Ο σεβασμός των δικαιωμάτων των επιβατών αεροπορικών μεταφορών στην ΕΕ δενδιασφαλίστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ).
Ο έλεγχός του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου έδειξε ότι, συνολικά, τα βασικά δικαιώματα των επιβατών δεν προστατεύθηκαν σε αυτή την πρωτοφανή κρίση, ιδίως στα αρχικά στάδια της πανδημίας.
Οι επιστροφές χρημάτων στους επιβάτες αεροπορικών μεταφορών για πτήσεις που ακυρώθηκαν ανεστάλησαν, και οι επιβάτες έτυχαν διαφορετικής μεταχείρισης ανά την ΕΕ.
Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη παρείχαν κρατικές ενισχύσεις πρωτοφανούς ύψους σε αεροπορικές εταιρείες και διοργανωτές οργανωμένων ταξιδιών. Μολονότι δεν συνέδεσαν τις ενισχύσεις αυτές με την επιστροφή χρημάτων από τις αεροπορικές εταιρείες στους επιβάτες, τα περισσότερα το έπραξαν για τους διοργανωτές οργανωμένων ταξιδιών.
Οι αποφάσεις αυτές για τις αεροπορικές εταιρείες ελήφθησαν από τα κράτη μέλη παρά το γεγονός ότι η Κομισιόν είχε καταστήσει σαφές πως, σύμφωνα με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, μπορούσαν να το πράξουν.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέβαλε προσπάθειες προκειμένου να προστατεύσει τα δικαιώματα των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και έλαβε μέτρα για να μετριάσει τις επιπτώσεις της κρίσης στους επιβάτες. Εντούτοις, βάσει του νομικού πλαισίου, η Επιτροπή είχε περιορισμένη εξουσία να εξασφαλίσει την εφαρμογή αυτών των δικαιωμάτων από τα κράτη μέλη.
Από τα στοιχεία της έρευνας του Συνεδρίου προκύπτει πως η πανδημία επέφερε βαρύ πλήγμα στις ενωσιακές αερομεταφορές. Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί, που συχνά επιβάλλονταν από τα κράτη μέλη χωρίς να έχει προηγηθεί συντονισμός, είχαν ως αποτέλεσμα τη διακοπή 7. 000 δρομολογίων στο ευρωπαϊκό δίκτυο αερολιμένων. Μεταξύ Μαρτίου 2020 και Μαρτίου 2021, οι ακυρώσεις πτήσεων επηρέασαν δεκάδες εκατομμύρια επιβάτες στην ΕΕ. Πολλά κράτη μέλη παρενέβησαν γρήγορα, χορηγώντας τους κρατικές ενισχύσεις πρωτοφανούς ύψους, ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους και να διασωθούν από πιθανή χρεοκοπία.
Η ανάλυσή του Συνεδρίου έδειξε ότι το μεγαλύτερο μέρος των ενισχύσεων που χορήγησαν τα κράτη μέλη (31,8 δισ. ευρώ ή άνω του 90 % των συνολικών ενισχύσεων που χορηγήθηκαν) διατέθηκε σε αεροπορικές εταιρείες. Συγκεκριμένα, χορηγήθηκαν 25,7 δισ. ευρώ ως κρατικές ενισχύσεις σε συγκεκριμένες αεροπορικές εταιρείες και 6,1 δισ. ευρώ ως πολυτομεακές ενισχύσεις. Αν και κάθε κοινοποίηση είναι διαφορετική, κατά κανόνα όλες αφορούσαν την ανάγκη αποζημίωσης των αεροπορικών εταιρειών για ζημίες που προκλήθηκαν λόγω της πανδημίας, την ανάγκη να εξασφαλιστεί επαρκής ρευστότητα για να συνεχίσει η λειτουργία της αεροπορικής εταιρείας ή/και να διατηρηθεί επαρκής η κεφαλαιακή της διάρθρωση κατά τη διάρκεια της κρίσης και στη συνέχεια.
