Με περισσότερους από 180 νεκρούς και πάνω από 1.800 τραυματίες σε μόλις τρία 24ωρα, με θύματα στρατιωτικούς και πολίτες αδιακρίτως, το Σουδάν έχει μετατραπεί σε πεδίο μάχης ενός ιδιότυπου, λυσσαλέου εμφυλίου: Δύο στρατηγοί, πρώην στενοί συνεργάτες, ερίζουν μέχρι θανάτου για την κατάληψη της εξουσίας στη χώρα τους. Παραδόξως, στο Σουδάν δεν υπάρχουν αντιμαχόμενες παρατάξεις, με πολιτικές-ιδεολογικές ή θρησκευτικές διαφορές που να οδηγούν σε διχασμό και ένοπλη λύση των όποιων διαφορών. Αντιθέτως, οι φονικές συγκρούσεις διεξάγονται, ακόμη και στους δρόμους της πρωτεύουσας Χαρτούμ, μεταξύ δύο στρατιωτικών σωμάτων, του επίσημου «εθνικού» στρατού από τη μία και της παραστρατιωτικής οργάνωσης Rapid Support Forces (RSF).
Εξαιτίας των πολεμικών επιχειρήσεων που ξεκίνησαν το περασμένο Σάββατο, τουλάχιστον 5 εκατ. άνθρωποι ζουν αποκλεισμένοι κατ’ οίκον. Στο Χαρτούμ βομβαρδίζονται ακόμη και τα νοσοκομεία της πόλης. Άνω των 12 έχουν υποστεί μεγάλες καταστροφές ή έχουν κλείσει προσωρινά για το κοινό καθώς το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό πασχίζει να ανταποκριθεί στις έκτακτες ανάγκες που δημιουργεί ο πόλεμος. Οι αντίπαλοι στρατοί προσπαθούν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τις βασικές υποδομές, όπως πχ το αεροδρόμιο του Χαρτούμ. Προς το παρόν γίνονται εκτεταμένα σαμποτάζ και καταστροφές, με στόχο πχ σταθμευμένα αεροσκάφη.
Η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου, γεγονός που πιστοποιείται από τις επιθέσεις σε σημεία που, βάσει διεθνών συνθηκών, θεωρούνται προστατευμένες ζώνες. Η διπλωματική ασυλία έχει καταλυθεί στο Σουδάν, με τον πρεσβευτή της Ενωμένης Ευρώπης στη χώρα, Άινταν Ο’ Χάρα να δέχεται επίθεση στο σπίτι του, ευτυχώς αναίμακτη, όπως αναφέρθηκε.
Οι συγκρούσεις μαίνονται στους δρόμους της σουδανικής πρωτεύουσας μεταξύ των αντίπαλων στρατιωτικών δυνάμεων. Οι κάτοικοι του Χαρτούμ αναφέρουν ότι τη Δευτέρα παρατηρήθηκε αύξηση στην εναέρια κυκλοφορία πολεμικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων, γεγονός που σημαίνει ότι οι κρατικές ένοπλες δυνάμεις κλιμακώνουν την επίθεσή τους, εφόσον μόνον αυτές διαθέτουν τέτοιου είδους μέσα.
Επί της ουσίας, προφανώς πρόκειται για τη μονομαχία δύο επίδοξων δικτατόρων, με θέατρο των εχθροπραξιών μία από τις πιο φτωχές χώρες του πλανήτη. Το αχανές Σουδάν, με έκταση περίπου 2 εκατ. τετ. χλμ. κατοικείται από 46 εκατ. ανθρώπους, ενώ το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα των Σουδανών πολιτών είναι μόλις 750 δολ. το χρόνο.
Ο ένας από τους αντιμαχόμενους πολεμάρχους είναι ο εν ενεργεία πρόεδρος του Σουδάν, στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν. Αντίπαλός του είναι ο πρώην υπασπιστής του, ο αρχηγός του RSF, επίσης στρατηγός Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, πιο γνωστός σαν Χεμεντί. Ο αλ-Μπουρχάν είναι ο επικεφαλής του στρατιωτικού συμβουλίου που κυβερνά το Σουδάν, με υψηλόβαθμους αξιωματικούς να υποκαθιστούν τους υπουργούς, ύστερα από το πραξικόπημα του 2021.
Fighter jets, gunfire and explosions shock Khartoum https://t.co/DIpDGIdll4 pic.twitter.com/bhipqYXZMD
— BBC News (World) (@BBCWorld) April 17, 2023
Ο Χεμεντί διακηρύσσει πως δεν θα διατάξει κατάπαυση πυρός παρά μόνον αφού συλλάβει τον αλ-Μπουρχάν και τον οδηγήσει ενώπιον ειδικού δικαστηρίου για τα εγκλήματά του. Επίσης, ο Χεμεντί κατηγορεί τον αλ-Μπουρχάν ότι αυτός «βομβαρδίζει από αέρος άμαχους πολίτες», κάτι που αρνείται μετ’ επιτάσεως η αντίπαλη πλευρά, ισχυριζόμενη ότι «εμείς αμυνόμαστε, σεβόμαστε τις διεθνείς πολεμικές και ανθρωπιστικές συνθήκες». Παρόλ’ αυτά, μια σημαντική παράμετρος αφορά στον «ρωσικό δάκτυλο», μιας και στην εκρηκτική κατάσταση που επικρατεί στο Σουδάν έχουν ανάμειξη οι μισθοφόροι του Γεβγένι Πριγκοζίν, δηλαδή η Ομάδα Βάγκνερ.
Οι διαβόητοι επαγγελματίες μαχητές που επιχειρούν στην Ουκρανία στο πλευρό των στρατευμάτων εισβολής του Βλαντιμίρ Πούτιν, είχαν προσκληθεί στο Σουδάν από τον προηγούμενο δικτάτορα, τον Ισλαμιστή Ομάρ αλ-Μπασίρ, δηλαδή αυτόν που ανέτρεψαν από κοινού οι στρατηγοί αλ-Μπουρχάν και Χεμεντί. Με αντάλλαγμα τη βοήθεια της Ομάδας Βάγκνερ, ο αλ-Μπασίρ είχε υποσχεθεί στον Πούτιν πολύτιμα ανταλλάγματα, όπως φερ’ ειπείν μια ναυτική βάση στο Σουδάν για τον ρωσικό στόλο, την οποίαν θα διαχειρίζονταν οι άντρες του Πριγκοζίν.
Port Sudan. The forces of the Sudanese army on the streets of the city pic.twitter.com/Qn5WHhdKfQ
— S p r i n t e r (@Sprinter99800) April 16, 2023
Από το 2017 όταν σηνήφθη η συγκεκριμένη συμφωνία, η Ομάδα Βάγκνερ έχει εφοδιάσει με πολεμοφόδια, φορτηγά, ελικόπτερα, αμφίβια κ.λπ. το στρατό του Σουδάν, καταλήγοντας όμως να συμπράττει με την οργάνωση του Χεμεντί. Εικάζεται ότι η Βάγκνερ εξακολουθεί να ελέγχει κάποια χρυσωρυχεία, εξάγοντας λαθραία από το Σουδάν στη Ρωσία τεράστιες ποσότητες χρυσού, έτσι ώστε να ενισχύονται τα αποθέματα του Πούτιν, ισοσκελίζοντας κάπως τη βαριά οικονομική ζημία που υφίσταται εξαιτίας της παράτασης του πολέμου στην Ουκρανία.
Σουδάν: Εγκλωβισμένοι Έλληνες
Στην ορθόδοξη μητρόπολη του Χαρτούμ παρέμεναν εγκλωβισμένοι περίπου 15 Έλληνες, ανήμποροι να μετακινηθούν λόγω των οδομαχιών στην περιοχή. Κάποιοι άλλοι ομογενείς τραυματίστηκαν ελαφρά από θραύσματα και διακομίστηκαν σε νοσοκομείο για τις πρώτες βοήθειες. Το σχετικό βίντεο που τράβηξαν οι ίδιοι προβλήθηκε από ελληνικούς τηλεοπτικούς σταθμούς.
Ώρες αγωνίας για τους Έλληνες του Σουδάν
«Να ενδιαφερθούν για αυτό που συμβαίνει, η ζωή των Ελλήνων εδώ στη Μητρόπολη κινδυνεύει. Πρέπει άμα μπορούν να κάνουν κάτι, να δουν τι μπορούν να μας προσφέρουν. Ζούμε συνέχεια με τρόμο, φόβο, να βάλουν τους εαυτούς τους στη θέση μας και να δουν τι μπορούν να κάνουν», λέει Ελληνίδα εγκλωβισμένη στο Χαρτούμ, μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό MEGA.
H Αλεξάνδρα Καλουμέτη βρίσκεται εγκλωβισμένη μαζί με την αδελφή της στη Μητρόπολη στο Χαρτούμ από το βράδυ της Ανάστασης. Η νεαρή οδοντίατρος απευθύνει μέσω του MEGA έκκληση για βοήθεια από την ελληνική κυβέρνηση. Έξω από τον ναό, όπως λέει, ακούγονται συνέχεια πυροβολισμοί. Η μητέρα της βρίσκεται και εκείνη εγκλωβισμένη στο σπίτι της, στο κέντρο του Χαρτούμ.
«Η ψυχολογία μας είναι χάλια, η κατάσταση είναι χάλια, δεν υπάρχει εξέλιξη, πρόοδος, όλα είναι χάλια. Εύχομαι καλή δύναμη, να πάνε όλα καλά. Ελπίζω όλα να πάνε καλά, και προσευχηθείτε».
Η 27χρονη, αλλά και οι υπόλοιποι Έλληνες που έχουν εγκλωβιστεί στο Σουδάν μετά τις συγκρούσεις, ζουν με φόβο, καταρρακωμένη ψυχολογία, χωρίς νερό, ρεύμα και με λιγοστές προμήθειες.
«Είμαστε στο επίκεντρο της διαμάχης»
«Είμαστε στο επίκεντρο της διαμάχης», λέει στο MEGA ο Μητροπολίτης Νουβίας και παντός Σουδάν, Σάββας, που βρίσκεται και εκείνος εγκλωβισμένος μέσα στον ελληνορθόδοξο ναό.
«Σήμερα χρησιμοποιήθηκε βαρύς οπλισμός όπως μας ενημέρωσε κυβερνητικός, σήμερα το βράδυ θα είναι πάρα πολύ δύσκολη η νύχτα γιατί έχουν σκοπό να κάνει ο στρατός γενική εκκαθάριση οπότε θα έχει επιδρομές και με ελικόπτερα και με αεροπλάνα. Μας ενημέρωσαν να βρούμε ένα ασφαλές μέρος. Ασφαλές μέρος εδώ που είμαστε δεν μπορούμε να βρούμε γιατί είμαστε στο κέντρο του Σουδάν και γύρω γύρω είναι όλα τα κυβερνητικά κτίρια».
Πρώτο του μέλημα να εμψυχώνει διαρκώς τους εγκλωβισμένους.
«Προσπαθώ να εμψυχώσω και τους υπόλοιπους και να τους ηρεμήσω και να είμαστε όλοι έτσι ασφαλείς με ηρεμία, ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση αυτήν».
«Είμαστε εγκλωβισμένοι στο ξενοδοχείο»
«Φοβόμαστε να βγούμε από το ξενοδοχείο, γιατί θα μας πυροβολήσουν», λέει στο MEGA ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου “Acropole” Θανάσης Παγουλάτος, που είναι εγκλωβισμένος μέσα στο κτίριο με τη νύφη του.
Το ιστορικό ελληνικό ξενοδοχείο βρίσκεται στο κέντρο του Χαρτούμ, εκεί όπου βρίσκεται και το παλάτι, που έχει μετατραπεί από το βράδυ της Παρασκευής σε πεδίο μάχης..
«Είναι νεκρά τα πάντα, είναι όλα κλειστά, δεν υπάρχει τίποτα, δεν υπάρχει ψυχή, απλώς υπάρχει στρατός πολύ γύρω γύρω επειδή έχουμε το παλάτι δίπλα μας. Υπάρχουν πολλά τανκ, χτυπάνε. Είμαστε εγκλωβισμένοι μέσα στο ξενοδοχείο πέντε πελάτες, τέσσερις προσωπικό και εμείς οι δύο».
Η κατάσταση στο Σουδάν, λέει στο MEGA, ο 80χρονος Έλληνας επιχειρηματίας είναι κάθε μέρα και χειρότερη και καμία από τις δύο πλευρές δε δείχνει σημάδια υποχώρησης.
«Προμήθειες έχουμε, νερό, επειδή δεν μπορούμε να δουλέψουμε τη γεννήτρια επειδή δεν έχουμε ρεύμα, είναι κομμένο και το νερό».
Οι Έλληνες που βρίσκονται εγκλωβισμένοι στο φλεγόμενο Σουδάν αγωνιούν για την επόμενη μέρα, αγωνιούν για το πώς θα καταφέρουν να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Panorama of Khartoum on the morning of 17 April.
Sudan pic.twitter.com/GHxPjil2Mz— S p r i n t e r (@Sprinter99800) April 17, 2023
Σύμφωνα με την τελευταία ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών από την Κυριακή του Πάσχα 16 Απριλίου «το ΥΠΕΞ από την πρώτη στιγμή που επιδεινώθηκε η κατάσταση ασφαλείας στο Σουδάν, λόγω των εκεί ενόπλων συγκρούσεων, εξέδωσε αμέσως ανακοίνωση με την οποία ζητήθηκε από τους Έλληνες που βρίσκονται στο Σουδάν να τηρούν τα μέγιστα δυνατά μέτρα ασφαλείας και να αποφεύγουν τις άσκοπες μετακινήσεις.
«Ταυτόχρονα, κατόπιν οδηγιών του Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, η Πρεσβεία μας στο Κάιρο η οποία έχει παράλληλη διαπίστευση στο Σουδάν, βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τον Μητροπολίτη Νουβίας κ.κ. Σάββα. Επιπλέον ο Πρέσβυς της Ελλάδας στο Κάιρο επικοινώνησε με τον επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της ΕΕ στο Σουδάν (Χαρτούμ) και συμφωνήθηκε η παροχή βοήθειας από την Αντιπροσωπεία της ΕΕ, για την ασφάλεια των Ελλήνων στο Σουδάν. Ο Πρέσβυς της Ελλάδας στο Κάιρο βρίσκεται σε επικοινωνία και με την Πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας στο Χαρτούμ.
Με εντολή του Υπουργού Εξωτερικών ενεργοποιήθηκε αμέσως η Μονάδα Διαχείρισης Κρίσεων του ΥΠΕΞ η οποία βρίσκεται σε επικοινωνία και συντονισμό με τα υπόλοιπα κράτη -μέλη της ΕΕ μέσω του συστήματος Προξενικής Συνεργασίας. Η Μονάδα Διαχείρισης Κρίσεων είναι σε επικοινωνία και με τον Μητροπολίτη Σάββα.
Βασικό μέλημα σε αυτή τη χρονική στιγμή παραμένει η ασφάλεια των Ελλήνων στο Σουδάν. Είναι απαραίτητο να τηρηθούν όσα αναφέρονται στις χθεσινές σχετικές οδηγίες που δόθηκαν από το ΥΠΕΞ. Οι δύο Έλληνες τραυματίες βρίσκονται σε νοσηλευτικό ίδρυμα και μέχρι τούδε δεν υπάρχουν πληροφορίες για άλλους Έλληνες τραυματίες. Για οτιδήποτε νεότερο θα υπάρξει σχετική ενημέρωση».
Σουδάν: Σίγησαν η κρατική τηλεόραση και το ραδιόφωνο
Η κρατική τηλεόραση του Σουδάν διέκοψε σήμερα το απόγευμα το πρόγραμμά της, μια ενέργεια που, σύμφωνα με εργαζομένους, είχε ως στόχο να αποτραπεί η διάδοση προπαγάνδας από τους παραστρατιωτικούς που μάχονται με τον στρατό για τον έλεγχο της πρωτεύουσας.
Η παραστρατιωτική οργάνωση Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) ανακοίνωσε νωρίτερα ότι, μετά τις μάχες που ξέσπασαν το Σάββατο, έθεσε υπό τον έλεγχό της την κρατική τηλεόραση και άλλες εγκαταστάσεις στρατηγικής σημασίας, ένας ισχυρισμός που διαψεύστηκε από τον στρατό.
Εργαζόμενοι σε κρατικά μέσα ενημέρωσης, που μίλησαν στο πρακτορείο Reuters υπό τον όρο να παραμείνουν ανώνυμοι, είπαν ότι οι αρχές έκοψαν το σήμα αφού οι RSF μπήκαν στο κτίριο της τηλεόρασης στο Ομντουρμάν, στην απέναντι όχθη του Νείλου από το Χαρτούμ και χρησιμοποίησαν το δίκτυο του ραδιοφώνου για να μεταδώσουν πρόγραμμα υπέρ τους.
Ανταποκριτές του Reuters από το Χαρτούμ και άλλες πόλεις είπαν ότι η μετάδοση διακόπηκε την Κυριακή, ενώ νωρίτερα η τηλεόραση μετέδιδε συνεχώς το ίδιο, μαγνητοσκοπημένο υλικό. Το κρατικό ραδιόφωνο σίγησε επίσης.
A TV broadcast was interrupted when loud bangs were heard in the background while the anchor was live from a studio in Omdurman. Sudan’s paramilitary Rapid Support Forces said they had taken control of the presidential palace in an apparent coup bid https://t.co/Z1S4mnpsiq pic.twitter.com/RlHbJoEVzY
— Reuters (@Reuters) April 15, 2023
Από το Ναϊρόμπι, έγινε γνωστό ότι η Διακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξη (IGAD), ένας περιφερειακός αφρικανικός οργανισμός, σκοπεύει να στείλει στο Σουδάν τους προέδρους της Κένυας, του Νότιου Σουδάν και του Τζιμπουτί σε μια προσπάθεια συμφιλίωσης των αντιμαχόμενων πλευρών. Η ανακοίνωση αυτή έγινε από το γραφείο του προέδρου της Κένυας Ουίλιαμ Ρούτο στο Twitter.
Εκκλήσεις για εκεχειρία
Τα Ηνωμένα Έθνη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι έχουν ζητήσει εκεχειρία. Η Αίγυπτος, η οποία υποστηρίζει τον στρατό του Σουδάν, και η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – που δημιούργησαν στενούς δεσμούς με το RSF καθώς έστειλε χιλιάδες μαχητές για να υποστηρίξουν τον πόλεμο στην Υεμένη – έχουν επίσης καλέσει και τις δύο πλευρές να αποχωρήσουν.
Τη Δευτέρα, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε εκ νέου τα εμπόλεμα μέρη «να σταματήσουν αμέσως τις εχθροπραξίες» προειδοποιώντας ότι η περαιτέρω κλιμάκωση «θα μπορούσε να είναι καταστροφική για τη χώρα και την περιοχή».
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος συμμετέχει σε συνάντηση της G7 στην Ιαπωνία, μίλησε τηλεφωνικά με τον Μπουρχάν και τον Νταγκάλο χωριστά και υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη επίτευξης κατάπαυσης του πυρός, σύμφωνα με τον κύριο αναπληρωτή εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Βεντάντ Πατέλ.
Σε κοινή δήλωση την Τρίτη (18/4) οι υπουργοί Εξωτερικών της G7 καταδίκασαν τις μάχες. «Προτρέπουμε τα μέρη να τερματίσουν αμέσως τις εχθροπραξίες χωρίς προϋποθέσεις», ανέφερε, καλώντας τους να επιστρέψουν στις διαπραγματεύσεις και να μειώσουν τις εντάσεις. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πρόκειται επίσης να συζητήσει την κρίση.
«[Ο ΟΗΕ στέλνει στο Σουδάν] πιστεύει ότι η πίεση από άλλους είναι σημαντική. Η Αφρικανική Ένωση, η περιφερειακή ομάδα IGAD, ο Αραβικός Σύνδεσμος, όλα αυτά τα όργανα συζητούν με διάφορους παίκτες και συγκεκριμένα με τους δύο στρατηγούς, προσπαθώντας να επιτύχουν μια εκεχειρία», είπε ο Μπέις.
«Γίνεται λόγος για αποστολές διαμεσολάβησης… που κάνουν το δρόμο τους ως αντιπροσωπείες για να προσπαθήσουν να μιλήσουν με τους στρατηγούς για να προσπαθήσουν να επιτύχουν αυτή την κατάπαυση του πυρός.
«Το πρόβλημα με αυτό – ο εναέριος χώρος είναι κλειστός, τα σύνορα είναι κλειστά και είναι απλώς πολύ επικίνδυνο για αυτούς να ταξιδεύουν σε αυτό το στάδιο. Οι διπλωματικές προσπάθειες συνεχίζονται, αλλά δεν αποδίδουν πολλούς καρπούς αυτή τη φορά και είναι ξεκάθαρο ότι αυτό είναι βαθιά ανησυχητικό για τον λαό του Σουδάν».
Εν τω μεταξύ, ο στρατός του Σουδάν ανακήρυξε την RSF ομάδα ανταρτών και διέταξε τη διάλυσή της τη Δευτέρα. Καθώς οι μάχες δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης, ο Νταγκάλο έγραψε στο Twitter για να καλέσει τη διεθνή κοινότητα να παρέμβει εναντίον του αλ-Μπουρχάν, χαρακτηρίζοντάς τον ως «ριζοσπαστικό ισλαμιστή που βομβαρδίζει αμάχους από αέρος».
Σε μια σπάνια δήλωση από τότε που ξέσπασαν οι μάχες, ο αλ Μπουρχάν είπε στο Al Jazeera το Σάββατο ότι «εξεπλάγη από τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης που επιτέθηκαν στο σπίτι του» και ότι αυτό που συνέβαινε «θα έπρεπε να αποτρέψει το σχηματισμό δυνάμεων εκτός στρατού». Το συνδικάτο των γιατρών του Σουδάν προειδοποίησε ότι οι μάχες έχουν «κπροκαλέσει σοβαρές ζημιές» σε πολλά νοσοκομεία στο Χαρτούμ και σε άλλες πόλεις, με ορισμένα να έχουν τεθεί εντελώς «εκτός λειτουργίας».
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε ήδη προειδοποιήσει ότι πολλά από τα εννέα νοσοκομεία του Χαρτούμ που δέχονται τραυματισμένους πολίτες «έχουν ξεμείνει από αίμα, εξοπλισμό μετάγγισης, ενδοφλέβια υγρά και άλλες ζωτικής σημασίας προμήθειες».
Απαγόρευση κυκλοφορίας
Η βία ανάγκασε τους τρομοκρατημένους ανθρώπους να καταφύγουν στα σπίτια τους υπό την απειλή μίας παρατεταμένης σύγκρουσης που θα μπορούσε να βυθίσει το Σουδάν σε βαθύτερο χάος, καταργώντας τις ελπίδες για επιστροφή στην πολιτική διακυβέρνηση που διαταράχθηκε από το πραξικόπημα του 2021 που ενορχήστρωσαν οι αλ Μπουρχάν και Νταγκάλο.
«Και οι δύο πλευρές είναι πολύ δύσκολο να διαπραγματευτούν. Εδώ μιλάμε για στρατιώτες, για ανθρώπους στο έδαφος – όχι για ανώτερους διοικητές. Ακόμα κι αν καταφέρουμε να μιλήσουμε με την ηγεσία τους για να καταλάβουμε τι συμβαίνει από τη δική τους οπτική γωνία, όσοι βρίσκονται στο έδαφος δεν συμφωνούν απαραίτητα με το να μετακινούμαστε, επομένως βρισκόμαστε σε lockdown τις τελευταίες τρεις ημέρες», είπε η Hiba Morgan του Al Jazeera, η οποία μεταδίδσει από το Χαρτούμ.
Το RSF δημιουργήθηκε υπό τον πρώην πρόεδρο του Σουδάν Ομάρ αλ-Μπασίρ το 2013. Προέκυψε από τη λεγόμενη πολιτοφυλακή Janjaweed που η κυβέρνησή του εξαπέλυσε εναντίον μη αραβικών εθνοτικών μειονοτήτων στο Νταρφούρ μια δεκαετία νωρίτερα, προκαλώντας κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου.
Οι μάχες ξέσπασαν μετά από έντονες διαφωνίες μεταξύ των δύο στρατιωτικών σχετικά με την προγραμματισμένη ενσωμάτωση των RSF στον τακτικό στρατό, βασική προϋπόθεση για μια τελική συμφωνία με στόχο τον τερματισμό μιας κρίσης από το πραξικόπημα του 2021.
Οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνται για την έναρξη των συγκρούσεων και αμφότερες ισχυρίζονται ότι έχουν τον έλεγχο βασικών τοποθεσιών, συμπεριλαμβανομένου του αεροδρομίου και του προεδρικού μεγάρου, κανένα από τα οποία δεν μπορούσε να επαληθευτεί ανεξάρτητα. Το Σουδάν βρίσκεται στη βορειοανατολική Αφρική και έχει ιστορικό αστάθειας: τέθηκε υπό στρατιωτική κυριαρχία το 2019, όταν ανατράπηκε ο μακροχρόνιος ηγέτης Oμάρ αλ Μπασίρ.
Τα Ηνωμένα Έθνη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι έχουν ζητήσει εκεχειρία. Η Αίγυπτος, η οποία υποστηρίζει τον στρατό του Σουδάν, και η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – που δημιούργησαν στενούς δεσμούς με το RSF καθώς έστειλε χιλιάδες μαχητές για να υποστηρίξουν τον πόλεμο στην Υεμένη – έχουν επίσης καλέσει και τις δύο πλευρές να αποχωρήσουν.
Τη Δευτέρα, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε εκ νέου τα εμπόλεμα μέρη «να σταματήσουν αμέσως τις εχθροπραξίες» προειδοποιώντας ότι η περαιτέρω κλιμάκωση «θα μπορούσε να είναι καταστροφική για τη χώρα και την περιοχή».
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος συμμετέχει σε συνάντηση της G7 στην Ιαπωνία, μίλησε τηλεφωνικά με τον Μπουρχάν και τον Νταγκάλο χωριστά και υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη επίτευξης κατάπαυσης του πυρός, σύμφωνα με τον κύριο αναπληρωτή εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Βεντάντ Πατέλ.
Σε κοινή δήλωση την Τρίτη (18/4) οι υπουργοί Εξωτερικών της G7 καταδίκασαν τις μάχες. «Προτρέπουμε τα μέρη να τερματίσουν αμέσως τις εχθροπραξίες χωρίς προϋποθέσεις», ανέφερε, καλώντας τους να επιστρέψουν στις διαπραγματεύσεις και να μειώσουν τις εντάσεις. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πρόκειται επίσης να συζητήσει την κρίση.
«[Ο ΟΗΕ στέλνει στο Σουδάν] πιστεύει ότι η πίεση από άλλους είναι σημαντική. Η Αφρικανική Ένωση, η περιφερειακή ομάδα IGAD, ο Αραβικός Σύνδεσμος, όλα αυτά τα όργανα συζητούν με διάφορους παίκτες και συγκεκριμένα με τους δύο στρατηγούς, προσπαθώντας να επιτύχουν μια εκεχειρία», είπε ο Μπέις.
«Γίνεται λόγος για αποστολές διαμεσολάβησης… που κάνουν το δρόμο τους ως αντιπροσωπείες για να προσπαθήσουν να μιλήσουν με τους στρατηγούς για να προσπαθήσουν να επιτύχουν αυτή την κατάπαυση του πυρός.
«Το πρόβλημα με αυτό – ο εναέριος χώρος είναι κλειστός, τα σύνορα είναι κλειστά και είναι απλώς πολύ επικίνδυνο για αυτούς να ταξιδεύουν σε αυτό το στάδιο. Οι διπλωματικές προσπάθειες συνεχίζονται, αλλά δεν αποδίδουν πολλούς καρπούς αυτή τη φορά και είναι ξεκάθαρο ότι αυτό είναι βαθιά ανησυχητικό για τον λαό του Σουδάν».
Εν τω μεταξύ, ο στρατός του Σουδάν ανακήρυξε την RSF ομάδα ανταρτών και διέταξε τη διάλυσή της τη Δευτέρα. Καθώς οι μάχες δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης, ο Νταγκάλο έγραψε στο Twitter για να καλέσει τη διεθνή κοινότητα να παρέμβει εναντίον του αλ-Μπουρχάν, χαρακτηρίζοντάς τον ως «ριζοσπαστικό ισλαμιστή που βομβαρδίζει αμάχους από αέρος».
Σε μια σπάνια δήλωση από τότε που ξέσπασαν οι μάχες, ο αλ Μπουρχάν είπε στο Al Jazeera το Σάββατο ότι «εξεπλάγη από τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης που επιτέθηκαν στο σπίτι του» και ότι αυτό που συνέβαινε «θα έπρεπε να αποτρέψει το σχηματισμό δυνάμεων εκτός στρατού». Το συνδικάτο των γιατρών του Σουδάν προειδοποίησε ότι οι μάχες έχουν «προκαλέσει σοβαρές ζημιές» σε πολλά νοσοκομεία στο Χαρτούμ και σε άλλες πόλεις, με ορισμένα να έχουν τεθεί εντελώς «εκτός λειτουργίας».
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε ήδη προειδοποιήσει ότι πολλά από τα εννέα νοσοκομεία του Χαρτούμ που δέχονται τραυματισμένους πολίτες «έχουν ξεμείνει από αίμα, εξοπλισμό μετάγγισης, ενδοφλέβια υγρά και άλλες ζωτικής σημασίας προμήθειες».
Απαγόρευση κυκλοφορίας
Η βία ανάγκασε τους τρομοκρατημένους ανθρώπους να καταφύγουν στα σπίτια τους υπό την απειλή μίας παρατεταμένης σύγκρουσης που θα μπορούσε να βυθίσει το Σουδάν σε βαθύτερο χάος, καταργώντας τις ελπίδες για επιστροφή στην πολιτική διακυβέρνηση που διαταράχθηκε από το πραξικόπημα του 2021 που ενορχήστρωσαν οι αλ Μπουρχάν και Νταγκάλο.
«Και οι δύο πλευρές είναι πολύ δύσκολο να διαπραγματευτούν. Εδώ μιλάμε για στρατιώτες, για ανθρώπους στο έδαφος – όχι για ανώτερους διοικητές. Ακόμα κι αν καταφέρουμε να μιλήσουμε με την ηγεσία τους για να καταλάβουμε τι συμβαίνει από τη δική τους οπτική γωνία, όσοι βρίσκονται στο έδαφος δεν συμφωνούν απαραίτητα με το να μετακινούμαστε, επομένως βρισκόμαστε σε lockdown τις τελευταίες τρεις ημέρες», είπε η Hiba Morgan του Al Jazeera, η οποία μεταδίδει από το Χαρτούμ.
Το RSF δημιουργήθηκε υπό τον πρώην πρόεδρο του Σουδάν Ομάρ αλ-Μπασίρ το 2013. Προέκυψε από τη λεγόμενη πολιτοφυλακή Janjaweed που η κυβέρνησή του εξαπέλυσε εναντίον μη αραβικών εθνοτικών μειονοτήτων στο Νταρφούρ μια δεκαετία νωρίτερα, προκαλώντας κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου.
Οι μάχες ξέσπασαν μετά από έντονες διαφωνίες μεταξύ των δύο στρατιωτικών σχετικά με την προγραμματισμένη ενσωμάτωση των RSF στον τακτικό στρατό, βασική προϋπόθεση για μια τελική συμφωνία με στόχο τον τερματισμό μιας κρίσης από το πραξικόπημα του 2021.
Οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνται για την έναρξη των συγκρούσεων και αμφότερες ισχυρίζονται ότι έχουν τον έλεγχο βασικών τοποθεσιών, συμπεριλαμβανομένου του αεροδρομίου και του προεδρικού μεγάρου, κανένα από τα οποία δεν μπορούσε να επαληθευτεί ανεξάρτητα. Το Σουδάν βρίσκεται στη βορειοανατολική Αφρική και έχει ιστορικό αστάθειας: τέθηκε υπό στρατιωτική κυριαρχία το 2019, όταν ανατράπηκε ο μακροχρόνιος ηγέτης Oμάρ αλ Μπασίρ.