Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, που ολοκληρώθηκε σήμερα με το σουλτανικό σόου, αποτελεί κατάφωρη παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σύμφωνα με νομικούς, καθηγητές και Ιεράρχες. Βάσει αυτού, η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) θα έπρεπε να είναι μονόδρομος και υπό την αιγίδα της UNESCO.
Βέβαια, μέχρι στιγμής η στάση της UNESCO έχει προκαλέσει μόνο ερωτηματικά και αντιδράσεις διεθνώς, καθώς εκτός από κάποια φραστικά «χάδια» στην Τουρκία, δεν έχει κινήσει νομικές διαδικασίες εναντίον της. Και αν ένας οργανισμός έχει την ευθύνη να το κάνει, μιας και η Αγία Σοφία είναι μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αυτός είναι η UNESCO. Φεύ…
Πιθανόν μάταια περιμένει και η Ελλάδα κάποια αντίδραση στην επιλογή της να διεθνοποιήσει το θέμα και να προχωρήσει σε κινήσεις που θα αποφέρουν κυρώσεις κατά της Τουρκίας μέσω των διεθνών οργανισμών. Τόσο ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας, όσο και η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη είναι σε κοινή γραμμή πάνω σε αυτό και το αποφάσισαν σε σύσκεψη που έγινε παρουσία και της Αντιπροσώπου μας στην UNESCO.
Όπως προείπαμε όμως, ούτε φωνή, ούτε ακρόαση από τον Εκπαιδευτικό Επιστημονικό και Πολιτιστικό Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, για να γράψουμε και στα ελληνικά την πλήρη ονομασία.
Ο Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας κ. Γαβιήλ μιλώντας για την Αγία Σοφία, έκανε λόγο για παραβίαση του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας, αναφέροντας ότι είναι δικαίωμα του καθενός που θεωρεί ότι θίγεται, να κάνει προσφυγή, μην περιμένοντας προφανώς να γίνει κάτι επίσημο, ή συλλογικό.
Όσον αφορά το νομικό υπόβαθρο για την προσφυγή, ο πρόεδρος του ΔΣΑ, Δημ. Βερβεσός αναφέρει σε επιστολή του προς τους Ευρωπαίους συναδέλφους του:
«..Μετά την κήρυξή της ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, η Αγία Σοφία προστατεύεται κατά το διεθνές δίκαιο από την Διεθνή Σύμβαση για την προστασία της Παγκοσμίου Πολιτιστικής και Φυσικής κληρονομιάς της 23ης Νοεμβρίου 1972.Συμφώνως προς τα άρθρα 4 και 6 παρ. 1 της Συμβάσεως
α) Έκαστον των Κρατών Μελών θα κάνη ό,τι είναι δυνατόν όπως πραγματοποιηθεί ο προσδιορισμός, η προστασία, η συντήρησις, η αξιοποίησις και η μεταβίβασις εις τας μελλούσας γενεάς της κειμένης επί του εδάφους του πολιτιστικής και φυσικής κληρονομίας και
β) τα Κράτη Μέλη αναγνωρίζουν ότι η πολιτιστική και φυσική κληρονομιά αποτελεί παγκόσμιον κληρονομίαν εις την προστασίαν της οποίας άπασα η διεθνής κοινότης έχει το καθήκον να συμπράττη.
Στις ως άνω διεθνείς υποχρεώσεις συμπεριλαμβάνεται προδήλως, κατά το σκοπό των σχετικών διατάξεων, η διατήρηση του οικουμενικού χαρακτήρα των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Στην περίπτωση της Αγίας Σοφίας, ο χαρακτήρας αυτός συναρτάται με την διατήρηση της προστασίας της ως μνημείου και του ιστορικού προορισμού της, της ελεύθερης πρόσβασης όλων σε αυτήν και της απόλυτης διαφύλαξης των βυζαντινών αγιογραφιών και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της , που κινδυνεύουν από τις παρεμβάσεις για την μετατροπή της σε ισλαμικό τέμενος».