Το σοβιετικό, και μετέπειτα ρωσικό, διαστημικό πρόγραμμα, έχει στην ιστορία του σελίδες δόξας- ωστόσο δεν απουσιάζουν και οι πιο «άδοξες» σελίδες, ή αυτές των περασμένων μεγαλείων, και ιδιαίτερα χαρακτηριστική αυτών είναι η περίπτωση του διαστημικού λεωφορείου Buran.
Επί σειρά ετών, το σκάφος βρισκόταν εγκαταλελειμμένο σε ένα παρατημένο υπόστεγο στο Καζακστάν, το οποίο επισκέπτονται μόνο τολμηροί εξερευνητές, προκειμένου να φωτογραφηθούν πλάι σε ένα άγνωστο σε πολλούς, μα από πολλές απόψεις εντυπωσιακό κεφάλαιο της διαστημικής ιστορίας. Ωστόσο, ακόμα και έτσι, οι εικόνες του σκάφους – απομειναρίου μιας άλλης εποχής- με γκράφιτι στα πλευρά του, προκάλεσαν πολύ αρνητικά σχόλια online, και προβληματισμούς σχετικά με την προστασία και τη διατήρηση των «κειμηλίων» της ιστορίας του Διαστήματος.
Το σοβιετικό Buran θυμίζει πολύ εμφανισιακά το αμερικανικό διαστημικό λεωφορείο (Space Shuttle), και προοριζόταν επίσης ως επαναχρησιμοποιούμενο διαστημόπλοιο, προκειμένου να καταστήσει πιο «εύκολες» τις διαστημικές πτήσεις.
Το σκάφος βρίσκεται σε υπόστεγο στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν. Μόνο μία αποστολή πραγματοποιήθηκε, το 1988, έναν χρόνο πριν την κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου. Καθώς η Σοβιετική Ένωση κατέρρεε, το πρόγραμμα «πάγωνε», και εν τέλει ακυρώθηκε.
Ένα μοντέλο πλήρους κλίμακας βρίσκεται σε μουσείο στο Μπαϊκονούρ, και ένα σκάφος καταστράφηκε από κατάρρευση οροφής. Ένα δεύτερο βρίσκεται σε αποθήκευση στο υπόστεγο, και ήταν αυτό που στοχοποιήθηκε πρόσφατα για γκράφιτι.
Το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, επικαλούμενο τη διαστημική υπηρεσία Roscosmos, μετέδωσε πως «μια ομάδα άγνωστων ατόμων διείσδυσε στις εγκαταστάσεις του κοσμοδρομίου του Μπαϊκονούρ» πριν «διακοσμήσει» το σκάφος. Οι εικόνες αναρτήθηκαν στο Instagram και μετά κυκλοφόρησαν ευρέως, ωστόσο πολλά σχόλια και αντιδράσεις ήταν οργισμένα, με σύντομα κατέβηκαν.
Σύμφωνα με το TASS, τα γκράφιτι έγραψαν «Γιούρα, φτάσαμε» (αναφορά στον Σοβιετικό κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν) και «πριν σκαρφαλώσουμε στα άστρα, ένας άνθρωπος πρέπει να μάθει να ζει στη Γη».
Πολλοί διαμαρτυρήθηκαν για αυτό που εξέλαβαν ως βεβήλωση ενός τμήματος της σοβιετικής διαστημικής ιστορίας, ωστόσο το αποτέλεσμα ίσως να είναι θετικό, καθώς ενδεχομένως να υπάρξουν ενέργειες για την προστασία και διατήρηση του σκάφους. Η Roscosmos είπε πως θα τεθεί θέμα μετακίνησης σε μουσείο.
H ιστορία του
Το Buran (χιονοθύελλα) άρχισε να αναπτύσσεται λόγω των σοβιετικών προβληματισμών πως το αμερικανικό διαστημικό λεωφορείο θα μπορούσε να έχει στρατιωτική χρήση. Η ανάπτυξή του άρχισε το 1976, και προοριζόταν να μπορεί να μεταφέρει φορτίο 30 τόνων στο Διάστημα. Στην καμπίνα πληρώματος μπορούσε να μεταφέρει έξι επιβαίνοντες, ενώ στον χώρο φόρτωσης μπορούσε να μεταφέρει δορυφόρους ή επιπλέον μέλη πληρώματος.
Το Buran έκανε 24 δοκιμαστικές πτήσεις εντός ατμόσφαιρας, και είναι αξιοσημείωτο πως, από αυτές, οι 15 ήταν αυτοματοποιημένες. Βγήκε από την ατμόσφαιρα του πλανήτη μας μόνο μία φορά, τον Νοέμβριο του 1988, πέταξε στο Διάστημα, πραγματοποιώντας δύο περιστροφές γύρω από τη Γη, και επέστρεψε. Αξιομνημόνευτο είναι πως η πτήση αυτή ήταν μη επανδρωμένη, και διεξήχθη αυτόματα, ιδιαίτερα σημαντικό αν λάβει υπόψιν του κανείς την εποχή που πραγματοποιήθηκε. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως το μεγαλύτερο και βαρύτερο αεροπλάνο στον κόσμο, το An-225 Mriya, κατασκευάστηκε για ακριβώς για να μεταφέρει το Buran.
Το Buran προοριζόταν να πετάξει και πάλι στο Διάστημα το 1993, ωστόσο η μοίρα του δεν μπορούσε να αποσυνδεθεί από αυτήν της Σοβιετικής Ένωσης. Οι οριστικοί τίτλοι τέλους μπήκαν το 1993 μετά την κατάρρευσή της, και αφού το πρόγραμμα είχε «παγώσει». Όσα σκάφη είχαν κατασκευαστεί (ή βρίσκονταν σε στάδιο κατασκευής) αποθηκεύτηκαν, και ένα από αυτά – λέγεται πως ήταν αυτό που πέταξε στο Διάστημα- καταστράφηκε το 2002 κατά την κατάρρευση του υποστέγου όπου βρισκόταν.
Με πληροφορίες από CNN, The Drive, Space.com, Russian Space Web
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.