Η ΕΕ προγραμματίζει ιστορικές παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας, καθώς οι «27» αντιμετωπίζουν τον πιο δύσκολο χειμώνα των τελευταίων ετών
Η ΕΕ πρόκειται να επιβάλει ιστορικές παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας για να χαλιναγωγήσει τις αυξανόμενες τιμές, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης επιβολής εισφοράς στα υπερκέρδη και τα ανώτατα όρια τιμών του φυσικού αερίου, σύμφωνα με έγγραφο που περιήλθε στην κατοχή του Politico.
Εμπειρογνώμονες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις εθνικές πρωτεύουσες και στις πρεσβείες εργάστηκαν πυρετωδώς όλο το Σαββατοκύριακο για να επιταχύνουν τα «σχέδια έκτακτης παρέμβασης» με στόχο την προστασία των νοικοκυριών και των εταιρειών, με πολλούς ηγέτες να προειδοποιούν για μαζικές κοινωνικές αναταραχές εάν δεν τεθούν υπό έλεγχο οι τιμές.
Σε έγγραφο της 4ης Σεπτεμβρίου, το οποίο έλαβε το Politico, η τσεχική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ προειδοποίησε ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι συνεχιζόμενες περικοπές στον ενεργειακό εφοδιασμό της Μόσχας και η πρόσφατη «πλήρης και επ’ αόριστον διακοπή» του αγωγού Nord Stream «τροφοδοτούν άνοδο του πληθωρισμού και έχουν σοβαρές επιπτώσεις σε όλες τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές».
Τα νέα για το «λουκέτο« του Nord Stream εκτόξευσαν την τιμή του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο αναφοράς TTFκατά 31% το πρωί της Δευτέρας στα 281 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Σε απάντηση, η προεδρία πέταξε το μπαλάκι δοκιμάζοντας την όρεξη μεταξύ των 27 χωρών του μπλοκ για μέτρα που κυμαίνονται από πλαφόν στις τιμές μέχρι ελέγχους της αγοράς, ζητώντας από τις πρωτεύουσες να δηλώσουν ποια μέτρα είναι διατεθειμένες να υποστηρίξουν στη συνάντηση των υπουργών ενέργειας της ΕΕ αυτής της Παρασκευής (9/9).
Οι εξελίξεις σημειώνονται αφότου οι ηγέτες των κομμάτων του κυβερνώντος συνασπισμού της Γερμανίας συμφώνησαν τελικά την Κυριακή (4/9) να υποστηρίξουν την προτεινόμενη εισφορά στην τιμή ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας που δεν χρησιμοποιούν φυσικό αέριο. Λόγω του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, οι εν λόγω παραγωγοί έχουν τεράστια απροσδόκητα κέρδη επειδή η τιμή της ενέργειας καθορίζεται από την πιο ακριβή εισροή ,το φυσικό αέριο.
Η τσεχική προεδρία έχει συντάξει έναν κατάλογο προτάσεων από όλο το μπλοκ, που θα εξεταστούν ενόψει του Συμβουλίου των υπουργών Ενέργειας της Παρασκευής. Ορισμένες πρωτεύουσες θέλουν ανώτατα όρια τιμών για το φυσικό αέριο από «συγκεκριμένες πηγές» δηλαδή τη Ρωσία, η οποία εργαλειοποιεί τις εξαγωγές ενέργειας της.
Μια ιδέα που εξετάζεται είναι ένα πλαφόν τιμής στο οποίο οι εταιρείες μπορούν να αγοράζουν ρωσικό αέριο, παρόμοιο με τα μέτρα ανώτατης τιμής του πετρελαίου που συμφωνήθηκαν την περασμένη εβδομάδα από την G7, σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η ικανότητα του Κρεμλίνου να χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Στο τραπέζι βρίσκονται επίσης επιλογές για την αποσύνδεση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες μεταξύ των χωρών της ΕΕ σχετικά με το εάν και πώς θα εφαρμοστεί μια τόσο «ευαίσθητη παρέμβαση».
Άλλα μέτρα που εξετάζονται είναι μεταξύ άλλων, η παροχή άμεσης πιστωτικής υποστήριξης για εταιρείες που αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλους κραδασμούς, την τροποποίηση των κανόνων διαπραγμάτευσης στα χρηματιστήρια ενέργειας ή την προσωρινή αναστολή των ευρωπαϊκών αγορών παραγώγων ενέργειας. Οι κυβερνήσεις της κεντρικής Ευρώπης θέλουν η ΕΕ να απελευθερώσει πρόσθετα δικαιώματα εκπομπής αερίων θερμοκηπίου από το Σύστημα Εμπορίας Ρύπων, εάν η τιμή αυξηθεί πάνω από ένα ορισμένο όριο, μια πρόταση στην οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιτίθεται σθεναρά.
Η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επιδιώκει να χωρίσει τις προτάσεις σε ένα πακέτο άμεσων παρεμβάσεων και μακροπρόθεσμων μεταρρυθμίσεων. Οι Βρυξέλλες θα αναβάλουν ορισμένες από αυτές τις ευρύτερες ιδέες για τις οποίες πιέζουν οι ηγέτες, αλλά για τις οποίες οι χώρες δεν μπορούν να συμφωνήσουν γρήγορα (όπως η ιδέα της Ισπανίας για εφαρμογή επιδότησης φυσικού αερίου ή η έκκληση της Κεντρικής Ευρώπης για περιορισμό στις τιμές εκπομπών) για μεταγενέστερη ημερομηνία χωρίς να χρειαστεί να πουν οριστικό όχι.
Η τσεχική προεδρία θέλει οι χώρες να εγκρίνουν μια σειρά προτάσεων — συμπεριλαμβανομένου του ανώτατου ορίου τιμής ηλεκτρικής ενέργειας — στο Ενεργειακό Συμβούλιο της Παρασκευής, αναθέτοντας στην Επιτροπή την ανάπτυξη νομοθεσίας βάσει του άρθρου 122 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ, η οποία επιτρέπει στις χώρες να συμφωνούν έκτακτα μέτρα χωρίς την ανάγκη συμμετοχής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ανέφεραν διπλωμάτες.
Οι ηγέτες σε όλο το μπλοκ, καθώς και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, καλούν την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ να δράσει, καθώς καταναλωτές και επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν την κρίση κόστους ζωής. Σύμφωνα με αξιωματούχους, η τελική νομοθεσία είναι πιθανό να αποκαλυφθεί την ίδια στιγμή που η φον ντερ Λάιεν θα εκφωνήσει την ετήσια ομιλία της για την κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 14 Σεπτεμβρίου.