Η κίνηση των ελληνικών κρατικών ομολόγων το τελευταίο διάστημα και η αύξηση των αποδόσεων τους, δείχνει ότι οι επενδυτές διαβλέπουν σταδιακά πως ο περιορισμός των αγορών ελληνικών χρεογράφων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα οδηγήσει ακόμα υψηλότερα το κόστος δανεισμού της χώρας μας.
Και δύο είναι οι βασικοί δείκτες με τους οποίους οι επενδυτές στο χώρο των κρατικών ομολόγων παρακολουθούν το ελληνικό ρίσκο. Ο ένας δείκτης είναι το spread, δηλαδή η διαφορά απόδοσης με το γερμανικό ομόλογο αναφοράς και ο δεύτερος δείκτης είναι η διαφορά μεταξύ των αποδόσεων των ελληνικών και ιταλικών δεκαετών ομολόγων. Ειδικά όσοι επενδύουν στο χρέος της ευρωπαϊκής περιφέρειας εστιάζουν περισσότερο στο δεύτερο δείκτη πάρα στον πρώτο.
Και εδώ τα πράγματα γίνονται ανησυχητικά διότι τον τελευταίο μήνα η απόκλιση των αποδόσεων μεταξύ των ελληνικών και ιταλικών δεκαετών ομολόγων έχει διευρυνθεί και κινείται σήμερα στις 40 μονάδες βάσης όταν στο τέλος Οκτωβρίου η διαφορά αυτή ήταν μόλις στις 10 μονάδες βάσης. Συγκεκριμένα, το ελληνικό δεκαετές ομόλογο έκλεισε χθες με απόδοση 1,335%, όταν στις 27 Οκτωβρίου ήταν στο 1%. Το δε ιταλικό δεκαετές ομόλογο έκλεισε χθες με απόδοση 0,907%, όταν στις 27 Οκτωβρίου ήταν στο 0,902%.
Αυτή η διευρυνόμενη απόκλιση δείχνει ότι τα ελληνικά ομόλογα θεωρούνται ημέρα με την ημέρα λιγότερο ασφαλή σε σχέση με τα ιταλικά. Και ο βασικός λόγος που γίνεται αυτό είναι ότι η Ελλάδα μετά το Μάρτιο δεν θα έχει το δίχτυ ασφαλείας που της προσφέρουν οι αγορές χρέους από την ΕΚΤ, καθώς η απουσία επενδυτικής βαθμίδας, εξακολουθεί να την καθιστά «ξεχωριστή περίπτωση» εντός της ευρωζώνης.
Στη βάση αυτή, η προσεχής συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις 16 Δεκεμβρίου είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την Ελλάδα, καθώς εκεί θα αποφασισθούν οι κινήσεις νομισματικής πολιτικής για το 2022 και οι προθέσεις της ΕΚΤ για τις αγορές ελληνικών ομολόγων. Η ελληνική πλευρά έχει ήδη κάνει έκκληση, ώστε τα ομόλογα μας να παραμείνουν επιλέξιμα για νέες αγορές από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μετά τον Μάρτιο, όταν αναμένεται να τερματιστεί το τεράστιο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που ξεκίνησε ως απάντηση στην πανδημία.
Αρκετά μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ έχουν δηλώσει ότι είναι πρόθυμα να βρουν έναν τρόπο, ώστε η κεντρική τράπεζα να συνεχίσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα για το υπόλοιπο του επόμενου έτους. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση φοβάται ότι νομικά εμπόδια μπορεί να σημαίνουν ότι οι αγορές χρέους της χώρας από την ΕΚΤ θα μειωθούν πολύ πιο πολύ από αυτές άλλων χωρών.
Τα μέχρι τώρα μηνύματα δείχνουν ότι η χώρα μας δεν αναμένεται να μείνει εκτός στήριξης ακόμα και αν δεν έχει αποκτήσει την επενδυτική βαθμίδα. Το πιο πιθανό σενάριο μεταξύ των αναλυτών είναι ότι η εν λόγω στήριξη θα συνεχιστεί μέσω του προγράμματος επανεπενδύσεων, δηλαδή της τοποθέτησης των κεφαλαίων από τα ελληνικά ομόλογα που λήγουν μετά τον Μάρτιο του 2022 σε άλλους τίτλους.
Το πιθανότερο είναι ότι θα αγοράζονται ελληνικά ομόλογα από την ΕΚΤ και θα χρησιμοποιούνται ως collateral για πράξεις χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών, καθ’ όλη τη διάρκεια της επανεπένδυσης του έκτακτου προγράμματος αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ λόγω πανδημίας το οποίο θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του 2023.
Στελέχη της ελληνικής κυβέρνησης θέλουν να αποφύγουν το «στίγμα» η χώρα να μείνει για άλλη μια φορά χωρίς το δίχτυ ασφαλείας της αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, όταν το πρόγραμμα έκτακτης αγοράς ομολόγων ύψους 1,85 τρισ. ευρώ (PEPP) σταματήσει τις καθαρές αγορές τίτλων σε τρεις μήνες από τώρα.