Το πρωί της ερχόμενης Πέμπτης 21 Ιουλίου έχει χαρακτηριστεί ως Ημέρα Κρίσης (D-Day) για την Ευρώπη – Eκείνη ακριβώς την ημέρα θα μάθουμε αν ο Πούτιν θα ανοίξει ξανά τη στρόφιγγα του Nord Stream 1 και τι θα κάνει η ΕΚΤ με τα επιτόκια
Ομολογουμένως θα είναι μια κρίσιμη ημέρα από την οποία θα εξαρτηθούν πολλά, μεταξύ των οποίων αν ο χειμώνας θα είναι εφιάλτης για βιομηχανίες και νοικοκυριά και αν η Ε.Ε. θα πάει σε «ενεργειακά μνημόνια».
Η ανακοίνωση της αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ στις 21 Ιουλίου συμπίπτει με το άνοιγμα -ή μη- του αγωγού Nord Stream 1. H αναμενόμενη επαναλειτουργία του αγωγού Nord Stream 1 την επόμενη εβδομάδα ενδέχεται να αποτελέσει σημαντικότερα νέα για το ευρώ σε σχέση με την πρώτη αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ εδώ και μία 11ετία.
Αν και οι αγορές έχουν ήδη λάβει υπόψη την επερχόμενη αύξηση των επιτοκίων, κανείς δε γνωρίζει τι μέλλει γενέσθαι με τη ροή του φυσικού αερίου κι αν η Ρωσία θα τη συνεχίσει κανονικά. Τα εφιαλτικά σενάρια δίνουν και παίρνουν για την πιθανότητα ολικής άρσης των ροών του υδρογονάνθρακα, κάτι το οποίο θα οδηγήσει τις τιμές ενέργειας στα ύψη και θα προκαλέσει ύφεση στην Ευρωζώνη, ενώ θα απειλήσει και την ήδη πληγείσα σταθερότητα του ευρώ το οποίο βρίσκεται ένα βήμα πριν την απόλυτη ισοτιμία με το δολάριο.
Σύμφωνα με τον Kaspar Hense της BlueBay Asset Management «η 21η Ιουλίου θα αποτελέσει μέρα της κρίσης για την Ευρώπη, περισσότερο σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο όσο για τις κινήσεις της ΕΚΤ». Η παροχή αερίου από τη Ρωσία έχει ήδη μειωθεί στο 40% των κανονικών της επιπέδων μετά από το πρόσφατο μερικό εμπάργκο της Μόσχας ως ανταπάντηση ενάντια στις κυρώσεις της Δύσης. Περαιτέρω προβλήματα στην παροχή της ενέργειας θα αυξήσουν τις πιθανότητες για τη δημιουργία δελτίων ενέργειας κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ενώ μπορεί να απειλήσουν ακόμα και τα πλάνα της ΕΚΤ για αύξηση των επιτοκίων. Προς το παρόν η κεντρική τράπεζα αναμένεται να αυξήσει τα επιτόκια αυτά άνω του μηδενός, ακολουθώντας τα βήματα των λοιπών μεγάλων κεντρικών τραπεζών του κόσμου για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Οι αναλυτές αναμένουν αύξηση των επιτοκίων αυτών κατά τουλάχιστον 125 μονάδων βάσης φέτος, αν και η Fed έχει ξεπεράσει τα επίπεδα αυτά. Η ανισορροπία των κινήσεων αυτών έχει αποκαθηλώσει την ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου σε χαμηλό 20ετίας. Οι επενδυτές τώρα πια ακολουθούν από κοντά τα futures του φυσικού αερίου τα οποία θα αποτελέσουν και τον κύριο μακροοικονομικό παράγοντα τις επόμενες εβδομάδες.
Τα εφιαλτικά σενάρια των αναλυτών
Σύμφωνα με τον αναλυτή της Societe Generale, Kit Juckes «το δυσμενές σενάριο της ολικής άρσης των ροών φυσικού αερίου θα προκαλέσει περαιτέρω πτώση της ισοτιμίας του ευρώ κατά 10% ενώ θα οδηγήσει την οικονομία της Ευρωζώνης σε ύφεση».
Παρόμοια είναι και η άποψη της UBS η οποία εκτιμά πως η ισοτιμία θα κυμανθεί κοντά στα $0,90/ευρώ, ενώ τα εταιρικά κέρδη θα μειωθούν τουλάχιστον κατά 15%. Παρ’ όλα αυτά, η UBS τόνισε πως η ανάλυση αυτή δεν αποτελεί το δυσμενές σενάριο, αφού τα μακροοικονομικά δεδομένα ενδέχεται να αποδειχθούν πολύ χειρότερα, σύμφωνα με τον αναλυτή Arend Kapteyn.
Με βάση τους αναλυτές της Wall Street, εάν η Ρωσία διακόψει την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, η οικονομία θα δεχθεί τεράστιο πλήγμα. Οι ευρωπαϊκές μετοχές θα καταγράψουν πτώση της τάξης του 20%. Τα spreads των ομολόγων junk θα ξεπεράσουν τα επίπεδα της κρίσης του 2020. Το ευρώ θα φτάσει τα 0,90 δολάρια ενώ η ύφεση θα ταρακουνήσει συθέμελα τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, Ευρωζώνη.
«Τα οικονομικά σοκ που θα δημιουργηθούν στην κεντρική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων και των οικονομιών της Γερμανίας και της Πολωνίας, θα επηρεάσουν την παγκόσμια οικονομία, αλλά δε γνωρίζουμε κατά πόσο», ανέφερε ο Joachim Klement, στέλεχος της Liberum Capital, τονίζοντας πως «απλά δεν υπάρχει εναλλακτική λύση όσον αφορά το ρωσικό φυσικό αέριο».
Την ίδια στιγμή, οι γερμανικές αγορές έχουν καταγράψει πτώση της τάξης του 11% από τον Ιούνιο. Η αξία της μετοχής του γερμανικού κολοσσού φυσικού αερίου Uniper έχει καταγράψει πτώση της τάξης του 80%.
Ακόμα και οι Γάλλοι και Γερμανοί πολιτικοί προειδοποιούν για την πιθανότητα μίας ολικής άρσης παροχής ρωσικού φυσικού αερίου. Πολλοί αναλυτές, όμως, υποστηρίζουν πως οι Ρώσοι θα συνεχίσουν να παρέχουν τον πολύτιμο υδρογονάνθρακα στην Ευρώπη στις 21 Ιουλίου αλλά τα προβλήματα ενδέχεται να μην τελειώσουν εκεί. Οι χώρες της Ευρώπης ενδέχεται να ξεκινήσουν την παροχή δελτίων χρήσης φυσικού αερίου έτσι ώστε να γεμίσουν τα αποθεματικά τους, προκαλώντας τεράστια ζημιά στην οικονομία, αφού αναγκαστικά θα κλείσουν μονάδες βιομηχανικής παραγωγής, άνθρωποι θα μείνουν χωρίς δουλειά και θα δημιουργηθούν ελλείψεις προϊόντων.
«Η Ευρώπη βρίσκεται παγιδευμένη σε ένα φαύλο κύκλο», ανέφερε ο CIO της Banque Syz, Charles-Henry Monchau, τονίζοντας πως «οι υψηλές τιμές ενέργειας πλήττουν την ευρωπαϊκή οικονομία, επιδεινώνοντας την ισοτιμία του κοινού νομίσματος η οποία με τη σειρά της κάνει την εισαγωγή ενέργειας ακόμα πιο ακριβή». Σύμφωνα με την BNP Paribas, μία ολική άρση της παροχής φυσικού αερίου θα οδηγήσει τον δείκτη Stoxx 50 στις 2.800 μονάδες, πτώση της τάξης του 20%. Όσο για τη Νοmura, προτείνει short του ευρώ εδώ και μήνες. Αναμένει πτώση της ισοτιμίας του ευρώ στα $0,90 το χειμώνα σε περίπτωση που ο Nord Stream 1 δεν επανεκκινήσει τη λειτουργία του. Επιπροσθέτως, η JPMorgan τονίζει πως τα spreads των ευρωπαϊκών εταιρικών ομολόγων θα αυξηθούν πέραν των επιπέδων του 2020, ενώ τα spreads των κρατικών θα φτάσουν τις 325 μ.β. Τα spread των junk κρατικών ομολόγων μπορεί να αγγίξουν τις 1.000 μ.β. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, οι κινήσεις του ευρώ επιδεικνύουν ήδη την όλη μακροοικονομική κατάσταση, αλλά η ισοτιμία του νομίσματος ενδέχεται να καταγράψει περαιτέρω πτώση της τάξης του 5% εάν δεν επαναλειτουργήσει ο Nord Stream 1. Η τράπεζα προτείνει «αμυντικές επενδύσεις». Τέλος, η Bank of America προειδοποίησε πως -βάσει του δυσμενέστερου σεναρίου- οι τιμές του χαλκού θα αγγίξουν τα $4.500/τόνο σε περίπτωση ελλείψεων φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή επικράτεια.
Τα ενεργειακά μνημόνια
Υπάρχει όμως και ένα άλλο μεγαλύτερο πρόβλημα που έρχεται, το οποίο σέρνει μαζί του σοβαρές πολιτικές προεκτάσεις. Στην προσεχή συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας της 21ης Ιουλίου, μια ομάδα βόρειων χωρών βάζει θέμα ότι για όποια χώρα αποφασιστεί να στηρίζονται τα ομόλογά της, όπως η Ελλάδα, να αναλαμβάνει σε αντάλλαγμα και αυτή μια σειρά από υποχρεώσεις. Ο σχεδιασμός αυτής της ομάδας των κεντρικών τραπεζιτών κάνει μάλιστα λόγο για βοήθεια από την ΕΚΤ, αφού πρώτα προσφύγουν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Διάσωσης (ESM) οι συγκεκριμένες χώρες. Οι υποχρεώσεις αυτές θα συνοψίζονται σε ένα κείμενο συμφωνίας με χαρακτηριστικά μνημονίου. Μιλάμε δηλαδή για ένα είδος νέου μνημονίου, ενεργειακού μνημονίου για να είμαστε ακριβείς. Θα ενισχύονται τα ομόλογα και θα μειώνεται το κόστος δανεισμού και σε αντάλλαγμα η χώρα που θα λάβει τη στήριξη θα πρέπει να εξυγιαίνει τα δημόσια οικονομικά της βάσει συμφωνημένων όρων. Κοντός ψαλμός αλληλούια, σε λίγες ημέρες θα ξέρουμε…