Εντείνεται η ανησυχία για τη μετάλλαξη Όμικρον με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να εκτιμά ότι είναι πιθανό να κυριαρχήσει μέσα στον Ιανουάριο
Τους φόβους που υπάρχουν στην Ευρώπη για κυριαρχία της μετάλλαξης Όμικρον για την οποία ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί πλήρως πόσο και αν καλύπτεται από τα υπάρχον εμβόλια κατά του κορονοϊού επιβεβαίωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο.
Με δεδομένη την ταχεία αύξηση των κρουσμάτων, «η επιστήμη μάς λέει ότι πρέπει να αναμένουμε ότι η μετάλλαξη Ομικρον θα είναι ήδη η νέα κυρίαρχη παραλλαγή στην Ευρώπη από τα μέσα του Ιανουαρίου» είπε χαρακτηριστικά η κυρία φον ντερ Λάιεν.
Ήδη η Βρετανία εκτιμά ότι η μετάλλαξη Όμικρον θα είναι η κυρίαρχη στη χώρα μέχρι τον Ιανουάριο με την ανησυχία να εντείνεται από τη δήλωση του επικεφαλής γιατρού της Moderna, Πολ Μπάρτον, ο οποίος προειδοποίησε την Τρίτη ότι ο μεγάλος αριθμός κρουσμάτων της νέας παραλλαγής σε συνδυασμό με την ήδη υπάρχουσα «Δέλτα» αυξάνουν τον κίνδυνο για μια νέα υπερ – παραλλαγή.
Οι λοιμώξεις που προκαλεί ο SARS-CoV-2 συνήθως περιλαμβάνουν μόνον ένα μεταλλαγμένο στέλεχος, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις δύο -πιθανώς από διαφορετικές πηγές- μπορούν να μολύνουν ένα άτομο ταυτόχρονα. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο τότε μπορεί να δημιουργηθεί δυνητικά μία νέα έκδοση του ιού. Ο Μπάρτον είπε στην Επιτροπή Επιστήμης και Τεχνολογίας ότι θα ήταν «σίγουρα» δυνατό να ανταλλάξουν γονίδια και να ενεργοποιήσουν μιαν ακόμη πιο επικίνδυνη παραλλαγή.
Μετάλλαξη Όμικρον: Το καλό σενάριο
Οι ιοί έχουν έναν κύριο στόχο: την επιβίωση. Οι επιστήμονες γενικά συμφωνούν ότι ο καλύτερος τρόπος για να επιβιώσει μακροπρόθεσμα ο νέος κοροναϊός, SARS-CoV-2, είναι να γίνει ενδημικός στον πληθυσμό, παρόμοιο με τον τρόπο με τον οποίο έχουν εξελιχθεί η γρίπη ή άλλοι ανθρώπινοι κορονoïοί.
An ο ιός γινόταν πιο θανατηφόρος, θα μπορούσε να βρεθεί σε μειονεκτική θέση, καθώς οι άνθρωποι πρέπει να παραμείνουν ζωντανοί για να συνεχίσουν να μολύνουν άλλους. Και επειδή ο ιός είναι ήδη ικανός στη μετάδοση, οι μελλοντικές παραλλαγές μπορεί να μην χρειάζεται να αλλάξουν δραστικά τον τρόπο συμπεριφοράς τους.
«Θα παίζουμε πάντα κρυφτό με το SARS-CoV-2; Όχι. Θα γίνει ένας ενδημικός κορονοϊός που θα είναι εποχιακός ενοχλητικός», είπε ο Κούπερ, προσθέτοντας: «Αυτό θα συμβεί αυτή τη δεκαετία, ίσως πριν από το τέλος αυτής της δεκαετίας».
Ενώ ο Κούπερ πιστεύει ότι ορισμένες χρονιές θα έχουν χειρότερα κρούσματα κορονοϊού από άλλες, αναμένει ότι τα εμβόλια θα συνεχίσουν να αποτρέπουν τη σοβαρή ασθένεια. Αυτό συμβαίνει επειδή τα αντισώματα δεν είναι η μόνη μορφή προστασίας του σώματος: τα λευκά αιμοσφαίρια γνωστά ως Τ κύτταρα και τα Β κύτταρα θυμούνται επίσης ξένους εισβολείς, συχνά για μεγαλύτερες περιόδους από τα αντισώματα.
«Ένα πράγμα για το οποίο είμαι σίγουρος είναι ότι οι τρεις δόσεις μου από το αρχικό εμβόλιο έχουν δημιουργήσει μια ποικιλία κυτταρικών ανοσολογικών αποκρίσεων που θα με προστατεύσουν από τον ιό σε αρκετά χρόνια από τώρα», είπε ο Κούπερ. «Θα στοιχηματίσω σε αυτό. Μπορεί να αρρωστήσω, αλλά δεν πρόκειται να αρρωστήσω πραγματικά επειδή τα Τ κύτταρα και τα Β κύτταρα μου έχουν δει κάτι τέτοιο στο παρελθόν»
Μετάλλαξη Όμικρον: Το «μεσαίο» σενάριο
Ο κορονοϊός μπορεί τελικά να έχει όριο στο πόσο μπορεί να εξαπλωθεί όταν όλοι όσοι μπορούν να μολυνθούν αποκτήσουν κάποιο βαθμό ανοσίας. Σε εκείνο το σημείο, ο ιός ίσως χρειαστεί να βελτιωθεί στην παράκαμψη της ανοσολογικής άμυνας του σώματος – είτε από εμβόλια είτε από φυσική μόλυνση – για να παραμείνει ζωντανός.
«Ο ευκολότερος τρόπος για να προκαλέσει ο ιός νέες επιδημίες είναι να αποφύγει την ανοσία με την πάροδο του χρόνου», είπε στο Nature ο Άνταμ Κουτσάρσκι, μαθηματικός επιδημιολόγος στο London School of Hygiene and Tropical Medicine.
«Αυτό είναι παρόμοιο με αυτό που βλέπουμε με τους εποχιακούς κορονοϊούς». Σε αυτή την περίπτωση, η ευρεία ανοσία θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στον ιό για να σχηματίσει νέες παραλλαγές που καθιστούν τα εμβόλια όλο και λιγότερο αποτελεσματικά.
«Οι εξελικτικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τον εμβολιασμό – αυτές έρχονται», είπε στο Insider ο Andrew Read, ο οποίος μελετά την εξέλιξη των μολυσματικών ασθενειών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Ο ιός, πρόσθεσε, «απέχει πολύ από το να έχει αξιοποιήσει όλες τις μεταλλακτικές του δυνατότητες».
Μετάλλαξη Όμικρον: Το εφιαλτικό σενάριο
Καθώς ο κορονοϊός συνεχίζει να εξαπλώνεται ευρέως, είναι πιθανό ένα ζώο να μολυνθεί με δύο κορονοϊούς ταυτόχρονα: τον νέο ιό, SARS-CoV-2 και έναν άλλο κορονοϊό που θα βρεθεί στην άγρια ζωή. Σε ένα εφιαλτικό σενάριο, αυτοί οι ιοί μπορεί να σχηματίσουν μια υβριδική παραλλαγή που θα μολύνει τον ανθρώπινο πληθυσμό και θα είναι πιο θανατηφόρος από τους προκατόχους του.
«Έχουμε πάρα πολύ SARS-2 γύρω μας, οπότε η πιθανότητα να διαχυθεί κάτι στην ανθρωπότητα και να ανασυνδυαστεί με τη SARS-2 είναι αρκετά υψηλή», λέει ο Άντριου Ριντ. Ήδη αυτόν τον αιώνα, τρεις κορονοϊοί ικανοί να προκαλέσουν σοβαρή ασθένεια — SARS-CoV, MERS-CoV και SARS-CoV-2 — έχουν περάσει από τα ζώα στους ανθρώπους.
Οι κορονοϊοί έχουν επίσης υψηλή ικανότητα ανασυνδυασμού, λένε οι ειδικοί. Μια μελέτη του Μαΐου βρήκε στοιχεία ανασυνδυασμένου κοροναϊού σε νοσηλευόμενο άτομο με πνευμονία. Οι ερευνητές της μελέτης εντόπισαν την προέλευση του ιού στους κορονοϊούς σε γάτες και σκύλους.
Ενώ οι επιστήμονες εξακολουθούν να ερευνούν την προέλευση του SARS-CoV-2, μια μελέτη του Δεκεμβρίου 2020 έδειξε ότι ο ιός προέκυψε από έναν ανασυνδυασμό κορονοϊών νυχτερίδας και παγκολίνου. Έτσι, η πιθανότητα ενός άλλου γεγονότος υπερμετάδοσης φαίνεται αρκετά ανησυχητική.
Άλλοι επιμένουν ότι είναι σπάνιο να μολυνθεί ένας άνθρωπος ή ένα ζώο με δύο ιούς ταυτόχρονα. «Τα περισσότερα συμβάντα ανασυνδυασμού αποτυγχάνουν επειδή τα μέρη δεν αλληλεπιδρούν καλά μεταξύ τους» εξηγεί ο Κούπερ. «Αλλά αν μάθαμε κάτι για αυτήν την πανδημία είναι ότι όταν έχουμε πραγματικά τεράστιους αριθμούς, συμβαίνουν πραγματικά περίεργα πράγματα».
Όλοι οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι το νέο είδος υπό παρακολούθηση είναι το ελάφι με λευκή ουρά. Μεγάλοι αριθμοί ελαφιών με λευκή ουρά στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μολυνθεί από κορονοϊό. Και ενώ ο κίνδυνος μετάδοσής του στους ανθρώπους είναι χαμηλός, οι επιστήμονες ανησυχούν ότι τα ελάφια θα μπορούσαν να καταλήξουν να επωάζουν νέες παραλλαγές του ιού.
«Υπάρχουν ελάφια με λευκή ουρά παντού στη γειτονιά μου έξω από το Πίτσμπουργκ και δεν μπορώ παρά να τα κοιτάξω σαν να είχαν ή να έχουν αυτήν τη στιγμή, SARS-CoV-2», είπε ο Κούπερ. «Ο ιός εξελίσσεται σε αυτά τα ζώα. Το ξέρουμε αυτό. Πώς εξελίσσεται; Δεν ξέρουμε».