Την αφορμή να αναρωτηθούμε για το αν ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα τρόφιμα, το φαγητό μας είναι ο καλύτερος – και να τον αλλάξουμε – δίνει η Διεθνής Ημέρα για την Απώλεια και τη Σπατάλη Τροφίμων, που έχει οριστεί για τις 29 Σεπτεμβρίου.
Πράγματι, το ζήτημα της Σπατάλης Τροφίμων, το Food Waste όπως έχει επικρατήσει διεθνώς να ονομάζεται, θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα που χρειάζεται άμεσα να αντιμετωπιστεί από την ανθρωπότητα. Ταυτόχρονα, είναι και ένα από τα πιο παράδοξα προβλήματα στον πλανήτη, καθώς ουσιαστικά αυτό που συμβαίνει είναι από τη μία να απορρίπτονται στα σκουπίδια τόνοι φαγητού ικανού προς κατανάλωση ενώ από την άλλη ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού υποφέρει από υποσιτισμό.
Τα στοιχεία δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολίας: Την ώρα που περί τα 821 εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη πηγαίνουν για ύπνο πεινασμένοι κάθε βράδυ, περίπου 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων εκτιμάται ότι σπαταλούνται ετησίως. Τα τρόφιμα αυτά, επιπλέον, επιβαρύνουν το κλίμα στον πλανήτη κατά 8% – 10% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Την ίδια στιγμή, περίπου το 28% της παγκόσμιας γεωργικής έκτασης – περίπου όσο η Κίνα – χρησιμοποιείται για την παραγωγή τροφίμων που χάνονται ή σπαταλούνται, ταυτόχρονα με γλυκό νερό που θα μπορούσε να γεμίσει τη λίμνη της Γενεύης τρεις φορές. Φυσικά, μιλάμε και για ένα δυσθεώρητο οικονομικό κόστος: Υπολογίζεται πως η σπατάλη τροφίμων κοστίζει στην παγκόσμια οικονομία περίπου 940 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο!
Δυστυχώς, η κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι διαφορετική. Σύμφωνα με σχετική έρευνα του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου και στοιχεία από τον ΟΗΕ, τα ελληνικά νοικοκυριά πετούν πάνω από 1.000.000 τόνους τροφίμων κάθε χρόνο. Αυτό σημαίνει πως κάθε πολίτης πετά 98,2 κιλά τροφίμων, ενώ μία τετραμελής οικογένεια πετά 392,8 κιλά τροφίμων. Αυτό σημαίνει πως στα σκουπίδια καταλήγουν 35,6 κιλά λαχανικά, 24,8 κιλά φρούτα, 22 κιλά αρτοσκευάσματα, 20 κιλά γαλακτοκομικά, 12,4 κιλά ζυμαρικά και ρύζι, 10,8 κιλά πατάτες, 10,4 κιλά κρέας και ψάρι και 4,4 κιλά αβγά – τα μισά από τα οποία θα μπορούσαν να καταναλωθούν με ασφάλεια.
Αλλαγή νοοτροπίας: Το φαγητό μας είναι πολύτιμο
Αξίζει να προσέξουμε ότι με βάση τα στοιχεία, είναι οι οικιακοί καταναλωτές που συμβάλλουν περισσότερο στο πρόβλημα της σπατάλης τροφίμων, με ποσοστό που ξεπερνά το 50% επί του συνόλου, σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας. Είναι σαφές πως απαιτείται εδώ και τώρα αλλαγή νοοτροπίας: Μόνο αν μάθουμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά, θα αντιμετωπίσουμε τον τρόπο που προμηθευόμαστε και καταναλώνουμε φαγητό, υπό διαφορετικό πρίσμα.
Τον τρόπο προς αυτή την κατεύθυνση δείχνει η Unilever, ένας κολοσσός στην παγκόσμια αγορά τροφίμων που αναδεικνύεται σε πρωτοπόρος αναφορικά με τη στροφή της ανθρωπότητας προς την πράσινη μετάβαση – βασικός πυλώνας της οποίας είναι και ο περιορισμός της σπατάλης τροφίμων. Έτσι, η Unilever έχει δεσμευτεί να μειώσει κατά το ήμισυ όλα τα απόβλητα τροφίμων σε όλες τις δραστηριότητές της έως το 2025, πέντε χρόνια νωρίτερα από τον αντίστοιχο στόχο που θέτει ο ΟΗΕ. Παράλληλα, δεν θα καταστρέφονται τρόφιμα που μπορούν να καταναλωθούν, ενώ στόχος της εταιρείας είναι να εμπνέει τους καταναλωτές να περιορίσουν τη σπατάλη, μέσω καινοτόμων πρωτοβουλιών και συνεργασιών. Πέραν από τους καταναλωτές όμως, η Unilever έχει δεσμευτεί να στηρίξει τους πελάτες της στην εστίαση μέσω της χρήσης πρωτοποριακής τεχνολογίας πρόληψης, αναφορικά με τη μείωση του food waste, ενώ ταυτόχρονα θα στηρίξει τους συνεργάτες και προμηθευτές της ως προς την αντιμετώπιση της απώλειας τροφίμων στις δραστηριότητές τους.
Η Unilever, άλλωστε, επισημαίνει πως απαιτείται παρέμβαση και αλλαγή ως προς τις ετικέτες τροφίμων που αφορούν στην ασφαλή κατανάλωσή τους, με εναρμονισμένους κανονισμούς που θα ορίζουν ημερομηνίες λήξης για τα τρόφιμα με μικρότερη διάρκεια με βάση την ασφάλεια και ημερομηνίες «ανάλωσης κατά προτίμηση πριν από» για τα τρόφιμα με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, για λόγους ποιότητας.
«Make Taste, Not Waste» με τις προτάσεις της Hellmann’s
Η Hellmann’s, κορυφαίο brand της Unilever, μπορεί να αλλάξει τις γεύσεις μας, να αναβαθμίσει την ποιότητά τους και να μας βοηθήσει να περιορίσουμε τη σπατάλη τροφίμων στο σπίτι μας – αρκεί να ενημερωθούμε σωστά και να βάλουμε τη φαντασία μας να δουλέψει, αξιοποιώντας κάθε τρόφιμο που έχουμε στο σπίτι μας – με έμφαση στα «περισσεύματα» που οδηγούνται άδοξα στα σκουπίδια, ενώ θα μπορούσαν να αποτελέσουν το επόμενο, λαχταριστό γεύμα μας.
Η καμπάνια «Make Taste, Not Waste» από τη Hellmann’s πλαισιώθηκε από online και offline ενέργειες, με προτάσεις δημοφιλών σεφ. Με στόχο την περαιτέρω ευαισθητοποίηση των καταναλωτών, προχώρησε στην τοποθέτηση ενημερωτικών αυτοκόλλητων σε περισσότερους από 2.000 κάδους απορριμμάτων σε τέσσερις δήμους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με τη χαρακτηριστική φράση «Εσύ πόσα ευρώ πέταξες στα σκουπίδια σήμερα;» και το QR code που οδηγεί στο site της Hellmann’s με έξυπνα tips και νόστιμες συνταγές με leftovers.
Ακόμη, σε συνεργασία με τα καταστήματα ΑΒ Βασιλόπουλος, η Hellmann’s υποστήριξε το πρόγραμμα «Μπορούμε στο Σχολείο» του ΜΠΟΡΟΥΜΕ, με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των παιδιών για τη σπατάλη τροφίμων. Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του α’ εξάμηνου 2022 περισσότερες από 250.000 μερίδες τροφίμων σώθηκαν και προσφέρθηκαν.
Future Foods: Ένα ολιστικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της σπατάλης τροφίμων
H Unilever όμως προσεγγίζει πολύ πιο ολιστικά το ζήτημα, μέσα από την πρωτοβουλία Future Foods, που σκοπεύει να συμβάλλει στη μετάβαση των καταναλωτών σε πιο υγιεινούς τρόπους διατροφής, ως μέρος της στρατηγικής Unilever Compass και του Σχεδίου Δράσης για την Κλιματική Μετάβαση. Για τον σκοπό αυτό, συνάπτονται συνεργασίες με διάφορους φορείς, οργανισμούς και ΜΚΟ όπως το ΜΠΟΡΟΥΜΕ και η Τράπεζα Τροφίμων, με στόχο τον περιορισμό της σπατάλης και τη σωστή διαχείριση τροφίμων αλλά και την καταπολέμηση του υποσιτισμού στην Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο, ως απώτερος στόχος τίθεται να μην στέλνει η εταιρεία απόβλητα τροφίμων σε χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι δεν καταστρέφονται τρόφιμα που μπορούν να καταναλωθούν. Αυτό προϋποθέτει μεταξύ άλλων, συγκεκριμένες τεχνικές εξοικονόμησης τροφίμων, με διορθώσεις και παρεμβάσεις στα συστήματα παραγωγής και αποθήκευσης των προϊόντων της, ενώ στόχος είναι και η χρήση του συνόλου των πρώτων υλών, ώστε καμία να μην «πηγαίνει χαμένη».
Unilever Food Solutions, με λύσεις για πελάτες στην εστίαση και τα ξενοδοχεία
Αν και τα νοικοκυριά κρατούν τα σκήπτρα στη σπατάλη τροφίμων στην Ευρώπη, οι επιχειρήσεις φιλοξενίας και εστίασης αποτελούν έναν εξίσου κρίσιμο συντελεστή στη σπατάλη τροφίμων τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η Unilever Food Solutions, στηρίζει από την πρώτη στιγμή το πρόγραμμα «Hotel Kitchen: Εδώ το φαγητό έχει αξία» που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2019 από το WWF Ελλάς με στόχο την εφαρμογή ορθών πρακτικών για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων στα ελληνικά ξενοδοχεία. Μέσα από ολοκληρωμένα προγράμματα που έδωσαν σε επαγγελματίες στην εστίαση και τον ξενοδοχειακό τομέα την ευκαιρία να μειώσουν σημαντικά τη σπατάλη τροφίμων στις δραστηριότητές τους.
Υιοθετώντας ένα εύκολο και αξιόπιστο μηχανισμό καταγραφής της σπατάλης σε όλο το φάσμα της προμήθειας, προετοιμασίας και κατανάλωσης φαγητού, τα συμμετέχοντα στο πρόγραμμα ξενοδοχεία αποκομίζουν πολλαπλά οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη μειώνονται τη σπατάλη τροφίμων. Το πρόγραμμα, μέσα στους πρώτους τέσσερις μήνες πιλοτικής εφαρμογής του, απέδωσε άμεσα, καταγράφοντας μείωση της σπατάλης μεταξύ 10-25%, με ταυτόχρονη μείωση δαπανών και άρα εξοικονόμησης πόρων, σε τρία μεγάλα ξενοδοχεία της χώρας.
Μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου του προγράμματος, το πρόγραμμα «Hotel Kitchen: Εδώ το φαγητό έχει αξία» ξεκίνησε το 2022 έναν νέο κύκλο δυναμικής δράσης κατά της σπατάλης τροφίμων με τη συμμετοχή 11 ακόμα ελληνικών ξενοδοχείων σε Κρήτη, Ρόδο και Κω.
Ο πλανήτης, αλλά και η ανθρωπότητα απαιτούν δράσεις για τον περιορισμό της σπατάλης τροφίμων και την καλύτερη διαχείρισή τους, από όλους μας. Η Unilever, αναλαμβάνοντας με υπευθυνότητα τον ηγετικό της ρόλο στον κλάδο των τροφίμων, εφαρμόζει ήδη σημαντικές αλλαγές θέτοντας υψηλούς στόχους και προσκαλώντας καθέναν μας να τους υιοθετήσει, αλλάζοντας τη ζωή μας, για ένα ασφαλές και βιώσιμο μέλλον για όλους.