Η προσέγγιση της ολοκληρωμένης φροντίδας για ηλικιωμένους (ICOPE) έχει αναπτυχθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) στο πλαίσιο των πληθυσμών σε όλο τον κόσμο που γερνούν ταχέως. Αυτή η δημογραφική μετάβαση θα επηρεάσει σχεδόν όλες τις πτυχές της κοινωνίας και θα δημιουργήσει νέες και σύνθετες προκλήσεις για τα συστήματα υγείας και κοινωνικής φροντίδας. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους είναι πιθανό να βιώσουν απώλειες στην υγεία τους, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης πολλαπλών νοσηροτήτων και να ζουν σε περιβάλλοντα χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Ταυτόχρονα, ο κόσμος έχει ενωθεί γύρω από την ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό υπόσχεται ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω και ότι κάθε άνθρωπος θα έχει την ευκαιρία να εκπληρώσει τις δυνατότητές του με αξιοπρέπεια και ισότητα. Οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs) στο πλαίσιο της ατζέντας του 2030 καταδεικνύουν μια ανανεωμένη παγκόσμια δέσμευση για την αναζωογόνηση και την αναδιοργάνωση των συστημάτων υγείας. Αυτό με τη σειρά του υποστηρίζεται από έναν στόχο για καθολική κάλυψη υγείας (UHC), σύμφωνα με τον οποίο όλοι οι άνθρωποι και οι κοινότητες έχουν πρόσβαση στις ποιοτικές υπηρεσίες υγείας που χρειάζονται χωρίς τον κίνδυνο οικονομικής δυσπραγίας.
Ωστόσο, εάν δεν εφαρμοστούν διαρθρωτικές και κοινωνικές προσαρμογές και εξασφαλιστεί η ποιοτική φροντίδα, πολλές από τις φιλοδοξίες που περιγράφονται στους ΣΒΑ δεν θα επιτευχθούν. Η ευθυγράμμιση των συστημάτων και υπηρεσιών υγείας με τις ανάγκες των ηλικιωμένων, η Παγκόσμια Έκθεση του ΠΟΥ για τη γήρανση και την υγεία και η επακόλουθη παγκόσμια στρατηγική και σχέδιο δράσης για τη γήρανση και την υγεία συμβάλλουν στη διασφάλιση ότι οι κοινωνικές αντιδράσεις στη γήρανση του πληθυσμού ευθυγραμμίζονται με τη φιλόδοξη ατζέντα του 2030. Και οι δύο ζητούν δράση για να διασφαλιστεί ότι οι ανάγκες των ηλικιωμένων πληθυσμών καλύπτονται από κατάλληλα ευθυγραμμισμένα συστήματα υγείας και μακροχρόνιας περίθαλψης.
Απαιτείται μια μετασχηματιστική προσέγγιση στον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται τα συστήματα υγείας και οι υπηρεσίες σε αυτά — για να διασφαλιστεί ότι η φροντίδα είναι υψηλής ποιότητας, ολοκληρωμένη, οικονομικά προσιτή, προσβάσιμη και επικεντρωμένη στις ανάγκες και τα δικαιώματα των ηλικιωμένων. Η ολοκληρωμένη φροντίδα, ιδιαίτερα για ηλικιωμένους και άτομα με χρόνιες παθήσεις, είναι ευρέως αποδεκτή ως μηχανισμός βελτίωσης των αποτελεσμάτων υγείας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος.
Δημιουργία βιώσιμων συστημάτων μακροχρόνιας φροντίδας
Ο ΠΟΥ ορίζει τη μακροχρόνια φροντίδα ως «τις δραστηριότητες που αναλαμβάνουν άλλοι για να διασφαλίσουν ότι τα άτομα με σημαντική απώλεια εγγενούς ικανότητας μπορούν να διατηρήσουν ένα επίπεδο λειτουργικής ικανότητας σύμφωνο με τα βασικά τους δικαιώματα, τις θεμελιώδεις ελευθερίες και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια». Αυτές οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν:
- την κοινωνική περίθαλψη,
- την υγειονομική περίθαλψη,
- και τη συμβολή άλλων τομέων, όπως οι μεταφορές — και όλα αυτά θα πρέπει να ενσωματωθούν για να εξασφαλιστεί ο βέλτιστος συντονισμός και η αποτελεσματικότητα.
Τα συστήματα μακροχρόνιας φροντίδας μπορεί να περιλαμβάνουν μια σειρά αμειβόμενων και μη αμειβόμενων φροντιστών, επομένως αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την εφαρμογή της προσέγγισης ICOPE. Ο ΠΟΥ προτείνει τις ακόλουθες τρεις στρατηγικές για τη βιώσιμη οικοδόμηση συστημάτων μακροχρόνιας φροντίδας.
- Ανάπτυξη και συνεχής βελτίωση της υποδομής του συστήματος μέσω κατάλληλης νομοθεσίας και βιώσιμων χρηματοδοτικών μηχανισμών που επιτρέπουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες.
- Δημιουργία ικανότητας στο αμειβόμενο και μη αμειβόμενο εργατικό δυναμικό παρέχοντας εκπαίδευση, υποστήριξη και ευκαιρίες σταδιοδρομίας.
- Διασφάλιση της ποιότητας των υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας. Η επίτευξη ολοκληρωμένων υπηρεσιών και συστημάτων υγείας και κοινωνικής φροντίδας για ηλικιωμένους χρειάζεται μετασχηματισμό σε επίπεδο συστήματος (μακρο), επίπεδο υπηρεσιών και κλινικό (μικρο) επίπεδο. Αυτή η καθοδήγηση για την ανάπτυξη συστημάτων και υπηρεσιών έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίξει την εφαρμογή στρατηγικών για την επίτευξη του ICOPE σε μακρο και μεσο επίπεδο. Άλλοι πόροι του ΠΟΥ έχουν αναπτυχθεί για να υποστηρίξουν την αλλαγή σε μικροεπίπεδο, όπως οι κατευθυντήριες γραμμές για τις παρεμβάσεις σε επίπεδο κοινότητας για τη διαχείριση της μείωσης της εγγενούς ικανότητας και καθοδήγηση για την προσωποκεντρική αξιολόγηση και τις οδούς στην πρωτοβάθμια περίθαλψη.
Κατευθυντήριες αρχές
Η προσέγγιση ICOPE στηρίζεται σε τέσσερις κατευθυντήριες αρχές.
- Στους ηλικιωμένους παρέχονται τα ίδια βασικά ανθρώπινα δικαιώματα με όλους τους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην καλύτερη δυνατή υγεία.
- Θα πρέπει να δίνονται ίσες ευκαιρίες στους ηλικιωμένους να επιτύχουν υγιή γήρανση, ανεξαρτήτως κοινωνικής ή οικονομικής κατάστασης, τόπου γέννησης ή διαμονής ή κοινωνικών παραγόντων.
- Πρέπει να παρέχεται μέριμνα με ισότητα και μη διάκριση, ιδίως όσον αφορά το φύλο, την ηλικία και την εθνικότητα.
- Τα συστήματα και οι υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής περίθαλψης πρέπει να ανταποκρίνονται στις μοναδικές ανάγκες και στόχους υγείας και κοινωνικής περίθαλψης των ηλικιωμένων, οι οποίοι μπορεί να ποικίλλουν με την πάροδο του χρόνου και θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας.
Λεπτομέρειες της προσέγγισης ICOPE για την υποστήριξη της υγιούς γήρανσης, των υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας και τα συστήματα που τα υποστηρίζουν πρέπει να ανταποκρίνονται στις διαφορετικές ανάγκες των ηλικιωμένων, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με υψηλά και σταθερά επίπεδα εγγενούς ικανότητας, εκείνων που αντιμετωπίζουν φθίνουσα εγγενή ικανότητα και των ατόμων των οποίων η ικανότητα έχει πέσει σε σημείο που χρειάζονται τη φροντίδα και την υποστήριξη οι υπολοιποι.