Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επικαλείται τον Θεό για να μειωθεί ο πληθωρισμός.
Νέα βουτιά κατέγραψε σήμερα η τουρκική λίρα, που απώλεσε ακόμη 6% της αξίας της σε σχέση με το δολάριο, μετά τις δηλώσεις του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν που διαβεβαίωσε ότι δεν θα αυξηθούν τα επιτόκια για να σταθεροποιηθεί το νόμισμα.
Ο Ερντογάν πιέζει κάθε μήνα την Κεντρική Τράπεζα να μειώσει τα επιτόκια παρά τον πληθωρισμό, που, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία ξεπέρασε το 21% σε ετήσια βάση και πιθανόν να φθάσει το 30% τους προσεχείς μήνες, σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές.
Σε δήλωση που μεταδόθηκε αργά χθες το βράδυ, αλλά μαγνητοσκοπήθηκε το Σάββατο, ο πρόεδρος της Τουρκίας επικαλέσθηκε τις αρχές του ισλάμ, που απαγορεύει τον τοκισμό, για να δικαιολογήσει την πολιτική του.
«Ως μουσουλμάνος, θα κάνω ό,τι η θρησκεία μας με προστάζει να κάνω. Αν το θέλει ο Θεός, ο πληθωρισμός θα μειωθεί όταν γίνει δυνατόν».
Ο Ερντογάν απάντησε μέσω των δηλώσεων αυτών στην έκκληση που απηύθυνε η οργάνωση των τούρκων επιχειρηματιών στο τέλος της περασμένης εβδομάδας καλώντας τον να αναλάβει δράση για την αντιμετώπιση της κρίσης.
«Οι πολιτικές επιλογές που εφαρμόζονται δεν δημιούργησαν μόνο νέες δυσκολίες για τον κόσμο των επιχειρήσεων, αλλά επίσης και για τους συμπολίτες μας», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Tusia, της τουρκικής εργοδοτικής οργάνωσης που αντιπροσωπεύει το 85% περίπου των επιχειρηματιών και βασικών εξαγωγέων της Τουρκίας.
«Κατά συνέπεια, είναι επείγον να αποτιμηθούν οι ζημίες που έχουν προκληθεί στην οικονομία και να επιστρέψουμε στις οικονομικές αρχές που διέπουν την οικονομία της αγοράς», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Tusia που εκδόθηκε από το γραφείο της στην Ουάσινγκτον.
Απαντώντας στην έκκληση αυτή, ο Ερντογάν βιντεοσκόπησε τις δηλώσεις που μεταδόθηκαν χθες το βράδυ: «Παραπονούνται για την μείωση των επιτοκίων. Αλλά από μένα μην περιμένετε τίποτε άλλο».
Από τον Ιανουάριο, η τουρκική λίρα έχει χάσει το 57% της αξίας της έναντι του δολαρίου και για τους Τούρκους η κατάρρευση αυτή μεταφράζεται σε μη διαχειρίσιμη εκτίναξη των τιμών, ενώ η χώρα βρίσκεται σε υψηλό βαθμό εξάρτησης από τις εισαγωγές, κυρίως στον τομέα των πρώτων υλών και της ενέργειας.
Οι τιμές βασικών προϊόντων όπως το ηλιέλαιο έχουν εκτιναχθεί κατά 50% σε διάστημα ενός έτους.
Πώς άρχισε το «ναυάγιο» της τουρκικής οικονομίας
Τα σημάδια της καταρρέουσας οικονομίας της Τουρκίας είναι παντού. Παρατεταμένες ουρές έξω από περίπτερα ψωμιού με έκπτωση. Η τιμή των βασικών ειδών εκτινάσσεται στα ύψη. Βενζινάδικα κλείνουν μετά την εξάντληση των αποθεμάτων τους. Οργισμένοι πολίτες βγαίνουν στους δρόμους.
«Η ανεργία, το υψηλό κόστος ζωής, οι αυξήσεις τιμών και οι λογαριασμοί μας διαλύουν», ανακοίνωσε η Συνομοσπονδία Προοδευτικών Συνδικάτων τον περασμένο μήνα. Ακόμη και πριν από την πανδημία του κορονοϊού και τα σημάδια συμφόρησης της εφοδιαστικής αλυσίδας, η Τουρκία προσπαθούσε να αποτρέψει την ύφεση καθώς πάλευε με το χρέος-ρεκόρ, τις μεγάλες απώλειες στην αξία της τουρκικής λίρας και τον αυξανόμενο πληθωρισμό.
Αλλά το τελευταίο διάστημα το φαινόμενο έχει ενταθεί. Και το πόδι που πιέζει το γκάζι ανήκει στον πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Γιατί όλο αυτό συμβαίνει τώρα;
Ο Ερντογάν, ο οποίος κυβερνά την Τουρκία εδώ και 18 χρόνια, μειώνει τα επιτόκια ακόμη και όταν ο πληθωρισμός της χώρας ξεπερνά το 21% φαίνεται να ωθεί την Τουρκία σε οριακό σημείο.
Κανονικά, οι επενδυτές και άλλοι προσβλέπουν στην κεντρική τράπεζα ενός έθνους για να κρατήσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό και να καθορίσει τα επιτόκια. Αλλά ο Ερντογάν έχει επανειλημμένα δείξει ότι αν οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι υπουργοί Οικονομικών της Τουρκίας δεν κάνουν αυτό που θέλει τους «ξεφορτώνεται», έχοντας ήδη απολύσει τρεις σε δύο χρόνια.
Η αξία της λίρας σημείωσε πτώση τις τελευταίες εβδομάδες και τη Δευτέρα έφτασε σε ιστορικό χαμηλό – φτάνοντας τα 14,3 με ένα δολάριο, από περίπου 7 στο δολάριο νωρίτερα φέτος – ωθώντας ορισμένες επιχειρήσεις και νοικοκυριά που έχουν δανειστεί χρήματα από το εξωτερικό σε χρεοκοπία.
Η απότομη πτώση του νομίσματος σημαίνει ότι οι τιμές για τα εισαγόμενα αγαθά συνεχίζουν να αυξάνονται. Οι ελλείψεις είναι συχνές και οι άνθρωποι δυσκολεύονται να αγοράσουν τρόφιμα και καύσιμα. Το ποσοστό ανεργίας των νέων ξεπερνάει το 25%. Η δημοτικότητα του προέδρου βυθίζεται και οι αντίπαλοί του ενισχύονται
Με τις εκλογές να πλησιάζουν σε 18 μήνες, ο Ερντογάν είναι πεπεισμένος ότι η στρατηγική του θα δώσει το «φιλί της ζωής» στην τουρκική οικονομία. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι, ωστόσο, λένε ότι ένα κραχ είναι πιο πιθανό.
Πότε ξεκίνησαν τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας;
Οι επιθετικές στρατηγικές του Ερντογάν απέδιδαν στο παρελθόν. Από τότε που άρχισε να κυβερνά την Τουρκία το 2003, ολοκλήρωσε ακριβά έργα υποδομής, προσέλκυσε ξένους επενδυτές και ενθάρρυνε τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να συσσωρεόυν χρέη. Η ανάπτυξη απογειώθηκε.
«Η Τουρκία θεωρούνταν ένα οικονομικό θαύμα», κατά την πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησης του Ερντογάν, δήλωσε ο Kadri Tastan, ανώτερος συνεργάτης στο German Marshall Fund με έδρα τις Βρυξέλλες. Η φτώχεια μειώθηκε κατά το ήμισυ, εκατομμύρια άνθρωποι «μπήκαν» στη μεσαία τάξης και οι ξένοι επενδυτές ήταν πρόθυμοι να δανείσουν.
Αλλά η τεράστια ώθηση του Ερντογάν για ανάπτυξη έγινε μη βιώσιμη. Αντί να σταματήσει ωστόσο, ο καταστροφικός δανεισμός συνεχίστηκε.Η ολοένα και πιο ασταθής οικονομία άρχισε να παραπαίει. Τα υψηλά επιτόκια προσέλκυσαν ξένους επενδυτές να αποδεχθούν τον κίνδυνο και να συνεχίσουν να δανείζουν. Ο Ερντογάν συνέχισε να υποστηρίζει τον φθηνό δανεισμό καθώς ο πληθωρισμός απογειωνόταν και η αξία του νομίσματος μειωνόταν.
Και επιμένει ότι τα υψηλά επιτόκια προκαλούν πληθωρισμό — παρά το γεγονός ότι είναι τα χαμηλά επιτόκια που κάνουν να κυκλοφορούν περισσότερα χρήματα, ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να δανείζονται και να ξοδεύουν περισσότερα και τείνουν να ανεβάζουν τις τιμές.
«Ο Ερντογάν έχει τη δική του οικονομική φιλοσοφία» λέει ο Henri Barkey, μέλος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. Η οικονομία συνέχιζε να παραπαίει ανάμεσα σε αυτούς τους αντικρουόμενους στόχους μέχρι το 2018, όταν οι αυξανόμενες πολιτικές έντασης μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ προκάλεσαν την πτώση της αξίας της λίρας.
Η πολιτική αντιπαράθεση αμβλύνθηκε, αλλά τα οικονομικά προβλήματα παρέμειναν. Ο Ερντογάν συνέχιζε να πιέζει τις κρατικές τράπεζες να προσφέρουν φθηνά δάνεια σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και ο παροξυσμός δανεισμού συνεχίστηκε. Τα πράγματα δεν ομαλοποιήθηκαν ποτέ πραγματικά, λένε οικονομολόγοι.
Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.