Ιστορίες σχετικά με το πώς το καθημερινό άγχος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις ζωές των ανθρώπων, από τη σωματική υγεία μέχρι την ψυχική και συναισθηματική ευεξία, κυκλοφορούν συχνά στα μέσα ενημέρωσης. Αλλά υπάρχουν καλά νέα για την εμπειρία του καθημερινού στρες καθώς οι άνθρωποι γερνούν. Τα αποτελέσματα από μια πρόσφατη ερευνητική μελέτη με επικεφαλής τον David Almeida, καθηγητή ανθρώπινης ανάπτυξης και οικογενειακών μελετών στο Penn State, έδειξαν ότι ο αριθμός των καθημερινών στρεσογόνων παραγόντων και η αντιδραστικότητα των ανθρώπων στους καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες μειώνεται με την ηλικία.
Γιατί το άγχος μας επηρεάζει τόσο πολύ;
«Υπάρχει κάτι στο να γερνάς που οδηγεί σε λιγότερους στρεσογόνους παράγοντες», είπε η Almeida. «Αυτοί θα μπορούσαν να είναι οι τύποι κοινωνικών ρόλων που αναλαμβάνουμε καθώς μεγαλώνουμε. Ως νεότεροι, μπορεί να ταχυδακτυλουργούμε περισσότερο, συμπεριλαμβανομένων των θέσεων εργασίας, των οικογενειών και των σπιτιών, τα οποία δημιουργούν περιπτώσεις καθημερινού στρες. Αλλά καθώς μεγαλώνουμε, οι κοινωνικοί μας ρόλοι και τα κίνητρα αλλάζουν. Οι ηλικιωμένοι μιλούν ότι θέλουν να μεγιστοποιήσουν και να απολαύσουν τον χρόνο που έχουν».
Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα από την National Study of Daily Experiences (NSDE), μια εθνική μελέτη με επικεφαλής τον Almeida στο Penn State που έχει συλλέξει ολοκληρωμένα δεδομένα για την καθημερινή ζωή από περισσότερες από 40.000 ημέρες στη ζωή περισσότερων από 3.000 ενηλίκων σε μια 20ετία. χρονικό διάστημα, ξεκινώντας το 1995.
Οι ερωτηθέντες ήταν ηλικίας 25 έως 74 ετών όταν ξεκίνησε η μελέτη και κλήθηκαν να συμμετάσχουν στο NSDE από το μεγαλύτερο έργο Midlife στις Ηνωμένες Πολιτείες (MIDUS) με επικεφαλής το Ινστιτούτο Γήρανσης του Πανεπιστημίου του Wisconsin–Madison. Οι ερωτηθέντες συμμετείχαν σε τηλεφωνικές συνεντεύξεις που αξιολόγησαν τα καθημερινά επίπεδα άγχους για οκτώ συνεχόμενες ημέρες. Αυτές οι ημερήσιες αξιολογήσεις επαναλαμβάνονταν σε διαστήματα περίπου εννέα ετών, παρέχοντας ένα διαχρονικό ημερολόγιο για 20 χρόνια.
Οι ερευνητές παρατήρησαν μείωση των επιπτώσεων του καθημερινού στρες τόσο στον αριθμό των καθημερινών στρεσογόνων παραγόντων που ανέφεραν οι άνθρωποι, όσο και στη συναισθηματική τους αντιδραστικότητα σε αυτούς. Για παράδειγμα, οι 25χρονοι ανέφεραν στρεσογόνους παράγοντες σχεδόν στο 50% των ημερών, ενώ οι 70χρονοι ανέφεραν στρεσογόνους παράγοντες μόνο στο 30% των ημερών. Εκτός από τη μείωση του αριθμού των καθημερινών στρεσογόνων παραγόντων που αναφέρθηκαν, η Almeida και η ερευνητική ομάδα διαπίστωσαν επίσης ότι καθώς οι άνθρωποι γερνούν, αντιδρούν λιγότερο συναισθηματικά στους καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες όταν συμβαίνουν.
«Ένας 25χρονος είναι πολύ πιο γκρινιάρης τις μέρες που βιώνει έναν στρεσογόνο παράγοντα, αλλά καθώς μεγαλώνουμε, καταλαβαίνουμε πώς να μειώσουμε αυτές τις εκθέσεις», είπε η Almeida, η οποία σημείωσε ότι το καθημερινό άγχος μειώνεται σταθερά μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’50. όταν οι άνθρωποι επηρεάζονται λιγότερο από την έκθεση στο στρες. Ενώ αυτά τα ευρήματα δείχνουν μείωση στις αναφορές και αντιδραστικότητα σε καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες στα μέσα της δεκαετίας του ’50, η Almeida σημειώνει ότι οι πρώιμοι δείκτες δείχνουν ότι η μεγαλύτερη ηλικία, στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και στις αρχές της δεκαετίας του ’70, μπορεί να φέρει περισσότερες προκλήσεις και μια ελαφρά αύξηση των περιπτώσεων του καθημερινού στρες.
Με αυτό το εύρημα, ο Almeida ανυπομονεί για τον επόμενο γύρο συλλογής δεδομένων για το MIDUS, ο οποίος θα είναι ο πρώτος από την έναρξη της πανδημίας COVID-19 στις αρχές του 2020. Αυτός ο νέος γύρος συλλογής δεδομένων θα επιτρέψει στον Almeida και την ομάδα του να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο της πανδημίας στην καθημερινή αντιδραστικότητα στο στρες. Ο επόμενος γύρος συλλογής δεδομένων θα επιτρέψει επίσης στην ομάδα να μελετήσει περαιτέρω πώς μεγαλώνουν και αλλάζουν οι άνθρωποι κατά την ενηλικίωση.
«Το να μεγαλώνεις από τα 35 στα 65 είναι πολύ διαφορετικό από το να μεγαλώνεις από τα 65 στα 95», είπε η Almeida. «Έχουμε αρχίσει να το βλέπουμε ήδη στα δεδομένα, αλλά αυτός ο επόμενος γύρος συλλογής και ανάλυσης δεδομένων θα μας δώσει μια ακόμη μεγαλύτερη κατανόηση του πώς φαίνεται». «Στο τέλος της επόμενης συλλογής δεδομένων μετά την πανδημία σε μερικά χρόνια, θα είμαι στις αρχές των 60 μου και όταν ξεκίνησα αυτό το έργο, ήμουν στα τέλη της δεκαετίας των 20», συνέχισε. «Η δική μου ανάπτυξη συνέβη κατά τη διάρκεια αυτής της μελέτης της μέσης ηλικίας και ήταν διαφωτιστικό να παρακολουθώ αυτά τα ευρήματα να παίζονται στη ζωή μου».
Σύμφωνα με την Almeida, όλοι γερνάμε και μεγαλώνουμε με διάφορους τρόπους. Το πώς γερνάμε εξαρτάται όχι μόνο από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, αλλά και από το πώς χειριζόμαστε αυτές τις προκλήσεις. «Πολλές από τις προηγούμενες εργασίες μου εξέτασαν αυτούς τους μικρούς, καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες – το να καθυστερήσω σε μια συνάντηση, να τσακωθώ με έναν σύντροφο, να φροντίζω ένα άρρωστο παιδί – και διαπίστωσε ότι οι συναισθηματικές μας αντιδράσεις σε αυτά τα γεγονότα είναι προγνωστικές για μετέπειτα υγεία και ευεξία -είναι, συμπεριλαμβανομένων των χρόνιων παθήσεων, της ψυχικής υγείας, ακόμη και της θνησιμότητας. Με αυτή τη νέα έρευνα, είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε ότι καθώς μεγαλώνουμε, αρχίζουμε να αντιμετωπίζουμε καλύτερα αυτούς τους στρεσογόνους παράγοντες. Κατά μέσο όρο, η εμπειρία του καθημερινού στρες δεν θα χειροτερέψει, αλλά στην πραγματικότητα θα γίνει καλύτερη».