«Αυτός που ανέχεται την αδικία, υποστηρίζει την αδικία», λέει ο Τζέιμς Σόντερς, ο συγγραφέας του «Χανς Κόλχαας», του θεατρικού έργου που βασίζεται στο έργο «Μίχαελ Κόλχαας», του Χάινριχ φον Κλάιστ. Πόσο εύκολο είναι να βρεις το δίκιο σου όταν όλα είναι εναντίον σου; Όταν πάντα ήσουν έντιμος, νομοταγής και το μόνο που έχεις μάθει τα παιδιά σου είναι να φοβούνται τον Θεό;
Και πώς ένας πολίτης-υπόδειγμα μετατρέπεται σε επαναστάτη, τρομοκράτη, εμπρηστή;
Αναμφισβήτητα επίκαιρο το έργο -ίσως ποτέ να μην πάψει να είναι επίκαιρο.
Η παράσταση της Λίλλυς Μελεμέ στον πολύ όμορφο χώρο τέχνης «Art63», με πρωταγωνιστή τον εξαιρετικό Νίκο Νίκα και με μια ομάδα ηθοποιών που στέκονται επάξια στους υπόλοιπους ρόλους του έργου, τους οποίους εναλλάσσουν με χορευτική ακρίβεια, πετυχαίνει με σύγχρονο τρόπο να σε πάει πίσω στον χρόνο.
Στην εποχή που η ασυδοσία ενός βαρόνου -εδώ μπορείτε να βάλετε και έναν μεγαλοεπιχειρηματία, έναν υπουργό, έναν οποιοδήποτε δημόσιο άρχοντα, το κράτος- μπορεί να γίνει η αιτία να καταστραφεί ένας άνθρωπος, που το μόνο που του μένει να κάνει είναι ξεκινήσει μια σταυροφορία υπέρ της δικαιοσύνης.
«Χανς Κόλχαας»
Αντίπαλός του και η Εκκλησία, η προτεσταντική εν προκειμένω, που παρ’ όλο που γεννήθηκε ως αποτέλεσμα μιας επανάστασης, κατέστη κι αυτή μέρος του κοινωνικού και πολιτικού κατεστημένου, που νουθετεί υπέρ της «συντεταγμένης δικαιοσύνης» και κατακεραυνώνει την «πόρνη» δικαιοσύνη του ήρωα.
Έτσι ο ήρωας, ο έμπορος αλόγων Κόλχαας, όπως λέει και ο ίδιος, αφού δεν εφαρμόζεται ο νόμος, ο νόμος στον οποίο προσέτρεξε, φτιάχνει τον δικό του. Καίει, λεηλατεί, σκοτώνει. Κανένας δεν είναι αθώος, εξηγεί, γιατί κανένας δεν αντιδρά στην αδικία.
Ακόμη και αν δικαιωθεί στο τέλος -οι λόγοι έχουν να κάνουν και με την πολιτική στρατηγική, με τον φόβο μιας γενικευμένης επανάστασης-, τελικά τα έχει χάσει όλα: το σπίτι του, την περιουσία του, τη σύντροφό του, την οικογένειά του, τη ζωή του.
«Χανς Κόλχαας»
Φεύγοντας από το θέατρο, βγαίνοντας στους δρόμους της Αθήνας και επιστρέφοντας στην καθημερινότητα, με την υπέροχη εκτέλεση του «Sound of Silence» που κλείνει την παράσταση, αναρωτιέσαι: Εσύ πού ανήκεις; Είσαι αθώος; Πόσες φορές τόλμησες; Πόσες φορές δείλιασες; Και όταν αγωνίστηκες, πόσες φορές νίκησες; Και πόσο μακριά είναι το 1800 -χρονιά που γράφτηκε το έργο- από το σήμερα;
Το έργο, μια παραγωγή της Δραματικής Σχολής Αθηνών, παρουσιάζεται κάθε Σάββατο και Κυριακή, σε μετάφραση του Γιώργου Θεοδοσιάδη, που το ανέβασε στην Αθήνα πρώτη φορά το 1974. Η σκηνοθεσία είναι της Λίλλυς Μελεμέ, η δραματουργική επεξεργασία της Τόνιας Τσαμούρη, την κίνηση των ηθοποιών επιμελήθηκε η Κική Μπάκα και τη μουσική η Μάρω Θεοδωράκη.
Επιμέλεια: Αρχοντία Κάτσουρα