διαταραχής/ασθένειας. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά και τους έφηβους να καλλιεργήσουν και να αναπτύξουν δεξιότητες ζωής, ώστε να αντιμετωπίσουν τις καθημερινές προκλήσεις στο σπίτι και στο σχολικό περιβάλλον. Παράλληλα, είναι δυνατόν να παρασχεθεί ψυχοκοινωνική υποστήριξη στα σχολεία και σε άλλες κοινοτικές δομές και φυσικά να ευαισθητοποιηθούν και να καταρτιστούν οι επαγγελματίες υγείας στο χώρο της υγείας, ώστε να είναι σε θέση να ανιχνεύσουν και να διαχειριστούν διαταραχές της ψυχικής υγείας.
Η επένδυση σε προγράμματα για την κατανόηση, την ενσωμάτωση και την τεκμηρίωση της ψυχικής υγείας των νέων, από τους αρμόδιους φορείς στους τομείς που αφορούν την κοινωνία, την υγεία και την εκπαίδευση, θεωρείται ουσιαστική. Αυτή η επένδυση θα πρέπει να συνδέεται με προγράμματα που θα εστιάζουν:
α. στην ενημέρωση των εφήβων και των νέων για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να φροντίσουν την ψυχική τους υγεία (αυτοφροντίδα)
β. στην ενημέρωση των νέων ατόμων, των γονέων και των εκπαιδευτικών, ώστε να μάθουν πώς να υποστηρίζουν τους φίλους τους, τα παιδιά τους και τους μαθητές τους.
Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας στην αναφορά της για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας για το έτος 2018, η οποία είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο https://wfmh.global/world-mental-health-day-2018/, επισημαίνει τα κάτωθι:
«Φαντάσου να μεγαλώνεις στον κόσμο μας σήμερα. Διαρκώς να μάχεσαι τις συνέπειες της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τους πολέμους και τη βία στο σπίτι, στο σχολείο και στην εργασία. Οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στο διαδίκτυο – αντιμετωπίζοντας εγκλήματα και εκφοβισμό στον κυβερνοχώρο και παίζοντας βίαια παιχνίδια. Οι αριθμοί των αυτοκτονιών και της χρήσης ουσιών αυξάνονται σταθερά. Οι νέοι με διαφοροποίηση στη σεξουαλική συμπεριφορά/κατεύθυνση συχνά νιώθουν μόνοι και περιθωριοποιούνται όταν είναι αληθινοί με τους εαυτούς τους. Οι νέοι άνθρωποι βρίσκονται στην ηλικία κατά την οποία σοβαρές ασθένειες μπορούν να προκληθούν και να εδραιωθούν, χωρίς όμως ουσιαστικά να διδάσκονται θέματα για την ψυχική υγεία και την ευημερία.
Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας επικεντρώνεται στους νέους ανθρώπους και την ψυχική υγεία σε έναν κόσμο που αλλάζει ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας 2018. Στόχος είναι να επισημανθούν τα θέματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι σε όλο τον κόσμο σήμερα και να ξεκινήσει η συζήτηση σχετικά με το τι χρειάζονται οι νέοι για να αναπτυχθούν με υγεία, ευτυχία και δύναμη. Με αφορμή αυτή τη χρονιά, σημαντικό είναι να δοθεί έμφαση στις ανάγκες των νέων ανθρώπων. Είναι ώρα για διαμόρφωση κοινών θέσεων και να απαιτηθούν περισσότερα για αυτόν τον ευαίσθητο πληθυσμό – το μέλλον μας εξαρτάται από αυτόν!»