Ενδεχόμενη επιβολή σοβαρών οικονομικών κυρώσεων από την ΕΕ σε βάρος της Τουρκίας τον προσεχή Δεκέμβριο, θα δώσει το τελικό χτύπημα στην τουρκική οικονομία
Μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του ότι η Τουρκία θα επεμβαίνει παντού όπου υπάρχει βία, σε νέα του δημόσια ομιλία, ο Ερντογάν, αφού για μία ακόμα φορά κατασκεύασε εχθρούς, αφού φαντάστηκε επιθέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο κατά της Τουρκίας, κράτησε και πάλι για τον εαυτό του τον ρόλο εκείνου που ανθίσταται σε όλα αυτά τα υποτιθέμενα φθονερά σχέδια: «Τώρα μας κάνουν επιθέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Με τη βοήθεια του Θεού τους χαλάμε όλα τα σενάρια. Τους τα χαλάσαμε στο Ιράκ, τους τα χαλάσαμε στη Συρία, τους τα χαλάσαμε στη Μεσόγειο, τους τα χαλάσαμε και στη Μαύρη Θάλασσα. Όπως και σε κάθε διεθνή πλατφόρμα στην οποία συμμετέχουμε».
Για μία ακόμα φορά, δηλαδή, ο Τούρκος Πρόεδρος έκανε αυτό που ξέρει καλύτερα: Να λαϊκίζει με φανταστικές θεωρίες, να φανατίζει εναντίον ορατών και αόρατων εχθρών, να ποτίζει τα τουρκικά πλήθη με εθνικισμό και μισαλλοδοξία, προκειμένου να αποπροσανατολίσει τους Τούρκους από τα πραγματικά, καθημερινά τους προβλήματα. Η βασική πολιτική του γραμμή παραμένει η ίδια και μπορεί να αποτυπωθεί περιληπτικά με την εξής φράση: «Μπορεί να πεινάτε, μπορεί να υποφέρετε, όμως κάντε υπομονή, διότι εγώ προσπαθώ να δοξάσω την Τουρκία».
Κάτι πρέπει να άλλαξε στο μυαλό του Ερντογάν μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016. Η πολιτική φιλοσοφία του σχετικά μετριοπαθούς, έως τότε, Τούρκου Πρόεδρου, εφεξής μεταβλήθηκε άρδην. Το γεγονός ότι όχι μόνο επιβίωσε, αλλά και εξήλθε ισχυρότερος, ενδεχομένως του φούσκωσε το μυαλό, τον έκανε να πιστέψει ότι ήταν ο εκλεκτός του Αλλάχ, ο επιλεγμένος ηγέτης, ισάξιος με τους μεγάλους Οθωμανούς σουλτάνους του παρελθόντος. Το θεϊκό του πεπρωμένο τον καλούσε να επιβεβαιώσει τον ρόλο του εκλεκτού ηγέτη στην πράξη, οδηγώντας την Τουρκία στα παλαιά οθωμανικά της μεγαλεία. Για να το επιτύχει, εφάρμοσε δύο βασικές πολιτικές των οθωμανών προκατόχων του: πλήρης αυταρχισμός στο εσωτερικό, απόλυτα στρατιωτικοποιημένη εξωτερική πολιτική στο εξωτερικό (Συρία, Ιράκ, Λιβύη, Αρμενία, ακόμα και στη Σομαλία). Ταυτόχρονα, άρχισε να ζει όπως θα άρμοζε σε έναν σουλτάνο: σε ολόχρυσα παλάτια εκατοντάδων δωματίων και σε υπερπολυτελή εξοχικά, όλα πληρωμένα από την τσέπη του απλού Τούρκου πολίτη.
Όταν όμως επενδύεις τεράστια ποσά σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς, όταν πρέπει να χρηματοδοτήσεις τόσα πολεμικά μέτωπα, είναι ζήτημα απλής αριθμητικής ότι κάποια στιγμή η οικονομία σου θα καταρρεύσει. Αυτό το προφανές και πασίδηλο, επιβεβαιώνουν και οι πρόσφατες εκθέσεις γερμανικών τραπεζών, σύμφωνα με τις οποίες, τα εξωτερικά μέτωπα που έχει ανοίξει ο Ερντογάν, αποτελούν μία από τις βασικότερες αιτίες της συνεχούς κατρακύλας της τουρκικής οικονομίας.
Στις εκθέσεις αυτές, ο Τούρκος Πρόεδρος κατονομάζεται ως ο κύριος υπεύθυνος της ραγδαίας επιδείνωσης των δεικτών της οικονομίας, αφού «πρόκειται για έναν πολιτικό που αναζητεί συνεχώς τη σύγκρουση, ο δε πραγματικός του στόχος είναι να αποπροσανατολίσει από εσωτερικά προβλήματα και να ενισχύσει την εξουσία του».
Στην Τουρκία του δήθεν «εκλεκτού ηγέτη» Ερντογάν, όλοι οι δείκτες της οικονομίας καταρρέουν. Το πραγματικό ποσοστό του πληθωρισμού, σύμφωνα με τον οικονομολόγο Στιβ Χάνκε του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, αγγίζει το 37%, η ανεργία καλπάζει, οι τιμές αγαθών και υπηρεσιών έχουν αυξηθεί στη γείτονα κατά τουλάχιστον 25%, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι το επιτόκιο του πενταετούς τουρκικού ομολόγου ανέρχεται σε 13,7% την ίδια στιγμή που το ελληνικό πενταετές έχει επιτόκιο 0,15%!
Ακρίβεια, ανεργία, αγανάκτηση. Η τουρκική κοινωνία μοιάζει με καζάνι που βράζει, γι’ αυτό και πλέον η τουρκική αντιπολίτευση, παρά το ερντογανικό καθεστώς αυταρχισμού και κατατρομοκράτησης των πάντων, αρχίζει πλέον όχι μόνο να μιλάει, αλλά και να τα λέει έξω από τα δόντια. Ο Κεμάλ Κιλιντσάρογλου, Πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, παραπονούμενος για τα υψηλά επιτόκια δανεισμού απαριθμεί ειρωνικά παλαιές μεγαλόστομες δηλώσεις του Ερντογάν και αναρωτιέται: «Πού είναι που μας μιλούσες για ισχυρή Τουρκία, αποκαλώντας τον εαυτό σου παγκόσμιο ηγέτη; Πράγματι είμαστε παγκόσμιοι πρωταθλητές, στο να πληρώνουμε τόκους!». Η δε Μεράλ Ακσενέρ, Πρόεδρος του «Καλού Κόμματος», απευθυνόμενη στον Τούρκο Πρόεδρο, είπε σε πολύ έντονο ύφος: «Κύριε Ερντογάν! Αντί να λες στον λαό να κάνει υπομονή, πρώτα να πουλήσεις το αεροσκάφος σου αξίας 500 εκατομμυρίων δολαρίων και να μειώσεις τις υπέρογκες δαπάνες του παλατιού σου!». Επίθεση, όμως, στον Ερντογάν εξαπέλυσε και ο πρώην Υπουργός Οικονομικών του και νυν Πρόεδρος του κόμματος DEVA, Αλί Μπαμπατζάν, κατηγορώντας τον ότι έχει οδηγήσει τον λαό στη φτώχεια και επισημαίνοντας ότι «Η οικονομία μας βρίσκεται μέσα σε ένα σκοτεινό τούνελ. Η οικονομική ηγεσία προσπαθεί να μιλήσει για τρένο που προχωράει με καλά βαγόνια, όμως εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα το τρένο της τουρκικής οικονομίας έχει εκτροχιαστεί».
Όσο τα προβλήματα της Τουρκίας θα διογκώνονται, όσο τα τείχη της διεθνούς απομόνωσης θα υψώνονται, όσο η οικονομία θα καταρρέει, τόσο ο Ερντογάν θα ψάχνει εναγωνίως για μια επιτυχία σε ένα τουλάχιστον από όλα αυτά τα μέτωπα που έχει ανοίξει και συνεχίζει να ανοίγει. Είναι ο μοναδικός τρόπος να πείσει, αφενός τον εαυτό του ότι είναι πράγματι ο «εκλεκτός» του Αλλάχ, όπως ο ίδιος ψευδαπατάται, αφετέρου τους Τούρκους πολίτες, που συνεχίζουν να τον πιστεύουν, μεθυσμένοι από τους φανατισμούς και τις μισαλλοδοξίες που τους ποτίζει. Έως πότε όμως θα τους κοροϊδεύει; Όσο οι τσέπες των πολιτών αδειάζουν, όσο η αγοραστική τους δύναμη εξασθενεί, τόσο ο χρόνος για τον Ερντογάν μετράει αντίστροφα. Και αυτό η τουρκική αντιπολίτευση έχει αρχίσει να το καταλαβαίνει, κοιτάζοντας να επωφεληθεί όσο μπορεί.
Για την Ελλάδα, το πρόβλημα, φυσικά, δεν είναι μόνο τα πρόσωπα, αλλά οι εφαρμοζόμενες πολιτικές στις εξωτερικές σχέσεις. Ο κίνδυνος πλήρους κατάρρευσης της τουρκικής οικονομίας και αναπόφευκτης προσφυγής στο ΔΝΤ ίσως να λειτουργήσει ως καμπανάκι στα τουρκικά ώτα, ώστε επιτέλους να μάθουν ότι τα συγκρουσιακά νταηλίκια και οι προκλητικές αυθαιρεσίες σε βάρος γειτονικών κρατών όχι μόνο δεν ωφελούν, αλλά βλάπτουν ουσιωδώς τα τουρκικά συμφέροντα. Αυτά που βοηθούν πραγματικά τους λαούς να αναπτυχθούν και να ευημερήσουν είναι η ειρήνη, η ασφάλεια, η σταθερότητα που χτίζονται μέσα από τις σχέσεις καλής γειτονίας και το σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου.
Ενδεχόμενη επιβολή σοβαρών οικονομικών κυρώσεων από την ΕΕ σε βάρος της Τουρκίας τον προσεχή Δεκέμβριο, θα δώσει το τελικό χτύπημα στην τουρκική οικονομία, αναγκάζοντας τους Τούρκους να διδαχθούν το μάθημα αυτό γρηγορότερα, αλλά και με πολύ πιο επώδυνο γι’ αυτούς τρόπο. Εκτός αν ο εγωισμός του Τούρκου Προέδρου είναι τόσο τυφλός και άμετρος, ώστε να παραμείνει αμετανόητος.