Πλανήτης Γη: Είναι οκτώ δισεκατομμύρια άνθρωποι πάρα πολλοί για τον πλανήτη Γη; Καθώς φτάνουμε σε αυτό το ορόσημο στις 15 Νοεμβρίου, οι περισσότεροι ειδικοί λένε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η υπερκατανάλωση πόρων από τους πλουσιότερους κατοίκους. “Οκτώ δισεκατομμύρια άνθρωποι, είναι ένα σημαντικό ορόσημο για την ανθρωπότητα”, δήλωσε η επικεφαλής του Ταμείου Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών Ναταλία Κανέμ, χαιρετίζοντας την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και τους λιγότερους θανάτους μητέρων και παιδιών. “Ωστόσο, αντιλαμβάνομαι ότι αυτή η στιγμή μπορεί να μην γιορτάζεται από όλους. Ορισμένοι εκφράζουν ανησυχίες ότι ο κόσμος μας είναι υπερπληθυσμένος. Βρίσκομαι εδώ για να πω ξεκάθαρα ότι ο καθαρός αριθμός των ανθρώπινων ζωών δεν αποτελεί αιτία φόβου”.
Είμαστε λοιπόν πάρα πολλοί για να μπορέσει η Γη να αντέξει;
Πολλοί ειδικοί λένε ότι αυτό είναι το λάθος ερώτημα. Αντί για τον φόβο του υπερπληθυσμού, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην υπερκατανάλωση των πόρων του πλανήτη από τους πλουσιότερους ανάμεσά μας. “Πάρα πολλοί για ποιον, πάρα πολλοί για τι; Αν με ρωτάτε, είμαι εγώ πάρα πολύς; Δεν νομίζω”, δήλωσε στο AFP ο Joel Cohen του Εργαστηρίου Πληθυσμών του Πανεπιστημίου Rockefeller. Είπε ότι το ερώτημα για το πόσους ανθρώπους μπορεί να υποστηρίξει η Γη έχει δύο πλευρές: τα φυσικά όρια και τις ανθρώπινες επιλογές.
“Ηλίθιοι και άπληστοι”
Οι επιλογές μας έχουν ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να καταναλώνουν πολύ περισσότερους βιολογικούς πόρους, όπως δάση και γη, από ό,τι μπορεί να αναγεννήσει ο πλανήτης κάθε χρόνο. Η υπερκατανάλωση ορυκτών καυσίμων, για παράδειγμα, οδηγεί σε περισσότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, που ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Θα χρειαζόμασταν τη βιοϊκανότητα 1,75 Γης για να καλύψουμε με βιώσιμο τρόπο τις ανάγκες του σημερινού πληθυσμού, σύμφωνα με το Global Footprint Network και τις ΜΚΟ του WWF. Η πιο πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ για το κλίμα αναφέρει την αύξηση του πληθυσμού ως έναν από τους κύριους παράγοντες αύξησης των αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο, παίζει μικρότερο ρόλο από την οικονομική ανάπτυξη. “Είμαστε ηλίθιοι. Μας έλειπε η διορατικότητα. Είμαστε άπληστοι. Δεν χρησιμοποιούμε τις πληροφορίες που έχουμε. Εκεί βρίσκονται οι επιλογές και τα προβλήματα”, δήλωσε ο Cohen.
Ωστόσο, απορρίπτει την ιδέα ότι οι άνθρωποι αποτελούν κατάρα για τον πλανήτη, λέγοντας ότι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν καλύτερες επιλογές. “Ο αντίκτυπός μας στον πλανήτη καθορίζεται πολύ περισσότερο από τη συμπεριφορά μας παρά από τους αριθμούς μας”, δήλωσε η Jennifer Sciubba, ερευνήτρια στο Wilson Center, μια δεξαμενή σκέψης. “Είναι τεμπέλικο και επιζήμιο να επιστρέφουμε συνεχώς στον υπερπληθυσμό”, πρόσθεσε, καθώς αυτό επιτρέπει στους ανθρώπους των πλούσιων χωρών, που καταναλώνουν τα περισσότερα, να ρίχνουν την ευθύνη για τα δεινά του πλανήτη στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η αύξηση του πληθυσμού είναι υψηλότερη. “Στην πραγματικότητα, φταίμε εμείς. Είμαστε εγώ και εσείς, ο κλιματισμός που απολαμβάνω, η πισίνα που έχω έξω και το κρέας που τρώω το βράδυ που προκαλεί πολύ μεγαλύτερη ζημιά”. Αν όλοι στον πλανήτη ζούσαν όπως οι πολίτες της Ινδίας, θα χρειαζόμασταν μόνο τη χωρητικότητα 0,8 Γης το χρόνο, σύμφωνα με το Global Footprint Network και το WWF. Αν όλοι καταναλώναμε όπως ένας κάτοικος των Ηνωμένων Πολιτειών, θα χρειαζόμασταν πέντε Γαίες τον χρόνο. Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι ο πλανήτης μας θα φιλοξενεί 9,7 δισεκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2050.
Δικαιώματα των γυναικών
Ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα που προκύπτουν όταν συζητάμε για τον πληθυσμό είναι αυτό του ελέγχου της γονιμότητας. Ακόμη και εκείνοι που πιστεύουν ότι πρέπει να μειώσουμε τον πληθυσμό της Γης είναι ανένδοτοι στην προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών. Η Robin Maynard, εκτελεστική διευθύντρια της ΜΚΟ Population Matters, λέει ότι πρέπει να υπάρξει μείωση του πληθυσμού, αλλά “μόνο με θετικά, εθελοντικά μέσα που σέβονται τα δικαιώματα” και όχι με “θλιβερά παραδείγματα” ελέγχου του πληθυσμού. Η ΜΚΟ Project Drawdown απαριθμεί την εκπαίδευση και τον οικογενειακό προγραμματισμό μεταξύ των 100 κορυφαίων λύσεων για την ανάσχεση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. “Ένας μικρότερος πληθυσμός με βιώσιμα επίπεδα κατανάλωσης θα μείωνε τις απαιτήσεις σε ενέργεια, μεταφορές, υλικά, τρόφιμα και φυσικά συστήματα”. Η Vanessa Perez από το World Resources Institute συμφωνεί ότι “κάθε άτομο που γεννιέται στον πλανήτη δημιουργεί πρόσθετη πίεση στον πλανήτη” “Πρόκειται για ένα πολύ ακανθώδες ζήτημα”, δήλωσε η ίδια, προσθέτοντας ότι πρέπει να απορρίψουμε “την ιδέα ότι η ελίτ συλλαμβάνει αυτή την αφήγηση και λέει ότι πρέπει να περιορίσουμε την αύξηση του πληθυσμού στον Νότο”.
Πιστεύει ότι η πιο ενδιαφέρουσα συζήτηση δεν αφορά τον αριθμό των ανθρώπων, αλλά “την κατανομή και την ισότητα” Η Cohen επισημαίνει ότι ακόμη και αν σήμερα παράγουμε αρκετά τρόφιμα για 8 δισεκατομμύρια ανθρώπους, εξακολουθούν να υπάρχουν 800 εκατομμύρια άνθρωποι που “υποσιτίζονται χρόνια”. “Η έννοια του “πάρα πολλοί” αποφεύγει το πολύ πιο δύσκολο πρόβλημα, το οποίο είναι: χρησιμοποιούμε αυτά που γνωρίζουμε για να κάνουμε τους ανθρώπους που έχουμε όσο πιο υγιείς, παραγωγικούς, ευτυχισμένους, ειρηνικούς και ευημερούντες μπορούμε”.