Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον: Ένα πειραματικό εμβόλιο κατά του καρκίνου του μαστού δημιούργησε με ασφάλεια μια ισχυρή ανοσολογική απόκριση σε μια βασική πρωτεΐνη του όγκου, αναφέρουν ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό JAMA Oncology. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το εμβόλιο μπορεί να είναι σε θέση να θεραπεύσει διάφορους τύπους καρκίνου του μαστού. “Επειδή δεν επρόκειτο για τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή, τα αποτελέσματα θα πρέπει να θεωρούνται προκαταρκτικά, αλλά τα ευρήματα είναι αρκετά ελπιδοφόρα ώστε το εμβόλιο να αξιολογηθεί τώρα σε μια μεγαλύτερη, τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή”, δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας δρ Mary “Nora” L. Disis, καθηγήτρια Ιατρικής του UW, Τμήμα Ιατρικής Ογκολογίας, και διευθύντρια του Ινστιτούτου Εμβολίων κατά του Καρκίνου.
Η δοκιμή φάσης Ι σχεδιάστηκε για να αξιολογήσει την ασφάλεια ενός εμβολίου που στοχεύει σε μια πρωτεΐνη που ονομάζεται υποδοχέας 2 του ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα (HER2) και για να δει αν δημιουργείται ανοσολογική απόκριση στην πρωτεΐνη. Η HER2 βρίσκεται στην επιφάνεια πολλών κυττάρων, αλλά στο 30% των καρκίνων του μαστού, η HER2 υπερπαράγεται εκατονταπλάσια από την ποσότητα που παρατηρείται στα φυσιολογικά κύτταρα. Αυτοί οι “HER2-θετικοί” καρκίνοι τείνουν να είναι πιο επιθετικοί και πιο πιθανό να υποτροπιάσουν μετά τη θεραπεία, αλλά η υπερπαραγωγή του HER2 προκαλεί επίσης μια ανοσολογική αντίδραση που μπορεί να είναι ευεργετική. Συγκεκριμένα, οι ασθενείς με HER2-θετικό καρκίνο του μαστού που αναπτύσσουν έναν τύπο ανοσολογικής αντίδρασης που ονομάζεται κυτταροτοξική ή κυτταροκτόνος ανοσία είναι λιγότερο πιθανό να δουν τον καρκίνο τους να υποτροπιάζει μετά τη θεραπεία και έχουν μεγαλύτερη συνολική επιβίωση από εκείνους που δεν αναπτύσσουν τέτοια ανοσολογική αντίδραση.
Για να διεγείρουν αυτό το είδος απόκρισης, η Disis και οι συνεργάτες της δημιούργησαν ένα εμβόλιο DNA. Σε αντίθεση με τα πρωτεϊνικά εμβόλια, τα οποία συνήθως περιέχουν μια πρωτεΐνη ή μέρος μιας πρωτεΐνης που θέλετε να στοχεύσει το ανοσοποιητικό σύστημα, τα εμβόλια DNA περιέχουν τις οδηγίες DNA για την πρωτεΐνη-στόχο. Μόλις γίνει η ένεση, αυτό το DNA προσλαμβάνεται από τα κύτταρα στο σημείο της ένεσης, τα οποία στη συνέχεια αρχίζουν να παράγουν την πρωτεΐνη που κωδικοποιείται στις οδηγίες DNA του εμβολίου. Τα κύτταρα θα παρουσιάσουν στη συνέχεια την πρωτεΐνη στο ανοσοποιητικό σύστημα, μια διαδικασία που είναι πιθανότερο να δημιουργήσει μια ισχυρή, κυτταροτοξική ανοσολογική απόκριση. Το εμβόλιο που χρησιμοποιήθηκε σε αυτή τη δοκιμή περιείχε τις οδηγίες DNA για ένα τμήμα του HER2 που βρίσκεται συνήθως εντός του κυττάρου. Αυτό το ενδοκυτταρικό τμήμα είναι γνωστό ότι προκαλεί ισχυρότερες κυτταροτοξικές ανοσολογικές αποκρίσεις. Πηγή: Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον
Εξήντα έξι γυναίκες που είχαν μεταστατικό καρκίνο συμμετείχαν στη μελέτη. Όλες οι γυναίκες είχαν ολοκληρώσει μια τυπική θεραπευτική αγωγή και είτε είχαν επιτύχει πλήρη ύφεση είτε είχε απομείνει όγκος μόνο στα οστά τους, ο οποίος τείνει να αναπτύσσεται αργά. Οι συμμετέχουσες στη μελέτη χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες με κάθε συμμετέχουσα να λαμβάνει τρεις ενέσεις. Μια ομάδα έλαβε τρεις ενέσεις χαμηλής δόσης (10 mcg) του εμβολίου, μια ομάδα έλαβε τρεις ενέσεις με ενδιάμεση δόση 100 mcg και μια ομάδα, τρεις ενέσεις υψηλής δόσης, 500 mcg. Έλαβαν επίσης το ανοσοδιεγερτικό φάρμακο παράγοντα διέγερσης αποικιών κοκκιοκυττάρων-μακροφάγων (GM-CSF), το οποίο προάγει την κυτταροτοξική ανοσία. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για τρία έως 13 έτη (η διάμεση παρακολούθηση ήταν σχεδόν 10 έτη). Η μακρά παρακολούθηση ήταν σημαντική επειδή το HER2 βρίσκεται σε πολλούς άλλους τύπους κυττάρων. Οι ερευνητές ήθελαν να διασφαλίσουν ότι ο εμβολιασμός δεν θα προκαλούσε, με την πάροδο του χρόνου, αυτοάνοση αντίδραση κατά άλλων υγιών ιστών που φέρουν HER2.
“Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το εμβόλιο ήταν πολύ ασφαλές”, δήλωσε η Disis. “Στην πραγματικότητα, οι πιο συχνές παρενέργειες που είδαμε στους μισούς περίπου ασθενείς ήταν πολύ παρόμοιες με αυτές που βλέπουμε με τα εμβόλια COVID: ερυθρότητα και πρήξιμο στο σημείο της ένεσης και ίσως λίγος πυρετός, ρίγη και συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη”.Το εμβόλιο διήγειρε επίσης με επιτυχία την επιθυμητή κυτταροτοξική ανοσολογική απόκριση χωρίς να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες, με την ισχυρότερη ανοσολογική απόκριση να εμφανίζεται στους ασθενείς που έλαβαν τη μεσαία δόση.
Αν και η μελέτη δεν είχε σχεδιαστεί για να διαπιστωθεί αν το εμβόλιο θα μπορούσε να επιβραδύνει ή να αποτρέψει την εξέλιξη του καρκίνου, οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι συμμετέχουσες τα πήγαν πολύ καλύτερα από ό,τι θα αναμενόταν σε ασθενείς με παρόμοια στάδια καρκίνου του μαστού, από τις οποίες περίπου οι μισές αναμένεται να πεθάνουν εντός 5 ετών από τη θεραπεία. “Παρακολουθούμε τώρα αυτές τις γυναίκες για δέκα χρόνια και το 80% από αυτές είναι ακόμη ζωντανές”, σημείωσε η Disis. “Εάν τα αποτελέσματα της νέας τυχαιοποιημένης-ελεγχόμενης δοκιμής φάσης ΙΙ του εμβολίου είναι θετικά, θα είναι ένα ισχυρό μήνυμα για να προχωρήσουμε γρήγορα σε μια οριστική δοκιμή φάσης ΙΙΙ”, δήλωσε η Disis. “Έχω μεγάλες ελπίδες ότι είμαστε κοντά στο να έχουμε ένα εμβόλιο που μπορεί να θεραπεύσει αποτελεσματικά ασθενείς με καρκίνο του μαστού”.