Η πρωθυπουργική εξαγγελία για αποπληρωμή των λογαριασμών θέρμανσης «εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, μέσω ενός συστήματος ρυθμίσεων», δεν παρέχει «ορατότητα» στα νοικοκυριά που από σήμερα θα ξεκινήσουν να προμηθεύονται πετρέλαιο θέρμανσης έναντι 1,10 ευρώ και 1,20 ευρώ το λίτρο. Η εξαγγελία αυτή μπορεί υπό προϋποθέσεις να αφορά στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου, αλλά όχι στην προμήθεια πετρελαίου που γίνεται με μετρητά.
Η πληρωμή σε δόσεις είναι μια λύση ανάγκης που δίνει ανάσα σε χιλιάδες νοικοκυριά, αλλά δεν πρέπει να αγνοούνται οι κίνδυνοι που την συνοδεύουν. Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, επηρεάζεται ήδη από τον τεράστιο όγκο ληξιπρόθεσμων οφειλών στα τιμολόγια ηλεκτρισμού (περίπου 2,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2020). Ο ρυθμός είσπραξης των ληξιπρόθεσμων αυτών λογαριασμών, παρά το γεγονός ότι εν μέσω πανδημίας έδειχνε κάποια σημάδια βελτίωσης, πλέον βγαίνει εκτός τροχιάς. Και η ύπαρξη μεγάλου όγκου ανεξόφλητων λογαριασμών θα αποδυναμώσει τις επιχειρήσεις εμπορίας μέσα σε μια κρίσιμη περίοδο, ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου.
Αλλά στην τρέχουσα κρίση η λύση δεν είναι ούτε οι δόσεις, ούτε τα επιδόματα, αλλά οι μειώσεις φόρων.
Δεν πρέπει να λησμονείται πως οι ενεργειακές ανάγκες της Ελλάδος καλύπτονται κυρίως από εισαγωγές πρωτογενούς ενέργειας (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), και σε μικρότερο βαθμό από εγχώρια παραγωγή στερεών καυσίμων και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Συνολικά, ο δείκτης εξάρτησης από εισαγωγές ενέργειας στην Ελλάδα είναι 70,5% έναντι 58,2% στην ΕΕ-27 υποδηλώνοντας την υψηλή ενεργειακή εξάρτηση της χώρας σε σχέση με τα περισσότερα από τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Οι μεταφορές είναι ο τομέας με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας, ενώ ακολουθεί ο οικιακός τομέας, η βιομηχανία και οι υπηρεσίες. Η σημαντική ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από εισαγωγές ενέργειας, καθώς και το γεγονός ότι η Ελλάδα παραμένει μια οικονομία που στηρίζεται στα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), μας καθιστά εξαιρετικά ευάλωτους στην τρέχουσα ενεργειακή κρίση. Και αυτό θα αποτυπωθεί στην επικείμενη πτώση της ενεργειακής κατανάλωσης.
Η ενεργειακή κατανάλωση περιορίστηκε στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, καθώς εκτός από τη μείωση των εισοδημάτων και της οικονομικής δραστηριότητας, αυξήθηκε σημαντικά και η φορολογική επιβάρυνση των καυσίμων και άλλων ενεργειακών προϊόντων.
Άλλωστε στις αυξημένες τιμές ενέργειας και στα καθηλωμένα εισοδήματα εντοπίζεται και η κύρια αιτία για την απότομη άνοδο, σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο, του ποσοστού των νοικοκυριών που δηλώνουν αδυναμία επαρκούς θέρμανσης της κατοικίας τους στην Ελλάδα, όπως και του ποσοστού των νοικοκυρών με ανεξόφλητους λογαριασμούς κοινής ωφέλειας.
Οι τρέχουσες συνθήκες καθιστούν πιο ρεαλιστική την πρόταση που έχει παρουσιάσει στην ΔΕΘ ο Αλέξης Τσίπρας. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε τη μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης κατά 20% στο πετρέλαιο κίνησης, τη μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης κατά 50% στη βενζίνη και κατά 93% στο πετρέλαιο θέρμανσης. Τί συνεπάγεται στην πράξη αυτή η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ;
Αμόλυβδη βενζίνη
Σήμερα ο ΕΦΚ στην αμόλυβδη βενζίνη ανέρχεται σε 700 ευρώ ανά χίλια λίτρα καυσίμου. Μια μείωση κατά 50% θα οδηγούσε τον ΕΦΚ στα 350 ευρώ ανά χίλια λίτρα καυσίμου. Η παρέμβαση αυτή θα είχε δημοσιονομικό κόστος 380 εκατ. ευρώ για τον προϋπολογισμό . Αλλά θα οδηγούσε σε ένα όφελος κατ΄ ελάχιστον 20 λεπτά το λίτρο για τον καταναλωτή ή 8 ευρώ το γέμισμα. Σε ετήσια βάση το κέρδος για τον οικογενειακό προϋπολογισμό θα ήταν άνω των 400 ευρώ.
Πετρέλαιο κίνησης
Το ίδιο ισχύει και για το πετρέλαιο κίνησης. Σήμερα ο ΕΦΚ στο πετρέλαιο κίνησης ανέρχεται σε 410 ευρώ ανά χίλια λίτρα καυσίμου. Μια μείωση κατά 20% θα οδηγούσε τον ΕΦΚ στα 328 ευρώ ανά χίλια λίτρα καυσίμου. Η παρέμβαση αυτή θα είχε δημοσιονομικό κόστος 260 εκατ. ευρώ για τον προϋπολογισμό. Σε ετήσια βάση το κέρδος για τον οικογενειακό προϋπολογισμό θα ήταν άνω των 200 ευρώ.
Πετρέλαιο θέρμανσης
Ως προς το πετρέλαιο θέρμανσης η παρέμβαση είναι πιο ριζοσπαστική. Σήμερα ο ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσής ανέρχεται σε 280 ευρώ ανά χίλια λίτρα καυσίμου. Μια μείωση κατά 93% θα οδηγούσε τον ΕΦΚ στα 20 ευρώ ανά χίλια λίτρα καυσίμου. Η παρέμβαση αυτή θα είχε δημοσιονομικό κόστος 425 εκατ. ευρώ για τον προϋπολογισμό. Στην πράξη θα μείωνε την τιμή του καυσίμου από το 1,15 ευρώ το λίτρο (που αναμένεται να κινηθεί σήμερα), στο 0,60 ευρώ το λίτρο περίπου. Αυτό για ένα νοικοκυριό που μένει σε σπίτι 100 τετραγωνικών μέτρων συνεπάγεται εξοικονόμηση 600 ευρώ το χρόνο!
Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ ανέρχεται σε 1,065 δισ. ευρώ ετησίως.
Στον πίνακα που ακολουθεί εμφανίζονται τα ποσά των σημερινών ΕΦΚ ανά είδος καυσίμου.
