Κορωνοϊός Πανδημία: Ακόμη κι αν πέσει ο αριθμός των κρουσμάτων κορωνοϊού από τα τρέχοντα επίπεδα ρεκόρ, είναι απίθανο ο κόσμος να μπορέσει να εξαλείψει πλήρως τον ιό. Αλλά θα έρθει μία μέρα που δεν θα είναι πλέον πανδημία, που τα κρούσματα δεν θα είναι πλέον εκτός ελέγχου και τα νοσοκομεία δεν θα κατακλύζονται από ασθενείς. Πολλοί ειδικοί προβλέπουν πως η εξάπλωση του κορωνοϊού τελικά θα μοιάζει όλο και περισσότερο με αυτήν της εποχικής γρίπης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να έχουν ξεπεράσει την κορύφωση των κρουσμάτων της μετάλλαξης Όμικρον γύρω στα τέλη Ιανουαρίου, λένε οι ειδικοί και το 2022 μπορεί να είναι η χρονιά όπου ο κορωνοϊός «θα γίνει μέρος του υπόβαθρού μας, που θα έρχεται και θα φεύγει» όπως δήλωσε στο CNN ο Δρ. Όφερ Λέβι.
Πολύ καλύτερα την άνοιξη και το καλοκαίρι
«Πιστεύω πως είναι πιθανό να δούμε αυτό το κύμα να έρχεται και να φεύγει και πως η άνοιξη και το καλοκαίρι θα είναι πολύ καλύτερα από ό,τι δείχνουν τώρα» δήλωσε ο Λέβι, διευθυντής του προγράμματος εμβολιασμού στο νοσοκομείο Παίδων της Βοστόνης.
«Θα υπάρξουν λιγότερα κρούσματα και πάλι το επόμενο φθινόπωρο και τον χειμώνα θα δούμε μια έξαρση ιογενών ασθενειών, κορωνοϊών, γρίπης και άλλων, αλλά θα είναι περισσότερο ένας ενδημικός κύκλος. Θα είναι ένας καλύτερος χειμώνας, όπως και αυτός ο χειμώνας που παρά τις όποιες προκλήσεις, είναι ακόμα καλύτερος από τον προηγούμενο χειμώνα».
Αλλά αυτός ο κορωνοϊός αλλάζει και εκπλήσσει συχνά – και δεν υπάρχει κάποιο επίσημο σημείο αναφοράς για το πότε θα τελειώσει η πανδημία και πότε θα ξεκινήσει μια νέα κανονικότητα. «Δεν υπάρχει καν μία μέτρηση για να πούμε ότι κάτι είναι επιδημία ή πανδημία» λέει ο δρ. Άρνολντ Μόντο, καθηγητής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και αναπληρωτής πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Εμβολίων και Συναφών Βιολογικών Προϊόντων της Αμερικανικής Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων.
«Όλα αυτά δεν βασίζονται σε κανόνες. Βασίζονται συνήθως στο τι πρέπει να κάνετε για να ελέγξετε το ξέσπασμα» λέει ο Μόντο. «Αυτό που είναι τόσο διαφορετικό εδώ είναι πως τα εμβόλιά μας είναι πολύ πιο αποτελεσματικά από αυτό που βλέπουμε συνήθως».
Τα κακά νέα
Αυτά είναι τα καλά νέα, σύμφωνα με τον Μόντο. Τα άσχημα νέα έχουν να κάνουν με τη δύναμη του ιού να αλλάζει και να εξελίσσεται. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα μπορούσε να είναι το μέλλον του κορωνοϊού – και η εμφάνιση των μεταλλάξεων, όπως η Δέλτα και η Όμικρον, έχει αλλάξει την τροχιά.
«Με την αλλαγή στα μοτίβα μετάδοσης, όπως έχουν εμφανιστεί οι μεταλλάξεις – το αποκαλώ παρέλαση μεταλλάξεων – βλέπουμε τώρα πολύ πιο εκτεταμένη μετάδοση και πολύ πιο ομοιόμορφη εξάπλωση παγκοσμίως. Αυτό καθιστά πιο δύσκολη την κήρυξη του τέλους της πανδημίας» είπε ο Μόντο. «Επειδή έχει αλλάξει όλο το μοτίβο εξάπλωσης και μπορεί να υπάρχουν ακόμη θύλακες που πραγματικά δεν έχουν περάσει από τα κύματα που έχει περάσει ο υπόλοιπος κόσμος».
«Περιμένετε να δείτε και κρατήστε την αναπνοή σας»
Ο Μόντο και άλλοι επικεφαλής δημόσιας υγείας προβλέπουν ότι στο μέλλον ο κόσμος θα μπορούσε να παρακολουθεί την εξάπλωση του SARS-CoV-2, του κορωνοϊού που προκαλεί την Covid-19, με τρόπους παρόμοιους με τον τρόπο παρακολούθησης της εποχικής γρίπης.
«Δεν έχουμε ιδέα αν πρόκειται να δούμε αυτό το είδος του εποχιακού μοτίβου με τον SARS-CoV-2, αλλά μας υπενθυμίζει ότι οι περισσότεροι από τους ιούς του αναπνευστικού μας αρχίζουν να συμπεριφέρονται ως εποχιακά γεγονότα», είπε ο Μόντο. «Υπάρχει προηγούμενο σε ένα εποχιακό μοτίβο για ορισμένους από τους κορωνοϊούς που έχουν μολύνει ανθρώπους» πρόσθεσε.
«Εάν ο SARS-CoV-2 αρχίζει να συμπεριφέρεται έτσι, δεν το γνωρίζουμε, αλλά τουλάχιστον μας δίνει ένα σενάριο ότι μπορεί να αρχίσει να συμπεριφέρεται έτσι».
Μάλιστα, σύμφωνα με τα λόγια του Μόντο, πρέπει να «περιμένουμε να δούμε και να κρατήσουμε την αναπνοή μας» για να δούμε το πώς μπορεί να μοιάζει μια ενδημική φάση του κορωνοϊού.
Ενδημική σημαίνει ότι μία ασθένεια έχει συνεχή παρουσία σε έναν πληθυσμό, αλλά δεν επηρεάζει έναν ανησυχητικά μεγάλο αριθμό ατόμων, όπως συνήθως παρατηρείται σε μια πανδημία. Ακόμη και στις αρχές του 2020, καθώς η πανδημία είχε μόλις ξεκινήσει, αξιωματούχοι του ΠΟΥ προέβλεψαν ότι ο νέος κορωνοϊός «μπορεί να γίνει ένας ακόμη ενδημικός ιός στις κοινότητές μας» και να μην εξαφανιστεί ποτέ.
«Όταν σκέφτεστε τις πανδημίες, βρίσκεστε στη φάση της πανδημίας, και μετά έρχεται η φάση επιβράδυνσης, μετά η φάση ελέγχου και τότε ελπίζουμε πως θα έρθει η εξάλειψη» είχε δηλώσει ο Άντονι Φάουτσι στην Επιτροπή της Γερουσίας των ΗΠΑ τον Νοέμβριο.
«Αυτό το οποίο ελπίζουμε να πετύχουμε είναι να φτάσει σε ένα σημείο που παρόλο που δεν θα έχει εξαλειφθεί πλήρως, να μην έχει σημαντικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία ή στον τρόπο που διαχειριζόμαστε τη ζωή μας» είπε ο Φάουτσι. «Επομένως, εάν εμβολιαστούν περισσότεροι άνθρωποι παγκοσμίως, ελπίζουμε σε εύλογο χρονικό διάστημα να φτάσουμε σε εκείνο το σημείο όπου μπορεί περιστασιακά να βρίσκεται και πάλι στο προσκήνιο, αλλά δεν θα κυριαρχεί όπως αυτή τη στιγμή».
Κι ενώ τα κρούσματα του κορωνοϊού χτυπούν κόκκινο καθημερινά, οι ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι υγείας σκέφτονται το τέλος της πανδημίας αλλά και πώς να συνεχίσουν να παρακολουθούν τον κορωνοϊό μόλις γίνει ενδημικός.
«Υπάρχουν ακόμη πολλά να γίνουν»
Για τη μετάβαση από τη φάση της πανδημίας στην ενδημικότητα, θα πρέπει να υπάρξει ανοσία στον κορωνοϊό – πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να εμβολιαστούν όσο περισσότεροι άνθρωποι γίνεται, είπε στο CNN τον Νοέμβριο ο Δρ. Φίλιπ Λάντριγκαν, παιδίατρος και επιδημιολόγος στο Κολέγιο της Βοστόνης. Την ίδια ώρα όμως εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί ακόμη που αρνούνται να εμβολιαστούν ή και να φορέσουν μάσκες, με αποτέλεσμα η μετάβαση να πάρει περισσότερο χρόνο. Μάλιστα, στις ΗΠΑ, μόλις το 62% του συνολικού πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο κατά του κορωνοϊού και ακόμη λιγότεροι έχουν κάνει την αναμνηστική δόση.
«Πρέπει να φτάσουμε πάνω από το 80%, ενδεχομένως ακόμη και πολύ πάνω από το 90% του πληθυσμού με ανοσία είτε λόγω μόλυνσης είτε εμβολιασμών» είπε ο Λάντριγκαν, ο οποίος εργαζόταν στο CDC για 15 χρόνια.
Το παράδειγμα της ιλαράς – Πώς ελέγχθηκε η εξάπλωση
Για να ελεγχθεί η εξάπλωση του ιού της ιλαράς για παράδειγμα, στον πληθυσμό των ΗΠΑ, «έπρεπε να αυξηθεί το ποσοστό ανοσίας πάνω από 95%, και ακόμη και τότε, είχαμε σποραδικές εστίες. Αυτά τα κρούσματα εμφανίζονται συνήθως όταν έχεις μία ομάδα ανθρώπων σε ένα συγκεκριμένο μέρος που δεν είναι ανοσοποιημένοι και ξαφνικά ο ιός εισάγεται επειδή ένας ταξιδιώτης έχει έρθει με τον ιό – και να, ξαφνικά, έχεις 20 κρούσματα ιλαράς σε κάποια πόλη» είπε ο Λάντριγκαν. «Αλλά αυτό δεν είναι επιδημία. Είναι ένα ξέσπασμα».
Μια πιο πιθανή εικόνα του μέλλοντος
Το CDC συνεργάζεται με τμήματα υγείας, εργαστήρια, νοσοκομεία και παρόχους υγειονομικής περίθαλψης για να παρακολουθεί διαγνωσμένα κρούσματα γρίπης, να προσδιορίσει ποιοι ιοί γρίπης κυκλοφορούν και να μετρούν τον αντίκτυπο που έχουν αυτοί οι ιοί σε νοσηλείες και θανάτους. Μια ιδέα είναι πως όταν ο κορωνοϊός γίνει ενδημικός, ένα παρόμοιο σύστημα παρακολούθησης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση της παθογένειάς του.
«Θα μπορούσαμε να χειριστούμε τα κρούσματα όπως ακριβώς κάνουμε με την εποχική γρίπη, όπου μπορούμε να πούμε ότι γνωρίζουμε πως θα δούμε πολλά κρούσματα τη χειμερινή περίοδο και μπορούμε να έχουμε το σωστό προσωπικό και τις κατάλληλες προμήθειες και να είμαστε έτοιμοι να το χειριστούμε, σε αντίθεση με τις εκρήξεις που αντιμετωπίζουμε τώρα» είπε ο Δρ. Στέφεν Πάροντι, εθνικός επικεφαλής μολυσματικών ασθενειών για το Kaiser Permanente.
«Ακόμη μιλάω στο τηλέφωνο για τέτοια θέματα. Ποια είναι η χωρητικότητα σε κρεβάτια στις ΜΕΘ; Έχουμε αρκετά φάρμακα;» είπε προσθέτοντας: «Έχουμε ακόμη πολλή δουλειά να κάνουμε για να φτάσουμε εκεί που θέλουμε να είμαστε και νομίζω ότι θα δούμε αυτήν τη μετάβαση το 2022. Αλλά για ορισμένες περιοχές, όπου υπάρχει λιγότερη ασυλία, τα πράγματα δεν θα είναι τόσο εύκολα».
Ακόμη και η γρίπη είναι απρόβλεπτη και οι γιατροί έχουν δει πολλά από αυτήν όλα αυτά τα χρόνια. «Ξέρουμε ότι θα υπάρξουν κρούσματα» είπε ο Μόντο. «Με τη γρίπη, είχαμε εμπειρίες από πανδημίες γρίπης στο παρελθόν. Έτσι γνωρίζουμε συνήθως τον τρόπο που συμπεριφέρονται. Αυτή είναι μια εξελισσόμενη κατάσταση με έναν εντελώς νέο παθογόνο ιό».